Wonen in een Hongaarse Pastorie, 2009

De Pastorie, wonen in een Hongaars dorp
Deel 2, 2009

Nieuws, welke kleur kies je? januari 2009
Gisteren was op het NL journaal te zien, dat er onder Budapest, om precies te zijn onder 1 van de schitterende thermaal baden een ondergronds meer is ontdekt. Nou, wat geweldig!

Afgezien van het feit dat het leuk is dat dit het NL journaal haalt, terecht overigens want het grottenstelsel onder Budapest is werkelijk schitterend, was het wel een beetje laat. Wij keken dan ook met een verbaasde blik, wat, alweer een meer in een grot ontdekt? Nee, het bleek om dezelfde grot te gaan als die van 18 november vorig jaar! Dat was hier toen al groot nieuws en gek genoeg heeft het toen ook al in diverse NL kranten gestaan. Waarom dan nu in het Journaal, dat is gissen.
Nu pas tijd? Genoeg van de Gaza oorlog en zin in wat positiefs? Goede voornemens voor 2009 om meer aandacht te besteden aan het Nieuwe Europa? Ik weet het niet, maar wat iedereen natuurlijk al lang weet is dat je gekleurd kijkt naar nieuws, afhankelijk van waar je zit en wat je belangrijk vindt en dat zal dan ook wel gelden voor hoe gekleurd je het nieuws maakt.
Goed voorbeeld van gekleurd naar nieuws kijken is het huidige gedonder tussen Rusland en Oekraïne over de gaslevering.
Wij kijken nu meer en met meer belangstelling dan toentertijd in NL bij het vorige gasconflict. Oekraïne is tenslotte onze buurman aan oostelijke zijde en ook ons gas komt via hen.
Toch kijken wij weer heel anders dan onze H dorpsgenoten. Wij zijn niet bang en zien de toekomst positief in. Onze buren, met name de ouderen, zeer gevormd door hun ervaringen met de Russen zijn somber en kijken nog eens extra of de aangelegde houtvoorraad voldoende zal zijn voor de winter. Zij zijn er zeker van dat de kraan geheel dicht zal gaan en dat er binnenkort geen gas meer is in Hongarije. Wij proberen er met onze nuchtere mening tegen in te gaan, maar dat werkt niet. Net zo min als wij er in geslaagd zijn om hen te overtuigen dat NL niet binnen 5 jaar in zee zal verzwelgen....
P is vanmorgen vertrokken naar Arpad en Anna om een slacht bij te wonen. Hij wilde vanaf het begin, dus inclusief het doden, en hij maakt foto's. Zo tegen half 10 belde hij voor de oplader van het fototoestel en op weg naar Bonyhad voor groenten en brood ging ik langs. De kop was er net af, de ingewanden verwijderd en het varken hing te bungelen op de binnenplaats aan de bekende driepoot. De hondjes Tarzan en Zsusi volgden het geheel met belangstelling en hielpen met het wegwerken van de restjes.
Anna was in de keuken bezig met de darmen. Stoer liep P met me naar binnen om het te laten zien. Een geweldig smerige lucht viel op ons dak, eigenlijk niet te omschrijven waar het naar rook, maar vies was het wel. Ik trok het nog wel om Anna boldog uj evet(gelukkig nieuw jaar) toe te wensen en met belangstelling te kijken naar de kronkelende bundel op de keukentafel. P verborg zijn neus en mond in zijn mouw en maakte vaart naar de deur. Net op tijd buiten werden we uitgelachen door de deskundige Hongaren. Ik vertrok opgelucht naar Bonyhad.
Binnenkort op dit blog de ervaringen van P met foto's!
Teamwork

Best lastig om zo'n intensieve en lange dag samen te vatten in een paar beelden, maar hierbij het beeldverslag.
Echt een grote klus is het zo'n varkensslacht. Er werken zo'n 5-6 man aan, keihard, van 's morgens 8 in dit geval tot zeker 8 uur 's avonds en dan hebben we het nog niet eens over het roken van de hammen, het spek en de salami en kolbasz.
P wilde er zoals gezegd vanaf het begin bij zijn, wetend dat het begin zeker niet aantrekkelijk zou zijn. En als stadsen en dierenvrienden vinden we snel iets zielig. Wij kijken heel anders aan tegen het moment van doden. Het lijkt voor ons het hoogtepunt of beter gezegd het dieptepunt van de dag, terwijl het voor de H gewoon het beginnetje is. Is het varken dood, dan kan er begonnen worden.
Het varken, laten we hem even Lajos noemen, werd uit zijn hokje gehaald. Daarvoor gebruikte men een stok met aan het uiteinde een soort lus die om de neus en de kaak werd gespannen. We weten net als iedereen dat varkens snel gillen en toch gaat het door merg en been als het gebeurt.
Onder toezicht van het overgebleven varken, kreeg Lajos 2 pinnen in zijn nek die onder stroom waren gezet. Direct daarna werd met een groot mes een snede gemaakt in de keel. P was ongerust want zelfs na het aftappen van het bloed, bewoog Lajos nog. Op zijn uitdrukkelijke wens, maar waarschijnlijk vonden ze het onzin, volgde er voor de zekerheid dan nog een snede en weer vloeide er bloed.
De mannen waren al weer begonnen met hun taak en P keek naar Lajos en zag het moment dat Lajos zijn ogen sloot. Vanaf dat moment leek het makkelijker, Lajos was een dood varken geworden dat geslacht moest worden.
Zoals bij meer dingen hier in H is er een duidelijk onderscheid in mannen- en vrouwentaken. De mannentaken zijn zwaarder maar ook wel aantrekkelijker. Ik stond al niet te springen om de hele dag bij zo'n slacht te zijn, maar gezien de taakverdeling, die echt strikt is, zul je mij er niet snel zien.
De mannen zijn buiten en wassen het varken en schroeien al zijn haren weg. Vervolgens wordt het varken opgehangen, onthoofd en ontdaan van de ingewanden. Die ingewanden gaan naar de vrouwen om met liters water en heel veel handwerk schoongemaakt te worden. Trouwens, het hoofd gaat ook naar de vrouwen, want daaruit wordt ook elk stukje kopvlees gehaald voor een soort kopvlezenworst, die wij niet zo lekker vinden, voordat we wisten wat het was al niet en nu we het wel weten helpt dat niet.
De eerste taak van de vrouwen begint al vroeger, als het varken nog onbewust van wat gaat komen in zijn hokje ligt. Er wordt gekookt voor de hele dag, in ieder geval wordt gezorgd dat de voorbereiding voor de maaltijd van 10 uur gereed is, voor de eerste honger zogezegd, en verder vinden de voorbereidingen plaats voor de maaltijden van 12 en 18 uur. En dan natuurlijk nog de palinka, de koffie en de Glühwein.
De mannen zijn druk met snijden. Lajos gaat eerst doormidden en vervolgens wordt iedere helft zorgvuldig uitgesneden en verwerkt. De varkenshaasjes, de schnitzels, de ribben, het staartstuk enzovoort. De tong en de lever worden aan de vrouwen gegeven voor de maaltijd van 12 uur, samen met wat karbo's. Het vlees dampt nog van Lajos zijn lichaamstemperatuur, verser kan het bijna niet.
Het andere vlees, inclusief de vetrandjes natuurlijk, wordt door de gehaktmolen gedraaid en samen met kruiden als paprika, peper, zout en aardappel in dit geval tot kolbasz en salami gemaakt, met als omhulsel de goed schoongemaakte darmen van Lajos. De ervaring leert dat die darmen onvoldoende zijn voor al het vlees, dus waren er van te voren al runderdarmen ingekocht. Ik zou in NL echt niet weten waar ik runderdarmen zou kunnen kopen...
Het loopt geolied. De mannen zijn altijd op tijd klaar voor de vrouwen en andersom gaat het net zo. Het is duidelijk een op elkaar ingespeeld team waarin iedereen zijn werk goed uitvoert. Als ik ze wat zou vertellen van de teambuildingsessies die ik heb mogen doorlopen de afgelopen 20 jaar, dan zouden ze me meewarig aankijken en al schouderophalend verder gaan met het draaien van een worst.
Het warme en schuimende bloed van Lajos is dan inmiddels al verwerkt tot bloedworst, lekker voor bij de zuurkool en is verder tijdens de 10 uur maaltijd genuttigd met brood en uien.
Vandaag of morgen zal er een zakje aan de deur hangen of gebracht worden met vlees van Lajos. P heeft nadrukkelijk gezegd dat het niet hoeft. Het was mooi om er bij te zijn en daarmee is het genoeg. Toch weten we dat dit "een tegen beter weten in" uitspraak is. Hongaren zijn Heer en Meester in delen, vooral met diegenen die hun tradities serieus nemen en er deel van uit willen maken. Binnenkort dus Lajos op ons menu!
Lunch met kelderbezoek
Vanmiddag lunchten we samen met Marton en Maria. We hadden dit als cadeautje gegeven op de verjaardag van Marton. Aangezien hij vond dat je op je verjaardag zelf moet trakteren in plaats van getrakteerd te worden, moesten we nogal moeite te doen om de afspraak uiteindelijk tot stand te laten komen.
Uiteindelijk was het vanmiddag zo ver. Vandaag was Bataapati het doel, een klein, mooi dorp ongeveer 30 kilometer hier vandaan. Ik heb er al eerder over geschreven op dit weblog, het dorp heeft een grote financiële injectie achter de rug omdat het honderden meters diep in het grottenstelsel, radioactief afval opslaat van de kerncentrale in Paks.
Naast de Panzio/étterem Naspolya, met schitterend uitzicht en terras, een mooi zwembad met sauna en leuke paarden die loslopen op het terrein, heeft Bataapati nog een belangrijke plus. Bór(=wijn)!
De lunch was erg lekker, viel ook in de smaak bij M en M en werd vergezeld door de plaatselijke wijn, behalve voor de chauffeur natuurlijk..... Na afloop reden we naar het wijnhuis met onze lege plastic cans van 5 liter per stuk. We meldden ons aan bij het kantoor waar je altijd bijzonder vriendelijk te woord wordt gestaan door een jonge Schwab die dus heerlijk goed Duits kan. Voor de verkoop liepen we daarna even naar het gebouw waar grote metalen vaten van honderden hectoliters staan, wit en rood van veel verschillende druiven.
P en Marton proefden de Merlot en de Cabernet Franc en beiden werden goed bevonden. Met gevulde cans liepen we terug. Daar stond Arpad, de jonge Schwab en General Manager op ons te wachten voor een extraatje, een korte rondleiding door de pince(kelder).
In echt geweldig Duits vertelde hij in het kort het verhaal van de wijn en Bataapati. Al 2000 jaar is het gebied bekend om zijn wijn, reeds de Romeinen deden hier aan wijnbouw. Die wijnbouw heeft eeuwen heel goed gefunctioneerd en in de 17e eeuw waren de gebieden rondom Bataapati van een oude Hongaarse adellijke familie, Apponyi, inderdaad een heel bekende naam hier. Gedeeltelijk waren de landerijen voor wijn en het andere bosrijke gedeelte zat vol met wild. Als je wild schiet en op eet wil je daar natuurlijk goede wijn bij, dus het een hielp het ander.
In WOII werd de familie Apponyi er uit gejaagd en namen de Duitsers de kelders in en lieten alles verkommeren met aardappels, champignons en wortels. Na WOII werd het niet veel beter en werd het geheel staatseigendom. Pas na De Wende, in 1991 om precies te zijn, werd het wijngoed inclusief vele hectaren in de omgeving weer gekocht door particulieren, 2 Hongaren van wie de ene Peter Zwack(van Unicum, kijk elders in het weblog, 24/7, voor zijn geschiedenis) en door 2 Italianen, ook afkomstig uit adellijke families. In 2002 liet Zwack zich uitkopen door de Italianen en ruilde hij zijn wijnaandeel voor een Palazzo in Florence!
In de kelders was het een heerlijke 12 graden en langzaam wegdromend over dat Palazzo van Zwack keken we naar de honderden vaten die lagen opgestapeld. Er stond een Italiaanse naam op, Antinori en op mijn vraag kwam ook het verwachte antwoord. Dit is de adellijke familie, die vooral in Toscane en Umbrie over landgoederen beschikt, maar zo langzamerhand het bezit uitbreidt over de hele wereld, inclusief de Nieuwe Wijnwereld over de plas.
Thuisgekomen keek ik even op Google, nou die kent de Antinori's wel.
Bijgevoegd een fotootje van de huidige eigenaren, Vader Marchese Pierre en de 3 dochters.
Een gezellige lunch met een onverwacht en zeer attent "toetje".

Vrijdagmiddag
Het is vrijdagmiddag bijna half 4. Twee uur geleden is in NL een uitvaart begonnen waar we in gedachten bij zijn. Natuurlijk heeft de afgelopen weken het bekende dilemma gespeeld van hier wonen en blijven of halsoverkop een koffer pakken. Wij, of 1 van ons 2. We zijn hier gebleven, beide. Dat is overwegend een rationele beslissing geweest op een emotionele gebeurtenis en dat past niet iedereen, zoals we verwachtten en zoals het ook uitkwam. Wij begrijpen dat en hopelijk begrijpt men ons. Wij gaan het doen met de herinneringen en als wij op een bepaald moment gepland, rustig en dus wat langer in NL zijn, kunnen we die delen met diegenen die dat willen.
Het is vrijdagmiddag, iets na half 4. Opeens luiden de kerkklokken. Voor de trouwe lezers is dit een bekend gegeven. Het is een onheilsteken. Iemand uit ons dorp is overleden.
P is op sjouw in het dorp en net als de dorpsbewoners doen, ben ik tamtam en sms P. Even later belt hij terug, met nieuws.
Het is de Troubadour. We weten niet waarom hij zo werd genoemd, we hebben hem nooit horen zingen en hij leek ons niet zo'n zangerig type. Wat we van hem weten is dat hij jaagt en verder dat hij zijn hond vorig jaar heeft doodgeschoten omdat hij ziek was en de dierenarts onzin was. Wij waren nogal voorzichtig met hem, te meer omdat hij ook al eens geroepen had dat hij onze hondjes zou doodschieten als ze, los, voor zijn loop zouden komen. En ondanks die reserves hebben we medelijden. Vooral met zijn echtgenote die al maanden ernstig ziek is en die meteen door ieders hoofd schiet als de kerkklokken onverwacht luiden. En dan op een leeftijd van 70 jaar, heel plotseling, veel te vroeg net als de 72 jaar uit NL overigens. Afgelopen zondag zagen we hem nog met zijn nieuwe hond die, spijtig genoeg, werd aangestuurd door management by fear.
Het is vrijdagmiddag, zo tegen kwart voor 4. Ik denk terug aan een onverwacht telefoongesprek van vanmorgen uit NL. Daar zijn we de rest van de dag mee bezig geweest in onze gedachten en gesprekken. Ook slecht nieuws van iemand die ons dierbaar is. Toch was het een heel prettig gesprek, vol hoop, vol eerlijkheid, nuchterheid en openheid. Er zullen nog veel telefoontjes en mailtjes volgen want ook al zijn wij hier, the mind travels light, en gelukkig zijn er mensen in NL die dat snappen en ons op de hoogte houden van alles dat hen beweegt.
Stom!
Een tijdje geleden meldde ik me aan bij de universiteit van Pécs voor een intensieve winter-taalcursus Hongaars van 3 weken. In de tijd er naar toe wervelden allerlei herinneringen door mijn hoofd over mijn schooltijd tot dusverre.
Eigenlijk vind ik dat ik wel mag zeggen dat ik een brave, wel opgevoede, gemotiveerde en goede leerling was. Achteraf heb ik wel spijt van dat brave, pas later heb ik geleerd om sukkels en incompetenten wat meer van repliek te dienen, op de lagere school en het VWO was het braaf.
Toch had ik altijd wel een haat-liefde verhouding met school. School moest, dat snapte ik ook wel, maar omdat het moest was het meteen ook een inbreuk op mijn eigen planning en privacy en daarvandaan kwam dus die haat.
Als mijn moeder vroeg; "Hoe was het op school?" zei ik steevast "Stom!" en meer info kwam er dan niet.
Later op de universiteit brokkelde er al wat braafheid af. Vroege hoorcolleges die na ervaring vervelend waren werden ingeruild voor koffie drinken in de stad en late dan natuurlijk ook. Het mooist waren de vrijdagen. Na een paar jaar de drama's van het NL openbaar vervoer te hebben doorstaan, kon ik vanaf jaar 3 meerijden met een vriendin uit Twente, die toch langs mijn huis moest. Op vrijdagmorgen zaten we alvast dicht bij elkaar, de volgepropte weekendtassen al veilig in de Renault 4. We begonnen goed, zeker de eerste 2 uur en daarna, om 11 uur, kwam er een mini briefjes wisseling op gang en die ging ongeveer zo;
Hoe vind jij het. Vervelend en saai, en jij? Ja, ik ook. Hoop niet dat we file hebben zometeen. Ja, het is wel net file tijd en die brug over de Waal is waardeloos. We zouden eerder weg kunnen gaan, vind je dat erg, 2 uur in plaats van 4 uur? Vind het prima, hebben we alleen nog Fonetiek en Althochdeutsch. Heb jij zin in Althochdeutsch? Ik niet zo.....
De conclusie was dat we, na wat olijk oogcontact weg schuifelden en met een weekend van 2,5 dag voor de boeg vrolijk het terrein afreden. Als je met minder inspanning hetzelfde kunt bereiken, dan moet je dat niet laten.
Nog later werden mijn studies geregeld en betaald door de werkgever. Dat was meestal ook wel een incentive, dus dat ging je natuurlijk al helemaal niet verzieken. Het verzet was er wel degelijk maar het was subtieler en daarmee ook valser en leuker. Meestal was het een Europees Canadese setting waarbij de Nederlanders altijd de vrijbuiters waren. Wij zijn gewend aan stevige kritiek, om te krijgen en om te geven. Een groot goed dat niet iedere nationaliteit kent. En de trainers waren vaak Amerikanen, die al helemaal nooit zeggen waar het op staat in een trainingsetting. De mooiste herinnering heb ik aan een training in de buurt van Londen, ik was met collega's die ook vrienden waren en wij hebben op onze manier, ten koste van het systeem van training zo'n lol gehad, dat we het als herinnering nog steeds ophalen. En het gekke was, dat we altijd geprezen werden om onze inzet en input......
Ik zal nog eens een apart blog wijden aan die trainingen want anders raak ik lezers, die wat krap in hun tijd zitten, kwijt ben ik bang.
Terug naar Pécs. Gister was dag 1 en die viel niet mee. De voertaal is Hongaars en alleen als we er echt niet uitkomen, ook niet met Hongaarse synoniemen, dan mag er wat Engels gesproken worden. De groep bestaat uit 7 "kinderen" van zo 20-25 (2 Duitsers, 2 Russinnen en 3 Amerikanen), en 2 volwassenen, 2 NL ers. Ik was één van de weinigen die wat vroeg gisteren en dan krijg je toch het idee dat de rest het meteen snapt. Het tempo van spreken van de lerares was net geen Chabot maar wel snel.
Vandaag was het al beter. De lerares articuleerde perfect, was non-verbaal ook sterk en niet zuinig met Engelse termen. Wel gaf ze huiswerk en dat was jammer. Lerares 2, die van gisteren, had ook voortschrijdend inzicht wat Engels betreft en het ging allengs beter. Meteen werd ook duidelijk dat die vragen van mij gisteren waarschijnlijk bij alle anderen hebben geleefd. Lerares 3 van vandaag was ziek en ik mag het natuurlijk niet zeggen, maar plotsklaps voelde ik me weer 15 en blij met de vrije middag reed ik weg uit een gladdig Pécs.
De komende 3 weken staat de wekker om 6 uur want ze houden van vroeg beginnen, maar wat is het heerlijk dat de enige aan wie ik verantwoording af te leggen heb voor deze studie, ikzelf ben!
Ongelooflijk de pest in!
Het was nog donker, logisch want het was pas 5 uur in de morgen. De kerkklokken hadden net hun ochtendritueel achter de rug en ik was al wakker. Ik had nog een uur voor de wekker maar stond toch al op want er miezerde wat.
Regen als het vriest, heel apart, je zou eerder sneeuw verwachten, maar het was regen en dat uur extra nam ik, om toch naar Pécs te komen. Vandaag een lange dag van 0815 tot 1730 met in ieder geval de verleden tijd en met wie weet wat nog meer.
Ongerust keek ik naar buiten, het miezerde nog steeds maar ik ging stug door om me klaar te maken voor de rit. Om 0545 stapte ik naar buiten en onze stoep was al één ijsbaantje. Ik hield me vast aan de leuning die ook één en al ijs was en liep/gleed richting auto.
De afrit richting weg spiegelde me tegemoet en aarzelend schoof ik mijn laars heen en weer over het beton. Heel even dacht ik na en schuifelde toen terug naar binnen. Met een diepe zucht sloot ik de deur achter mij.
Het gaat niet, het is te glad, in ieder geval hier in het dorp en hoe het naar Pécs is weet ik niet. Ik sms en mail de studie coördinator dat ik niet kom en vloek en tier zo dat CF de oortjes in de nek leggen.
Hier baal ik vreselijk van. Het hele jaar is er niks aan de hand en net als je een afspraak hebt, die je ook nog eens heel graag wilt nakomen, dan gebeurt er zo iets...
En nu maar hopen dat het morgen beter is en dat ik de les dan nog snap. We gaan in ieder geval zo meteen proberen om de afrit hier ijsvrij te krijgen, dan kunnen we de auto beneden krijgen en op onderzoek uit of morgen mijn missie wel kan plaatsvinden.....
En ondertussen ben ik bezig om het wat positiever om te draaien. Ik heb CF flink geknuffeld en ze weten dat de vrouw niet boos op hen was. Ik ben veilig thuis terwijl zowel gisteren als eergisteren er al een flink ongeluk was in 1 van de bochten op de weg naar Pécs. En natuurlijk kan ik best zelf wat aan het Hongaars gaan doen, die verleden tijd kan ik mezelf ook eigen maken en de rest, nou, dat zien we hopelijk morgen!
Alsof de duvel
Dank aan allen hier op het weblog en aan diegenen in mijn mail die meeleven met mijn studie avontuur! Helaas, ook vanmorgen vroeg om 5.30 regende het ijsjes, alsof de duvel er zijn klokje op gelijk had gezet.
Vanmiddag had ik kunnen gaan, voor het laatste facultatieve college, maar ik heb mijn hoop gevestigd op morgen! En hopelijk krijg ik dan een lijstje mee met wat ik heb gemist want daar heb ik dan het hele weekend voor.
Het lastige is dat afgezien van mijzelf en nog 1 andere NL-se, iedereen overnacht in de dormitory van de universiteit, die rollen hun bedje uit en de trap af en ze zijn er. De meeste docentes wonen ook in Pécs, wel logisch natuurlijk.
Hier in het dorp en de naaste omgeving is het nog ijzelvrij. Marika de onderwijzeres is thuis want de eerste bus, en misschien ook de laatste vandaag, kwam om 12 uur.
De verleden tijd heb ik inmiddels zelf uitgevogeld maar de rest doe ik toch liever weer in Pécs, zonder deze intermezzo's!
Zwijgen is goud en spreken…???
De schade van het gemis in Pécs lijkt beperkt. Vrijdag was de weg weer bijna helemaal in orde, de reis duurde wel 1,5 uur in plaats van 1, maar daarop is te anticiperen. Moni, de docente die de meeste grammaticale issues uitlegt, ook de beste docente naar mijn smaak, praatte me even bij.
Goed dat ik de verleden tijd had gedaan want die is inderdaad behandeld en ik was slechts 1 groep uitzonderingswerkwoorden vergeten. Natuurlijk, het Hongaars kent een mooi systeem van de verleden tijd, maar er zijn minstens drie groepen werkwoorden die het toch weer anders doen.....
De andere grammaticale onderwerpen, bezit en plaatsbepaling, ken ik al van H les, dus al met al valt het mee. Mijn bottleneck is ook niet het denken maar het spreken! Te weinig woordenkennis nog, te weinig inzicht of fantasie, wat het ook moge zijn, het spreken is stuntelig.
De docentes pakken het echt leuk en afwisselend aan. Vrijdag kwamen sprookjes aan de orde die Internationaal zijn, maar probeer die maar eens in het H te vertellen als je ze in het NL al meer dan 30 jaar niet hebt gehoord en wie had kunnen denken dat Assepoester in het H Hamupipöke heet?
Kortom, gisteren en vandaag een beetje huiswerk en morgen hopelijk met een droge weg op weg naar het vervolg!
Verder staat vandaag even de Aldi op het programma. NL vrienden hier in H tipten dat er een Azië week is bij de Aldi. De meeste dingen zal ik waarschijnlijk niet meenemen, door schade wijs geworden, maar de Chinese mie, het citroengras en een zakje kroepoek zijn een goede aanvulling op het assortiment Azië uit NL in de keukenla.
Marton is inmiddels weer uit het ziekenhuis na zijn 2e operatie. P heeft hem vrijdag opgehaald. Helaas heeft hij wat minder bezoek gehad vanwege de ijsweg, maar alles lijkt goed te gaan met hem en dat is belangrijker!



De nieuwe Wereld
Het is weer wennen, zo vroeg op 's morgens en zo efficiënt ook, meteen onder de douche, aankleden, ontbijten en wegwezen om op tijd in Pécs te zijn.
Ik ontmoet een hele Nieuwe Wereld. Als ik arriveer, zo tussen half 8 en kwart voor is net de grote poetsbrigade klaar. Veel dames in licht blauwe jurken, ze lijken op elkaar, het zouden zusters kunnen zijn. Ze zijn heel vrolijk, ze lachen wat af en misschien is dat wel omdat hun werk er al op zit.
Als ik na de reis het toilet bezoek is het bij de wastafels een drukte van jewelste. De dames trekken een broek aan onder de blauwe hemdjurk, een trui er over en klaar zijn ze voor de reis naar huis. Het gekke is, dat het wel schoon oogt en ook wel moet zijn na de brigade, maar dat het niet zo ruikt. Echt zo'n wc/schoolluchtje zoals je het van vroeger helaas maar al te goed kent. Regelmatig staat het grote raam open, tocht als de ziekte maar een lekkere frisse Pécs lucht stroomt naar binnen.
Omdat ik vroeg ben, kan ik mijn auto voor de deur zetten, dat is nog eens luxe studeren! Niet echt helemaal voor de deur want die plaats is voorbehouden aan de rector en zijn discipelen.
Na de toiletten ga ik door naar de koffie automaat. Daar is iets geks mee. Het is mij nog niet gelukt om er koffie zwart uit te krijgen, terwijl ik toch goed kan lezen wat er op staat. Gisteren dacht ik dat ik het gevonden had. Blijkbaar is alles standaard met suiker. Bovenaan was een knopje waarop je kon aangeven met een - en een + of je minder of meer suiker wilde. Na de knop Kávé, drukte ik uit alle macht een aantal keer op de -, wellicht is het een slim apparaat dat denkt - en - is plus, want de suiker bleef komen. Angstvallig houd ik mijn bekertje en lepeltje stil zodat de suiker op de bodem blijft, maar het betekent dat ik van de 4 slokken er 1 moet laten zitten.
Tegen de wand van de corridor staan wel 50 pc's voor algemeen gebruik. Wij hebben een code gekregen om in te loggen en in de pauzes checkt iedereen zijn mail.
Ook zo'n deel van de Nieuwe Wereld. Al mijn studiegenoten van 22-28 jaar hebben een mobiele telefoon, laptop en emailaccount en ze hebben al veel van de wereld gezien. Wat voel je je opeens een stuk ouder als je bedenkt dat al deze zaken pas tot mij kwamen toen ik werkte en dit erbij hoorde.
Vanmiddag kwam ik er achter dat de Amerikanen niet wisten wie Robbie Williams is, dat is dan wel weer leuk. Natuurlijk was ik benieuwd of de Amerikanen opgewonden waren vandaag, misschien net als ik, of jullie wellicht ook. Ik heb me werkelijk de tandjes gehaast en de 6 nog nooit zo snel gereden om bijna alles te kunnen zien van de Obama inauguratie. Mijn studiegenoten zeiden: Oh ja, dat is vandaag, nou ik kijk vanavond wel even op You Tube.......
Ik geloof niet dat Barack nonchalance bedoelde toen hij sprak over citizenship.
De studie stof gaat razendsnel en het programma is vol, vandaag 8 uren lang over de gebiedende wijs, over levensloop van wieg tot graf en spreek- en leesoefeningen.
De gebiedende wijs is wat gecompliceerder dan in het NL. Sowieso heb je weer een onbepaalde en een bepaalde vorm in bijvoorbeeld;
Jan, eet een appel!
Jan, eet de appel!
Voor beide vormen gelden andere achtervoegsels achter het werkwoord. Verder is er een gebiedende wijs voor álle persoonsvormen, waarbij je bijvoorbeeld de wij-vorm een beetje kunt vergelijken met zoals wij zouden zeggen; kom, laten we gaan.
Die achtervoegsels zijn niet zo moeilijk, maar helaas zijn er wel weer 5 groepen werkwoorden die het anders doen......dat maakt het spreken ook zo lastig, als je eindelijk klaar bent met denken over de vervoeging heeft de ander je non verbale uitingen al opgepikt en hoef je niks meer te zeggen.
Aanstaande maandag heb ik een interview met de verantwoordelijke mevrouw van de English pages van de website van de University over mijn ervaringen in deze cursus. Ook iets van deze Nieuwe Wereld. Men lijkt dankbaar dat we er zijn, dat bleek in het openingswoord van de faculty director, maar ook in de vraagstelling van deze webmaster. Nog niet eerder meegemaakt dat professoren bijna op de knieën gaan voor studenten, zeker voor betalenden zoals ik. Het sfeertje, voor zover ik het nu kan beoordelen tenminste, is prettig en informeel, maar wel hard werken! Ik ga nog even wat doen voor morgen......
Het kan verkeren
Het is nog donker en langzaam laat ik de auto van de zompige oprit afglijden. In het dorp is het nog rustig, de bus is er voorlopig nog niet en daarom is het ook rustig bij de halte. De hondjes zitten nog in hun nachthokje en nergens brandt licht, behalve de lantaarnpalen hier en daar in het dorp.
Als ik het dorp achter me laat, rijd ik in een niemandsland. De dikke, ondoordringbare wolken zijn gedaald tot landnivo en ik zie niks, behalve 2 stralen van mijn koplampen. Als ik het grote licht probeer botsen de wolken tegen mijn ruit en wordt de muur nog dikker lijkt het. Het is net een vliegtuig waar ik in zit, die met bewolking aan het stijgen is, maar dan met mij aan de knuppel.
Links en rechts zie ik af en toe wat schimmen, dat moeten de kale bomen zijn aan weerszijden van mijn spoor. Gelukkig ken ik de weg en weet ik dat er bochten komen, veel zelfs, maar ik kan niet inschatten wanneer ik er zal arriveren. Langzaam rol ik door, totdat ik opeens zie dat ik moet sturen en op tijd laveer ik in de goede richting. Het volgende dorp bereik ik zonder probleem en daarna volgt een herhaling van zetten. Het is net een decor voor een lugubere film, over een moord die wordt gepleegd en die wel wordt gehoord maar niet wordt gezien.
Na dik 20 minuten bereik ik de grote weg en daar is het beeld wisselend, in ieder geval word ik geholpen door medepiloten en door de tijd die doortikt naar de dag.
En daar is dan de grote stad. Opeens is het wolkendek weg en heb ik een volledig nieuw tafereel, honderden rode lichtjes voor mij, die stil staan en af en toe een paar meter voor uitschuiven. Ik sluit aan en doe mee, al een beetje onrustig, niet omdat ik te laat zal komen, ik plan noodgedwongen ruim inmiddels, maar omdat ik mijn glazen water van vanmorgen wil wegbrengen.
De grote kruising met de stoplichten bij de autodealers is verstopt. Wel 10x laat ik het stoplicht voorbij gaan en dan sjok ik de kruising over. Vijftig meter verderop staat de boosdoener, een bus met pech die één rijbaan verspert. Wat verder op, een herhaling. Ook bij de Zsolnay fabrieken heeft een bus het loodje gelegd en moeten we met z'n allen op één baan.
Tijd genoeg om te kijken naar mijn buren aan alle kanten. Niemand heeft stress geloof ik. Niemand lijkt haast te hebben en grootmoedig worden auto's van rechts, uit parkeerplaatsen en bussen van de halte voor gelaten.
Na Zsolnay gaat het voorspoedig en NL-er als ik ben probeer ik de verloren tijd in te halen in de laatste 3 kilometer en wissel ik om de haverklap van baan en rijd ik zelfs een keer door oranje.
Na mijn toiletbezoek, slaag ik er na 2 weken voor het eerst in om een echte zwarte koffie uit het apparaat te toveren. Zes keer drukken op het knopje `minder suiker` en dan op kávé, dat is de truc.
De lessen zijn weer vol maar wel interessant. Vandaag is de Konditionalis aan de beurt. Dat kennen we in NL natuurlijk ook en het makkelijkst is dit als je even denkt aan het werkwoord `zou`.
Voorbeeld.
`Als ik Hongaars zou spreken, dan zou ik makkelijk kunnen praten met mijn buren.`
Natuurlijk bestaat dit fenomeen ook in de verleden tijd.
`Als het mooi weer geweest was, dan zouden we wel naar het strand gegaan zijn.`
Niet heel moeilijk eigenlijk, maar wat ik merk bij het oefenen, is dat ik de verleden tijd, de gebiedende wijs en de Konditionalis, de voorwaardelijke wijs heet het geloof ik in het NL, door elkaar dreig te gooien. Mooi dat het nu weekend is en tijd voor wat contemplatie.
En vandaag schijnt de zon, van gisteren is niets overgebleven behalve de zompige en smotsige grond, die blijft plakken aan onze laarzen en brokken achterlaat in de gang. Koffie drinken en lunchen gebeurt buiten in de zon, uit de wind en bijna is het voorjaar......
Het dorp leeft op, de buren zijn buiten en roepen `Mooi weer om te wandelen` als wij voorbij komen met Coco en Flicka.
Het is een verrassende tijd.
Hófeherke és a hét Törpe
Eergister reed ik voor het laatst hondsachtig vroeg naar Pécs. Om de weersoorten die ik heb meegemaakt te completeren, sneeuwde het behoorlijk. Normaal ben ik er blij mee, het landschap om ons heen, dat van zichzelf al zo mooi is, krijgt nog eens een heerlijke, heldere deken. Nu was ik minder blij, minder zicht en gladder wegdek en daarmee natuurlijk weer een vertraging van een minuut of 20.
Ik verzette mijn gedachten en repeteerde in mijn hoofd een onderwerp uit de 1e week. Hófeherke és a hét törpe, Sneeuwwitje en de 7 dwergen betekent dat, zo'n meevallertje uit de H taal, makkelijk te onthouden omdat hó, sneeuw betekent en feher, wit.
De laatste dagen stonden met name in het teken van conversatie, ook meteen het moeilijkste van het geheel. Ik was wel onder de indruk van de creativiteit van de docentes om elke keer weer een andere vorm te verzinnen om met elkaar te praten. Deze laatste dag moesten we 8 data uit ons verleden opschrijven en dan was het de bedoeling dat je gesprekspartner vroeg; Katinka, 16 november 1987, wat deed je toen? En dan moest ik natuurlijk antwoorden en het liefst een beetje uitgebreid en aangezien het 1987 betrof, in de verleden tijd. Ons kleine klasje was zeer uitgedund en daarom was mijn partner de docente. Na datum 8 kreeg ik complimenten over mijn Hongaars terwijl ik zelf wel voelde dat ik met rode konen en met wat schaamrood in het bankje zat.
Samengevat heb ik veel geleerd de afgelopen 3 weken en weet ik nu ook nog veel beter wat ik allemaal nog niet weet. Aanstaande woensdag gaan we weer gewoon naar H les in Komlo, dus uiteindelijk zal het goed komen!
Afgezien van de inhoud weet ik nu ook weer precies hoe het voelt om 's avonds wat vroeger naar bed te gaan omdat de wekker om 5.40 staat, hoe het voelt om ergens veel langer over te doen dan je zou willen omdat er onderweg wat tegenzit, hoe het voelt om de hele dag "vast" te zitten en weinig tijd voor wat anders te hebben. Ook wel nuttig eigenlijk, immers, het is een gegeven dat je als mens na verloop van tijd de "hinderen" uit het verleden vergeet en alleen de mooie kanten onthoudt.
Ik weet nu in ieder geval weer zeker, dat mocht het ooit weer komen tot een vervolg van de carrière, waar ter wereld ook, ik niet verder dan een uur van mijn werk wil wonen, in een fileloze en weerstabiele omgeving.
En een nieuw sprookje is geboren; Het schaap met de 5 poten!
Vandaag, gisteren en morgen, februari 2009
En opeens was het 1 februari. Vandaag zijn we echt een jaar in Hongarije. We waren er niet mee bezig, we planden geen evaluatie of iets dergelijks en de eerlijkheid gebiedt dan ook dat de échte aankomst datum al ergens vorige week lag. Ik moest er even voor terugkijken in het weblog.
P is 2 weken en ik ben niet terug geweest in NL het afgelopen jaar en onwillekeurig is het nu dan toch een moment van stilstaan, even nadenken, of bezinnen als je er meer gewicht aan zou willen hangen.
Het jaar voelt niet als een jaar, het voelt als een paar maand die zijn omgevlogen als een paar weken, maar de kalender liegt nooit en het is dus een jaar.
We hebben nooit een hele lange lijst gemaakt met doelen en daarom heeft een keiharde evaluatie ook geen zin, maar voornemens maakten we wel, dus daarover is wel wat te melden. Over Hongaars is de afgelopen tijd genoeg geschreven, dus met dat voornemen zijn we druk doende. Integreren in het dorp is prima gelukt, het klussen in huis blijft wat achter in tegenstelling tot de tuin met hek en het voornemen om er binnen 1 jaar uit te zijn hoe ons leven er de komende 20 jaar privé en carrièrematig uit zal zien, hebben we nog niet kunnen invullen. Daarvoor waren we allang gewaarschuwd door allerlei literatuur die geschreven is over landverhuizers, maar zelf denk je misschien dat je sneller bent dan gemiddeld.......
Goed, 1 jaar leven in Hongarije, samengevat in een paar zinnen. Is dat het dan?
Natuurlijk is er veel meer over te vertellen, maar een weblog blijft wat mij betreft een dagboek van die belevenissen die je zo in het algemeen best kwijt wilt, maar zal nooit een weerslag worden van je diepste zielenroerselen. Bij de één wil en kun je meer kwijt dan bij de ander en aangezien je leven samenhangt met dat van anderen, die er niet om gevraagd hebben prominent in een weblog genoemd te worden, blijven er vaagheden.
Er waren het afgelopen jaar de zogenaamde waarheden als een koe. Elke emigratie psycholoog schrijft er over en het klopt ook.
Als je verhuist, neem je niet alleen wat spullen mee, maar vooral jezelf. Kilometers, ook al zijn het er duizenden, veranderen je niet, hooguit schaven ze je wat bij of geven je een duwtje in de goede richting. Met andere woorden, het is wel belangrijk om jezelf en je partner goed te kennen en vooral te accepteren, al vóór vertrek dus!
Het is wennen in het buitenland. Natuurlijk is dat zo, maar over het algemeen valt dat erg mee. H is Europa, EU notabene en dat maakt dat we toch veel hebben dat ons bindt. Het wennen zit hem dan in kleinigheden, locale gebruiken, zaken die vroeger makkelijker waren in NL. Onze ervaring is missschien niet eens het wennen aan een land, maar het wennen aan het plattelandsleven na veel Nederlandse grootstedelijke dynamiek.
Het woord makkelijk komt vaak terug als we er over nadenken. Soms is het hier niet makkelijk, het praten niet, soms het boodschappen doen niet, soms iets gemeentelijks regelen niet, soms het continue samenleven niet, met vroeger veel meer ieder een eigen leven.
Maar, is het leven mooier als het altijd makkelijk is? Is er niet veel meer lol uit te halen als het botst en dan weer soepel gaat? Als je je neus stoot, maar weet dat het zal genezen?
Die vraag moet ieder voor zichzelf beantwoorden, maar wij zijn daar wel uit. Oud en vertrouwd is fijn, maar nieuw en spannend hoort er voor ons altijd bij.
En dan de relatie met het "Oude Land".
De relatie met het Oude Land op zich is niet zo moeilijk te handhaven. Volkskrant en Telegraaf zijn online, onze schotel ontvangt net zo makkelijk Al Jazeera als Nederland, dus of het nou Pauw en Witteman zijn of De Toppers, als we willen kunnen we alles blijven meemaken.
Anders ligt het met de vrienden- en familierelaties. Die veranderen. Sommige worden groter, sommige worden kleiner en sommigen verdwijnen. Zowel positief als negatief dus, maar in alle gevallen anders. Gedeeltelijk ligt het aan afstand, maar een mail binnen NL doet er net zo kort over als daarbuiten, en telefonisch zijn we ook dichtbij, dus er speelt meer.
De stukken zeggen er onder andere het volgende over;
Achterblijvers kunnen, onbewust, boos zijn of verdrietig of beledigd, dat ze worden achtergelaten en voelen zich ingewisseld voor iets dat nog ongrijpbaar is. Achterblijvers kunnen er bang voor zijn dat hun leven van alledag op eens minder belangrijk is dan dat van landverhuizers, en kruipen in hun schulp. De kaarten worden opnieuw geschud en het lot valt op vertrouwde mede-blijvers en niet op reizigers.
Bij anderen gebeurt het tegengestelde. Blijvers die in hun hoofd ook reiziger zijn, leven mee, laten ons ook zeer trouw en zonder filter weten wat er allemaal bij hen gebeurt, geven instemmend of afkeurend commentaar op wat wij meemaken, en zorgen er voor dat we nog betere vrienden worden dan we waren en reduceren de afstand tussen ons tot nul.
En wij moeten dat zien te plaatsen en dat is ook niet altijd makkelijk dus. Je voelt relaties opbloeien, supersterk worden en dat geeft energie en is geweldig, maar je voelt ook relaties tussen je vingers doorglippen, je merkt dat het gebeurt maar je bent niet in staat om het te stoppen. Net als in de boekjes vinden we dat we langer moeten blijven proberen, meer credits moeten geven, omdat wij zo nodig moesten gaan, maar nu na een jaar is er acceptatie, weliswaar met soms een knoop in het hart, dat niet alle relaties bestand waren tegen ons nieuw gekozen leven.
Alles op een hoop gooiend is onze nieuwe leven niet altijd heel makkelijk maar wel altijd alleszins de moeite waard om mee te maken. De conclusie is dan ook, dat wij er voorlopig nog wel mee doorgaan en op zoek blijven naar nieuw én vertrouwd dat onze dagen in zal kleuren.
Een kans voor de President
Even een klein berichtje tussendoor. De meesten van jullie hebben de Hongaarse politiek niet op de voet gevolgd, maar misschien weten jullie wel dat de H president verre van populair was hier in Hongarije. Vorig jaar kwam namelijk aan het licht dat hij niet eerlijk is geweest tegen het H volk over de economische toestand van het land.
Ik schrijf 'was'. Sinds gisteren komt er een glimlach om de H lippen als ze de naam van de president horen. Alle prikborden en websites vertonen hetzelfde filmpje en plotseling is de President een Heer, een galante Man, die hoffelijk zijn taak uitvoert.
Wat is er gebeurd?
De president gaf een persconferentie samen met zijn woordvoerster, zij voelde een flauwte opkomen, wilde vluchten, maar belandde in de armen van haar President, die haar vastberaden opving, in zijn armen nam en wegdroeg, de zaal uit.
Kijk naar het filmpje en oordeel zelf.(klik op de link)
http://www.liveleak.com/view?i=e32_1233581824
Als je goed luistert, lijkt het om een griepje te gaan, de dokter is er bij geweest, het ziekenhuis bezocht, en nu is alles weer in orde en heeft de populariteit van de president een boost gehad. Idioot eigenlijk dat het zo werkt, maar toch, het filmpje heeft wel wat.......
Rondom de slacht
Zondag was P wederom bij een slacht en deze keer zelfs een driedubbele. Omdat we al een paar keer hebben geschreven over de slacht, hierbij wat rondom sfeer indrukken met natuurlijk wat beeld!
Je kunt een slachtdag samenvatten in drie woorden; druk, vermoeiend en gezellig. P voegt er graag nog de woorden mooi, leerzaam en indrukwekkend aan toe.
De dag begint vroeg en met een Palinka om in te komen, kijk maar op de klok aan het begin. Varken 1 was aangekocht bij de buren en werd daar gedood, vervolgens op een auto geladen, gewogen even verderop, 260 kilo en daarna verder verwerkt. Varken 2 en 3 waren uit eigen stal en ieder 100 kilo.
Het moment van doden blijft moeilijk, voor ons dan, de Hongaren draaien hun hand er niet voor om en drinken na elke actie een Palinka om warm te blijven. Toch merkte P bij de kinderen iets minder animo om bij het moment van de kill aanwezig te zijn, die zaten warm achter de pc te gamen. Wie weet hoe het hier over 30 jaar gesteld is met de eigen slacht?
P had geluk met de slachtmeester van deze keer. Het was een Hongaarse Schwab die veel kon uitleggen en P ook heel veel liet doen, terwijl hij bij de vorige slachten slechts hand- en spandiensten mocht verrichten.
P vertelde mij 's avonds, dat als we op een onbewoond eiland zouden stranden, we bijna van honger zouden omkomen en we een varken zouden vinden, hij het zou kunnen slachten en ook netjes zou kunnen uitbenen. Dat is toch een geruststellende gedachte nietwaar, alleen moet op dat eiland dan ook de moed versterkende Palinka aanwezig zijn.......
De Hongaren vinden het leuk dat P erbij is. Hij feest en deelt mee in alles wat er op de dag plaatsvindt. Op deze dag werden ook nog 2 verjaardagen gevierd, waarvoor in 2 pauzes de Palinka vergezeld ging van koffie en zelfgebakken taart. 's Morgens is er het bloed met de uien en brood en tussen de middag wat kleine karbo's, natuurlijk ook weer met de nodige versnaperingen. 's Middags zat P met zijn armen in de kolbász teil, maar lief en gastvrij als de H zijn, hield iemand met schone armen een glaasje bij zijn mond.
Omdat P relatief nieuw is, wordt er met hem gegeind en iedereen heeft daar lol in. Ongemerkt werd aan P zijn broek 1 van de varkensstaartjes gebonden, blikken kruisten elkaar en P doet natuurlijk goed en sportief mee.
Natuurlijk kreeg P weer een zak vers vlees mee, van de botten hebben we al soep getrokken en verbouwd tot een pittige linzen/groentesoep gegeten. De kolbász en de fricandeau liggen in de diepvries voor later.
De dag erna ontmoette P Anna en Arpad, bij wiens zuster de slacht plaatsvond. Arpad wees op het kleine binnenzakje van P's jas en vroeg of P niets gevonden had. Wat zat er in? Drie kleine varkensteentjes, ook zo'n traditie voor een nieuweling?
P was kapot toen hij thuiskwam. Het werk, de indrukken, de hele dag tussen Hongaren en misschien toch ook een beetje Palinka.....maar zoals je op de foto ziet was één van de Hongaren tussendoor al in slaap gevallen!
Het was een drukke, vermoeiende, gezellige, mooie, leerzame en indrukwekkende dag!

De dierenarts
Van de week moesten wij voor de eerste keer met Coco en Flicka naar de dierenarts. Niet omdat ze ziek waren gelukkig, hun paspoortjes gaven aan dat het tijd was voor de jaarlijkse inentingen. Verder hadden we de anti worm kuur nodig voor allebei en wat orenzalf voor Flicka. Hier geen leuke Hondenkaart van de praktijk, die uitnodigt voor de jaarlijkse party, CF zijn hier nog anoniem.
Het afgelopen jaar hadden we al gebruikt om ons te oriënteren op een goede dierenarts, niet te oud, beetje modern, goed opgeleid natuurlijk, lief voor dieren en Engels of Duits sprekend. Zo goed hebben we ons voor onszelf nog niet voorbereid, dat stellen we steeds uit, maar voor onze honden zijn we fanatieker!
De eerste dierenarts die hier in het dorp werd genoemd, had ik vorig jaar al meteen afgekeurd toen ik hem hier had zien acteren. Ik heb er toen ook een blog over geschreven, wel Duits sprekend maar verder had ik er een héél slecht gevoel over. De dierenarts waar we nu naartoe gingen hadden we doorgekregen van onze NL buurvrouw die goede ervaringen had.
Om half 5 konden we terecht op een adres in Bonyhad. Ik zat er de hele dag tegenaan te hikken, erger dan dat je voor jezelf moet......
De praktijk was gevestigd in een binnenplaats, het bord op de deur zei dat we goed zaten. Het pand was in slechte staat, oud, afgebladderd, een raam waar je niet door naar binnen kon kijken vanwege degelijke vitrage. Het viel me niet mee, maar deed luchtig tegen de hondjes die ons vragend aankeken waarom we hier zo stonden te wachten.
Tien minuten voor de tijd kwam er een jonge vrouw aangelopen zonder dier, in eerste instantie dachten wij de assistente en waren al verbaasd dat die er was, maar toen de Renault Kangoo van de dierenarts voorreed, begrepen wij dat ze zijn echtgenote was.
Eerste indruk was goed, jong en vriendelijk. De sleutelbos kwam te voorschijn en we kwamen binnen in een mini halletje met geruststellend bekende folders van bekende fabrikanten.
Flicka mocht eerst en alles ging goed, de vaccinaties waren dezelfde met dezelfde stickertjes voor in het paspoort, de orenzalf was voorradig en nog van het hetzelfde merk als in NL ook! Flicka trilde als een rietje maar het was snel voorbij.
Coco mocht hierna en de dierenarts vond dat Coco niet op de tafel hoefde en bukkend was de injectie binnen een halve minuut een feit. KLAAR!
De antiworm tabletten gingen op gewicht van de hond en ook dat was bekend. En aan het eind kwam nog een soort verrassing, 3 inentingen voor Coco, 2 voor Flicka, 2 anti worm, 1 orenzalf en de consulten kostten samen 28 Euro......
Opgelucht reden we terug naar huis en belde ik snel mijn moeder en zus voor een verslag. Coco en Flicka, toch wel verbaasd over alle opwinding, kregen een kauwstaaf en lagen tevreden in hun mandje.
Het was anders dan in NL. Geen fancy praktijk, geen computer met alle gegevens van CF, geen social talk met de dierenarts en ook geen check-up van de hondjes. Echter, wel alles waar we voor kwamen, in een vriendelijke sfeer en bij een dierenarts die we nooit echt nodig hopen te hebben, maar die tot dusverre ons vertrouwen wel geniet.
Sneeuw!
We deden vanmorgen de gordijnen open en werden verrast door een wonderwitte wereld. Eigenlijk al niet meer op gerekend, na vorige week vrijdag zat er meer lente dan winter in ons hoofd, maar toch, het ligt er.
Coco en Flicka rennen opgetogen door de sneeuw en nemen af en toe een hap. De buurhondjes, normaal spierwit steken goor af tegen de verse vlokken.
De wandeling is lekker, de laarzen zakken diep weg en door de sneeuw heen bereiken we de oude modder. Waar we zijn geweest is het dus opeens wat minder mooi geworden. De lucht lijkt ons te melden dat er nog veel meer gaat komen, grijs met donkere, dreigende vlakken.
Prima, we hoefden toch nergens heen, de poelier was de planning maar dat kan morgen ook.
Warm bij de kachel, met een heerlijk kopje koffie, kijken we naar de 874 kilometer file in NL en bijna schamen we ons een beetje voor ons geluk.

Het Interview
The International Studies Center at the Faculty of Adult Education and Human Resources Development, University of Pécs (UP) organized its Hungarian Language and Culture Winter University for the 9th time between 11th January and 1st February, 2009.
The Hungarian Language and Culture Winter University offers a wonderful opportunity for the participants to learn interesting bits and pieces of Hungarian language and culture and to meet Hungarian and other students coming here from many countries of the world. This year there have been 27 students in this winter course: from the Netherlands, Finland, Germany, Italy, Kenya, Turkey, the USA and Russia.
UP: I had the chance to meet 4 of the students for a short interview:
• Katinka Zinnemers from Holland (intermediate level)
• Christian Reinald Forche from Germany (intermediate level)
studying linguistics at the Faculty of Humanities
• Saara Tuomela from Finland (basic level)
Faculty of Music and Visual Arts
• Dimitri Tuomela from Finland (basic level)
Faculty of Business and Economics
UP: Is this your first time in Hungary?

Katinka: Originally I am from Holland but I have been living now for one year in Hungary. I think I have been to Hungary 10-12 times, since I have relatives in Budapest and in Székesfehérvár. First when I was ten years old, afterwards when I was a student and also together with my husband several times.

Christian: I have been here since August. I am as an Erasmus student: Since I am staying in Pécs for 2 semesters, so I decided to take the language course. But I have also been to Hungary a couple of times before that usually with my parents on vacation, yet not just the stereotypical Balaton-vacation for Germans. We more or less went all around the country.

Saara: I have been to Hungary once before: with my family last summer. But we were only about two days in Hungary. We travelled a lot in Europe, and compared to that it was only a little time.

Dimitri: I haven't been to Hungary before. But I have at least one relative who is a fan of Hungary and owns 3 wine-farms here: one of them is near the Lake Balaton. He is my grand-uncle (brother of the grandfather) and he visits Hungary once in every year.
UP: What have been your reasons coming here: to this course, to Hungary?
Katinka: I have been working really hard for 20 years. Then my husband and I decided to have a sabbathical period. Since we have bought a house in Hungary it was quite easy to come to Hungary. We have several plans: to learn the language was one of the plans. We have a very old house and we are now restoring it. Of course we will use this period to think about the next 20 years what we are going to do with our lives.
UP: Well, this is a difficult task to do.
Katinka: Yes, the last one is the most difficult part.
UP: How are you getting on with learning the language?
Katinka: I think I understand more and more, but speaking is still very difficult.
UP: Because of the pronunciation?
Katinka: No, because of the grammar. You have to think a lot before you can produce the right sentence and it takes too long. Nothing is coming out of your mouth, or you make mistakes. I make a lot of mistakes.
UP: It is no problem. I think it is more important to speak with mistakes, than not to speak.
Katinka: Yes, that is true.
UP: Mistakes are okay, they are teaching us, how to move on. Christian, what have been your reasons to come here?
Christian: The first reason was that I really like the country. The other one was that I am studying linguistics and I am really interested in languages in general, and especially how they work. The whole structure of Hungarian is so much different from all other languages that I have studied so far that I really wanted to learn that language to see how it functions. What better place to do that than in Hungary?!
UP: I absolutely agree!
Christian: Hungarian is so unique! I really like it. It is pretty hard to speak, but it is a very nice language and it is very logical.
UP: What I wanted to ask you when you mentioned that you are here with Erasmus: at which Faculty do you study here?
Christian: I am at the Faculty of Humanities. Back in Germany I study language and communication. But here I am more or less all over the place: I take courses at the English Department, at the German Department and hopefully next semester at the Hungarian Department as well.
UP: Saara, why have you chosen this Hungarian course?
Saara: I love Hungarian because the language is a bit similar to Finnish, not the vocabulary but the grammar. Hungary is also very famous for music and arts, and I am studying art, so I am very interested in them. I would like to be an arts and music teacher. The University of Pécs is perfect for me, because it is a very famous university in the field of arts.
Dimitri: The main reason I came here was that Saara was already coming here. So I decided it would be best to come with her, but I also loved to come here myself. I heard that Hungary is a very beautiful country with lots of interesting relics to be seen. Besides, it is easy to travel around Europe from Hungary.
Saara: We used to sing in a choir, and we would like to join one in Pécs.
Dimitri: They say that every Hungarian person is musical in some way or the other. The choir rehearsals at the university sounded awesome!
UP: Are you here with Erasmus?
Dimitri: Yes, I am studying business and economics here, but my major in Finland is mathematics.
Saara: I am here with Erasmus too, at the Faculty of Music and Visual Arts.
UP: Have already visited the Vasarely Museum?
Saara: Yes, I really like that kind of art. I have been there with the Winter University. We met two girls there and we spoke Hungarian.
UP: Did you achieve what you wanted?
Katinka: I am not sure. What I like is that I have learned a lot about grammar: felszólító mód, feltételes mód, múlt idő (imperative, conditional, past tense). But I had hoped that speaking would be better after these three weeks. I have learned a lot of new words. After the last week I have to sit down, look into my papers and review everything and then I will try to practice as much as possible. I think I will be more satisfied by then than I am now.
UP: You still have time. You will stay here, right?
Katinka: Yes, I still have time to practice. I think it depends on who is talking to you, whether somebody speaks tranquilly, or very fast, or whether they come from the city or the countryside. It makes such a difference! I understand some people very good, some people I simply do not.
UP: Who do you usually understand?
Katinka: I understand most people in the city. When I am in Budapest and I listen in the villamos (tram) or in the metró (underground), I can understand a lot, but in my little village, Nagyvejke it is more difficult. It is nagyon kis falu (very small village).
UP: Why is it more difficult to understand village people?
Katinka: They speak faster and they do not pronounce every single sound.
UP: Christian, did you achieve what you wanted?
Christian: Language-wise I am not sure whether I am where I wanted to be. I have been here since August and this is already my fourth language course, but I am still not really able to hold a decent conversation. It is probably me, I do not dare to speak too much. I understand a lot, and it also depends on the people I am talking to. It is weird when I know that now I have to understand something, then I usually do not. But when I am just listening what people around me are saying, I grasp most of it. But I am here until June, so I have 5 months left to practice. Hungarian is really hard at the beginning, but once you get into its logic, it is getting easier. You have more and more words to express your thoughts.
Katinka: After a while you already see the system in the language, and with every piece of new grammar, you see the same system.
Christian: At the beginning you only see very long words, but when you learn how to take them apart, then it is getting better. However, it is easier to do in writing, because you have the time to think about the endings, whereas in speech it is more difficult.
UP: And what about you, Dimitri? Did you achieve what you wanted?
Dimitri: Well, yes, because the course has been really intensive. There have been a lot of new subjects, grammar, vocabulary, etc. I think the grammar is easy for us, because it is very similar to the grammar of Finnish. I am really satisfied with this course, because now we have an overview of the structure of the language. It is a great start for training your pronunciation and vocabulary with local people and your friends. All in all I am really satisfied.
Christian: It also helps a lot when you come to the University of Pécs and you take the Hungarian Winter Course. Even with just a little knowledge of Hungarian it is much easier to live around here, to find your way around, etc.
Saara: I have liked this course very much, I like to learn new things a lot. I like the challenge, and I work on my Hungarian. I think this course is very good and it gives a good basic knowledge of Hungarian.
Christian: The people who you meet here are really great as well. We are an international group and the people are very interesting.
Dimitri: I really liked that part of the course when we learned about the culture. We also went to museums, it has been very nice. We also had some seminars about Hungarian literature. The lessons made you really work on the language at home, because otherwise you could not follow the group.
UP: There have been various programmes organized.
Christian: Yes, there were many programmes, but since I already participated in the Summer Course and I have already visited most of the targets, I only have been to Villány, because wine-tasting is always fun.
UP: Dimitri, Saara, where have you been?
Dimitri: We have done all the trips except to Villány, because we thought it would be boring for us, since we do not drink alcohol at all. We have been to Szigetvár, which was quite nice. It was nice that the town was so similar to my same-sized home town, Pieksämäki. Around the castle there was a familiar looking beautiful park. We also have been to museums, e.g. to the Csontváry museum. I really liked it.
Saara: Our guide was great, he was so enthusiastic, and knew so much. His English was perfect.
UP: Is Hungarian a difficult language to study?
Katinka: It is difficult, because it is not similar to Dutch, English, German, or French. But from the point of view of its structure it is quite logical. The difficult part is to learn all the strange words, and to practice all what you have learned.
UP: Do you have the courage to practice?
Katinka: I do have the courage. In my kisfalu (little village) I am talking to people, and when I go to Budapest, I feel free to ask things. I do not mind making mistakes, because if they understand what I am trying to say, it is okay. However, I do not like to make mistakes here in class. That is a different situation.
UP: Dimitri, Saara you are from Finland. Is Hungarian difficult for you?
Dimitri: It is easy to learn the structure, but you have to learn to be a fast speaker and a good listener. It is tough with all those different endings. However, we already had our first conversations with local people after the first lesson: with few words and body language.
Saara: I am very glad that he (Dimitri) goes to people and talks to them, because although I like to speak with people I do not go to them that easily. I do not like to make mistakes.
Christian: The problem I always run into is that when I try to speak Hungarian with local people they immediately notice my accent and start talking in German to me.
Saara: We do not have that problem...
Christian: Once in a while you bump into people who appreciate that you are learning their language and they really let you talk and they know that you have to take your time to think of the sentences. They are really helpful and patient.
UP: What have been your first words in Hungarian?

Katinka: I learned my first words from my grandmother: she was Hungarian. She taught me how to count from one to ten and köszönöm (thank you), tessék (here you are) és (and) Jó napot (Good morning)!
UP: Do the teachers here in the winter university speak Hungarian all the time?
Katinka: Yes, most of the time they speak Hungarian. Only if we do not understand something then they use English.
Saara: In the beginner group they speak English most of the time. It would be too difficult only in Hungarian.
UP: What have been your first words in Hungarian?
Christian: I started to learn words from a book: igen (yes), nem (no), köszönöm (thank you). The first words I heard here I do not want to mention.
Dimitri: Were they swearwords?
Christian: Yes, I just arrived in Budapest and people said one word quite often. I was wondering what it was, and I asked a friend about it.

Dimitri: My colleague was taking part in a Hungarian language course in Finland and they were in a Hungary-club. It is like a friendship-club. After I started to think about coming here, I basically stumbled upon Hungary everywhere in Finland. Anyway, the first words were tessék, köszönöm, the numbers, and Jó napot! Jó actually means yes in Finnish, but in Hungarian it means good. That is why it was easy to learn.
Saara: For me it was Jó napot! I learned the numbers at home.
UP: Are there any words in Finnish that sound similar?
Saara: Mitä is mit (what), käsi is kéz (hand), but we do not have many similar words, only a few. However, some people think that we are Hungarian when they do not listen carefully. Some people even come to me speaking Hungarian, because they think that I am Hungarian.
Dimitri: I thought the pronunciation would be easy, because Finnish and Hungarian sound similar, but I noticed the sounds s, sz, z, zs, cs are difficult for me.
Saara: But the other sounds are very easy, because we have them in Finnish too.
UP: Katinka, what do you find difficult to pronounce?
Katinka: It is difficult to differentiate between s, sz, z, but otherwise pronunciation is not that difficult.
Christian: Hungarian ‘a' is a bit difficult, because in German we do not have that, and it is not easy to differentiate the length of the ‘o'-s, whether it a short o, or a long ó. Or the same with u and ú.
UP: These have been my questions so far. Do you have any comments?
Katinka: I think you should make some noise about this course, give it more publicity. It is a really good course and I think that not enough people know about it. Maybe they would come if they knew about this Hungarian Language and Culture Winter University. They would come to Pécs and participate in the course.
Köszönöm az interjút!
(Thank you for the interview!)
Nog een keer Pécs
Een paar blogs geleden had ik jullie verteld dat er op de Pécser universiteit een interview gehouden was over de winter cursus Hongaars. Ga naar de English pages van hun website en lees meteen andere leuke informatie of lees alleen de kopie hierboven.
http://english.pte.hu
Kleine gebeurtenissen in en om het huis
Het was een kabbelend weekje. Er gebeurde niets spectaculairs en toch was er regelmatig iets dat een binnenpretje veroorzaakte, soms een beetje trots, soms geluk, soms ergernis, maar nooit iets dat heel groot was. En toch ga ik er over schrijven omdat het is wat we meemaken en het leven is niet altijd groots en meeslepend.
Van de week laadde ik voor het eerst mijn telefoon tegoed op bij een geldautomaat. Normaalgesproken doen we het even bij de Pannon winkel, of liever gezegd daar doet de Pannon dame het voor ons maar aangezien er vaker een geldautomaat in de buurt is dan een Pannon winkel wilde ik het zelf kunnen. Alle geldautomaten die ik ken zijn ook in het Engels, behalve die van deze week en dus twijfelde ik even....ik ging door en het ging goed, het Pannon sms-je met mijn nieuwe tegoed kwam binnen.
Op dezelfde dag had ik een afspraak bij de kapper. De dag ervoor telefonisch een afspraak gemaakt, in het Hongaars want dat was de enige taal die de kapster sprak. Ik kwam binnen en werd verwacht en met mijn naam aangesproken. Het praatje als ijsbreker ging uitstekend, over waar zij en ik woonden, onze familieverhoudingen, bouwjaar(we zijn even oud), over ons werkverleden. Daarna ging het over mijn wens ten aanzien van kapsel. Daarop was ik voorbereid en ze snapte wat ik wilde.
Vanaf dat moment was het totaal out of my hands. Ze wilde mijn haar gaan wassen, ik zei dat ik het net gedaan had, ze zei dat dat niet erg was en ze ging door. Twee apparaten werden aan de stroom gehangen, 1 föhn en 1 tang die warm wordt en waarmee je haren glad en steil kunt trekken. Ik vroeg naar de naam van dat ding, ben haar antwoord inmiddels alweer vergeten en ik besloot om me over te geven aan haar deskundige handen, in de wetenschap dat ik me toch niet aan kritische collegae hoefde bloot te stellen maar alleen aan het thuisfront en aan de dorpsbewoners die ook niet allemaal volle zalen trekken.
Meteen merk je hoe beperkend die taal is en natuurlijk had ik STOP kunnen roepen, of non verbaal wat kunnen duiden, maar als het geen halszaak is, is het ook wel eens leuk om af te wachten waar het op uit draait. Drie kwartier werd er hard doorgewerkt, de schaar en de 2 apparaten wisselden elkaar af. Het eindresultaat was zeker netjes, achter vond ik het oké, voor had de tang, samen met behoorlijk wat pufjes lak er een soort Barbie glad hoofd van gemaakt.
Ik dacht terug aan vroeger. Mijn zus en ik deelden liefde voor beertjes, hondjes en autootjes en haat voor poppen. Die kregen we dus gelukkig ook niet. Op een dag kwam er toch zo'n ding in huis, een nep Barbie was het want die van Mattel waren veel te duur. Het hoofd was echter net zo dom en uitdrukkingsloos als de echte. Mijn zus en ik probeerden of de lange benen er af konden en dat hadden we snel voor elkaar. Daarna hielden we haar kop onder de kraan om haar steile blonde haar te wassen. Dat werd 1 kroezige massa waar geen kam meer doorheen kwam en tussen ons en deze pop kwam het nooit meer goed.
Thuisgekomen sprak P de most killing words die elke vrouw kent. "Wel apart, ik moet even wennen."
Nu zijn we 2 dagen verder en is het duidelijk dat de kapster gewoon goed werk heeft gedaan. De volgende keer weet ik waar ik mij taalkundig op moet voorbereiden.
Het dorp ligt wederom in een witte sneeuwpracht. Omdat er nu ook nog een zonnetje bij schijnt is het echt prachtig. Gisteren en eergisteren besloten we om eens een andere route te lopen met Coco en Flicka. Het dorp uit, de heuvel op en dan door de velden langs de bosrand. Geweldige vergezichten, kerktorens van dorpen die over de weg best een stukje rijden zijn maar zo hemelsbreed vlakbij.
P had net tegen me gezegd dat we nog geen dieren hadden gezien en nog geen minuut later liep er een prachtige volwassen vos dwars voor ons het veld over. Flicka er achter aan zonder resultaat gelukkig. Twee minuten later rechts van ons geritsel in de bosrand, minimaal 5 reeën waarvan we er drie goed konden zien. CF ook weer in rep en roer maar ze bleven goed bij ons. Eén kilometer verderop, weer op rechts, onze harten bleven even stil staan want daar waren we al bang voor geweest, minimaal 5 volwassen wilde zwijnen, waarvan we er weer 3 goed konden zien. We stonden stokstijf en zagen al snel de zwijntjes verdwijnen diep het bos in. We stonden blijkbaar zo goed in de wind dat CF niets in de smiezen hadden.
Thuis zochten we op Google Earth op hoe we gelopen hadden en brachten enthousiast verslag uit bij Maria en Marton. Dit leverde ook weer een leuk nieuwtje op over het dorp van vroeger. Marton wees een plek aan op de Google kaart en zei dat ze daar vroeger op 1 mei weleens een dorps feest hadden gehad. Het hele dorp liep uit, iedereen nam eten en drinken mee, te voet, met de auto of met een koets met paarden, 2 families kookten grote hoeveelheden en werd er gegeten, gedanst en gezongen op het veld.
Trouwens, er schijnt vroeger veel meer leven in dit dorp te zijn geweest. Ongeveer 1x per maand werd er samen gegeten in de dorpskroeg, iedereen nam zo'n 100 Forint mee, de kroegbaas kookte en er was veel lol en vertier.
Wij vroegen waarom het was gestopt. Er zijn mensen weggetrokken, veel overleden, er zijn "vreemden" voor in de plaats gekomen, maar het belangrijkste euvel in MM hun ogen is het huidige gemis aan solidariteit in het dorp, dat in hun overtuiging te maken heeft met het einde van het communisme. We begrijpen heel goed wat ze bedoelen maar probeerden er toch wat tegenover te zetten, vrijheid van meningsuiting, loon naar werken, vrijheid van reizen. Ze luisteren geduldig naar ons betoog, maar we weten dat het niets wijzigt in hun manier van denken en dat is ook wel prima verder.
Binnenkort wat nieuws uit de koeienstal van Arpad en Anna.
De route
Om een beetje een beeld te krijgen van onze wandelingen, hierbij de Google kaart. Links op de kaart zie je ons dorpje. Rechts in het midden van het dorp, wat rechts van de hoofdstraat, zie je 3 oranjeachtige daken, de onderste is de kerk, de 2 andere onze schuur en ons huis.
De route ging boven in de kaart het dorp uit, naar rechts en via het donkergroen naar het lichtgroen en met een mooie cirkel weer terug. Helemaal rechts op de kaart, op de grens van licht en donkergroen zagen we de reeën, de vos en de zwijnen. Onderin in de punt waren de 1 mei feesten.
Vanmorgen zagen we weer 2 vossen, aan de rand van het dorp, links bovenaan op de kaart. Aan hun voetsporen in de sneeuw te zien hadden ze al een lang traject achter de rug.
Mooi plekje hier!


Begrafenisweer
Het lag al in de lijn der verwachting, opnieuw hebben vandaag en de afgelopen dagen de kerkklokken geluid. Dit keer voor de vrouw van de Troubadour.
Een maand geleden meldde ik het al, deze mevrouw was al jaren ernstig ziek, bij elk overlijden dacht men aan haar, en vorige maand overleed haar man, onverwacht. Zij was niet bij de begrafenis omdat ze na de zoveelste chemo in het ziekenhuis lag, zij is ook niet meer thuis geweest en vanmiddag is ze op haar eigen afscheid. Geen leeftijd, 64 jaar.
Het is begrafenisweer. Het sneeuwt een beetje, het is koud, er staat een vinnige wind en het is somber, geen weer voor oude mensen om naar buiten te gaan.
En toch zullen ze er zijn zometeen. Met een tak, misschien een krans of gewoon met zichzelf, hun aandacht en hun medeleven.
En na een half uur zal het leven weer zijn gewone gang gaan, er worden noten gekraakt, hout gehakt, dieren gevoederd en gemolken. De dood is hier een geïntegreerd deel van het leven. Geen poespas.
En weer staat er een huis leeg. Er zijn dochters maar die wonen elders met man en kinderen. En er was een hond, een lieve zwarte jachthond en waar die gebleven is weten we niet......
Zwart, wit en bont
Er is weer jong volk in de stal van Anna en Arpad! En dit jonge spul brengt opeens veel vrolijkheid en hoop voor de toekomst. Wij vallen natuurlijk voor hun lieve kopjes en hun trouwe kalfjesogen, Anna en Arpad ook, maar natuurlijk is er meer. De kalfjes worden groot en leveren over zo'n 1,5 jaar behoorlijk wat op, zo is de verwachting tenminste.
Anna en Arpad zijn aardig en klagen nooit, terwijl we wel weten dat ze het niet zo makkelijk hebben. Ze hebben 2 kinderen, een dochter van 20 en een zoon van 14 die nog naar school gaat. Ik ben er af en toe en P is er kind aan huis. Heel af en toe helpen we met iets, kleine dingen waar wij iets handiger in zijn dan zij, bijvoorbeeld de verkoop van het huis van de overleden moeder. De H die wij hier kennen, onderhandelen niet en zijn niet thuis in zakelijkheid.
Lezers weten misschien nog dat 1,5 jaar geleden, tijdens de dorpsfeesten, een stiertje geboren werd, die, dankzij onze kraamvisite 10 minuten na de geboorte, de naam Pieter kreeg. Pieter is binnenkort klaar voor de slacht en aangezien Pieter een grote, dikke bull geworden is, levert dat veel geld op.
P bracht ter sprake, na de drievoudige varkensslacht van laatst, dat het hebben van meer stiertjes, natuurlijk meer forinten zou opleveren. De ruimte in de stal is er wel. Nu bleek dat vroeger de stallen vol gestaan hadden met varkens en met kalveren, allemaal voor de slacht en met weemoed werd verteld hoe leuk dat was en hoe goed het toen ging.
De dochter gaat trouwen in 2010 en Anna en Arpad zullen de kosten voor de bruiloft volledig op zich nemen. Ik heb er een mening over, maar die houd ik binnenshuis, het heeft geen zin en ieder ouderpaar moet zelf weten tot hoever hun support gaat en ieder kind tot hoever ze die support willen accepteren. Als iedereen met deze regeling blij is, dan ben ik het ook.
Het was echter wel duidelijk dat meer forinten van meer geslachte kalfjes zeer welkom zouden zijn.
We hebben even overlegd en daarna heeft P met Anna een soort deal besproken. Het komt er eenvoudigweg op neer dat wij die kalfjes even voorschieten. Het is een afspraak tussen hen en ons, verder niets en niemand.
De kalfjes werden gebracht op een aanhangertje met huif en P was snel ter plaatse voor foto's. Kijk maar hoe leuk ze zijn! De namen liggen gedeeltelijk voor de hand. De zwarte heet Holló(raaf), de witte heet Sirály(meeuw) en de bonte heet Vincellér(wijnboer). Die laatste naam snappen we niet helemaal maar daar komen we vast nog wel achter.
De grote bruin-bonte is Pieter, binnenkort vertrekt hij dus uit het dorp, een naar idee, maar goed voor Anna en Arpad.

Mathy en de anderen
Hoe langer we hier wonen, hoe meer we onze adressen hier in het dorp weten voor inkopen. Eieren kopen we bij Maria tegenover ons, de kippen, geslacht en wel dus ook...kolbasz ofwel bij Anna en Arpad, ofwel bij Marton en Maria.
Imre is de jachtopziener van het gebied waar ons dorp bij hoort, maar naast jachtopziener is hij imker. Aan het eind van het dorp heeft hij zijn terrein, in het midden een vijver en aan de randen staat het vol met bijenkasten. Het geheel wordt uitstekend bewaakt door 2 stevige teckelachtigen, die dapper zijn als de beul. De één is chocoladebruin en de ander Weimaranergrijs, prachtige lieve leuke en ijverige hondjes. Imre woont er niet en dat betekent dat de hondjes en de bijen op elkaar zijn aangewezen en dat gaat goed.
Van de week kochten we een paar kilo acaciahoning, de lekkerste en dat gaat in het voorbijgaan. Je vraagt of er honing is, die is er en de dag erna kom je Imre tegen op de weg naar Nagyvejke terwijl hij zich klaarmaakt om tegen de avond wat reeën te schieten. Het achterdeurtje van de combi gaat open, de doos met honing verwisselt van eigenaar evenals de forinten, geregeld.
Een paar huizen verderop woont Mathy. Mathy woont er alleen en al jaren, wij weten in ieder geval niet anders. We kennen zijn achternaam ook niet, we weten alleen van Mathy. Ik vermoed dat het afkomt van Mathyas, prachtige Hongaarse naam maar zoals bij bijna iedereen wordt de naam verkleind, Mathy dus.
Lang geleden waren we al eens bij Mathy in huis omdat het verhaal ging dat hij veel antiek in huis had, dat hij wilde verkopen. Het bleek slechts te gaan om een grote tafel en sneu genoeg voor Mathy, konden we die niet gebruiken. Mathy heeft geen vast werk maar is wel altijd bezig. Hij doet het en een ander voor de burgermeester en is daarmee dus in kleine overheidsdienst. Verder helpt hij Tanul Marika bij het aardappel rooien en is hij regelmatig te vinden bij Pisti(afkorting voor Istvan) voor van alles en nog wat.
Als hij niet elders werkt, dan werkt hij op zijn erf of in zijn schuur. Aan de penetrante geur die af en toe uit zijn schoorsteen komt is hij druk met het verbranden van plastic.
Zijn erf is een verhaal op zich. Zijn erf is opgedeeld in een middenstuk van zo'n 3 meter breed en zijkanten. Aan de zijkanten en aan de achterkant staan bouwseltjes, ik heb ze nooit geteld, maar het zijn er behoorlijk wat. Kleine hokjes, grotere hokjes en grenzend aan de berg achter een groot hok. De daken zijn gammel, huilen mee met de wind en zijn van plastic, van golfplaat of van ander materiaal waarvan we vermoeden dat er bijna overal asbest aan te pas gekomen is. Wat er in die hokjes zit weten we niet, maar ongetwijfeld zal het bijdragen aan de business van Mathy.
Eén van de grotere hokken rechts bevat het 'luxe geheim' van Mathy. Een oude, rode VW Passaat, die het nog doet en die ook nog zó verzekerd is, dat hij de grenzen van het dorp mag passeren en dat ook regelmatig doet.
Afgezien van veel zwaaien, groeten en een hand als we hem tegenkwamen, hadden we tot dusverre niet zo veel contact. Elke dag als we langslopen begeleiden zijn 3 hondjes ons langs het hek en roepen ons nog tientallen meters na. Eén van zijn hondjes lijkt sprekend op Tarzan van Anna en Arpad en sinds gisteren weten we dat dat klopt, in de buurt wonen ettelijke kinderen, kleinkinderen die allemaal hun eigen familie hebben gesticht. De oermoeder is een zwervertje dat ooit door de jongere broer van Anna is opgenomen, 2 dorpen verderop.
Terug naar Mathy. Eén van Mathy's bezigheden in eigen beheer is walnoten kraken. Wij kraken ook zelf, maar het is een heidens karwei en na een uur heb je nog maar voldoende voor een cake of voor door de sla. We besloten dus bij Mathy in te slaan. P meldde zich aan het hek, werd aan de broek meegenomen door Tarzan's broer en bestelde de noten. Een grote linnen zak werd gewogen, bijna 5 kilo, en P nam het geheel mee. Thuis proefden we en keken we. Zo mooi krijgen wij ze nooit gepeld en we besloten om voor nog een zakje te gaan. P meldde zich opnieuw, met de opdracht en met een kleintje Palinka om de deal luister bij te zetten. Mathy, vriendelijk als altijd en nu ook blij dat hij werd 'losgemaakt' , nodigde P binnen.
Mathy heeft geen gas en geen badkamer, ook geen warm water dus. In de ruimte staat een grote tafel waaraan de Palinka werd gedronken en P en M wat probeerden te kletsen. Tegen de muur, die waarschijnlijk grenst aan de slaapkamer van Mathy, staat een soort hout kachel/fornuis. Hier bovenop allemaal grote pannen met water om op te warmen. Tegen de andere muur een ander soort fornuis via een slang aangesloten aan een butagasfles. Een multi functionele ruimte dus, waar gewassen, gekookt, gegeten en bezoek ontvangen wordt.
Wij moeten er niet aan denken om zo te leven, maar Mathy ziet er fris uit en lijkt gelukkig met wat hij heeft. Dat stemt weer tot nadenken.
Mathy is één van die Hongaren die we heel moeilijk verstaan maar toch weet P inmiddels iets meer. Mathy is van 1949 en toen hij 20 was, vanuit een Hongaarse minderheid in Slowakije in Nagyvejke neergestreken, samen met zijn ouders. Zijn vader overleed 20 jaar geleden, zijn moeder 10 jaar en sindsdien woont Mathy met zijn hondjes, zijn hokjes en zijn Passaat.
Natuurlijk zou P meer willen weten. Is er ooit een partner geweest, wat heeft Mathy vroeger voor werk gedaan, heeft hij nog zussen of broers? Voor het eerste begin was dit al heel wat en gelukkig ziet Mathy er uit alsof hij nog wel tijd van leven heeft, dus die rest volgt nog wel een keer.
In ieder geval denken wij aan Mathy als we een noot eten en aan Imre bij honing en prijzen we ons gelukkig met zulke dorpsgenoten en hun handel.
Een nieuw wit pak
En elke keer denken we dat de Winter voorbij is en elke keer is het niet zo. Ook vanmorgen was er weer de wonderwitte verrassing, hele kleine vlokjes weliswaar, maar allengs werd het meer en meer.
Het voordeel van een walk-in douche, is dat het tegelijkertijd een watch-out douche is en terwijl de heerlijke warme stralen over mijn rug gleden had ik zicht op vlokken van inmiddels wel 3 cm doorsnee, een wit pak dat steeds dikker werd en takken van de moerbei boom die bogen onder hun steeds zwaarder wordende last.
Coco en Flicka waren al in rep en roer en dansten pirouettes terwijl ze hun bandjes om kregen. Buitengekomen stopte Coco zijn bekje in de sneeuw en zocht naar oude sporen, Flicka beet en hapte, telkens verbaasd dat haar prooi smolt tussen haar tandjes.
Het zicht was troebel, omdat er geen zon scheen waren we onze zonnebril vergeten, maar dat bleek onhandig. Steeds vlokte de sneeuw in onze ogen en roerde ze tot tranen toe. Maar wat was het mooi!
In ons hoofd waren we inmiddels ingesteld op tulpen en narcissen en op uit de wind in de zon. Gelukkig konden onze ogen ons hoofd van gedachten doen veranderen. Het is prachtig weer.
Alle geluiden in het dorp lijken gedempt, het zagen klinkt ver weg, er is geen verkeer op straat en wat wij horen zijn slechts enkele sneeuwschuivers. Het is hier goed gebruik dat iedereen zijn eigen straatje schoonveegt en als je zin hebt het straatje van je buren of van vrienden die aan het werk zijn.
In onze tuin is inmiddels Patroonheilige Szent Imre verrezen, zijn armen warm onder zijn pij, overziet hij zijn pastorie en zijn omliggende parochie.

Even helemaal terug
Niets vermoedend liepen we met Coco en Flicka. In tegenstelling tot gisteren was het zonnig, warm zelfs en opgewekt kwamen we binnen. De eerste gang was naar de mail.
Een extra urgent bericht van onze on-line Volkskrant. Een crash bij Schiphol.
En opeens was ik helemaal terug. Terug op die A9 die ik jarenlang dagelijks reed. Bewonderend keek ik altijd omhoog naar die machtige vogels, die over de akkers en snelweg scheerden om altijd op tijd en altijd veilig neer te komen.
Bewonderend en tegelijkertijd ook in opluchting dat ik veilig beneden zat, volgens de statistieken minder veilig in mijn auto, maar tussen mijn oren veiliger dan daar boven. Elke keer als ik moest of mocht reizen via de lucht liep ik zonder aarzeling de slurf in maar elke keer als ik de drempel over liep, deed ik dat erg bewust, met mijn gedachten al bij een hopelijk veilige thuiskomst. Ik liet het niet, ik ging gewoon, ik doorstond menig onweersbui en storm maar een liefhebber ben ik nooit geworden.
Via RTV Noord-Holland, de NOS en de ooggetuigen leef ik mee. Op een Google foto zie ik de plek en op dezelfde foto mijn voormalige werkplek, zo dichtbij dus.
Inmiddels is het dodental flink gestegen en de nieuwsberichten wisselen per 5 minuten....
Het maakt niet uit waar ter wereld je bent, soms ben je opeens heel erg in de buurt.
Terugkerende tradities, maart 2009
Nu we hier een jaar zitten, zijn er al tradities die terugkeren, die we herkennen ofwel waar we naar uitkijken.
Gisteren was het torkos csütörtök. Net als vorig jaar is dit een promotie van de H restaurants en betekent het concreet dat je maar 50% van de totale rekening hoeft te betalen. We lazen er al over en inmiddels hebben we ook wel door dat die promotie niet veel zoden aan de dijk zet. De mensen die nooit uit eten gaan, worden niet aangezet tot uit eten gaan, de mensen die al gingen die gaan gewoon weer. Kortom er verandert niks. Eigenlijk jammer, meer klanten zouden ook meer behoeften aan de dag leggen en meer ondernemers moed geven om nieuwe tentjes te openen.....
Voorlopig horen we alleen over tentjes en gerenommeerde restaurants die sluiten, dezelfde beweging als in NL dus. Gisteren las ik op CHEW.hu dat het restaurant in Budapest waar ik tussen de middag altijd die overheerlijke Tom Yam Kung at, ter ziele is. Wat zonde! Pas een jaar open en CHEW sprak al over een zeer moeilijk verkoopbaar concept inclusief inrichting, gezien het specifieke karakter er van. Misschien is mevrouw Hu van The Red Sun uit Blaricum te porren voor een filiaal in Hongarije, zij zou er perfect passen...
Wij aten in Komlo, direct na onze Hongaarse les. Dit restaurant had torkos csütörtök op geheel eigen wijze ingevuld, alle even nummers van de menukaart waren voor 50%, de oneven gewoon tarief. Idioot eigenlijk, er is natuurlijk geen hond die een oneven nummer kiest, dus waarom dan deze toevoeging?
Toch werkt zo'n actie, we namen één van de "dure" gerechten, kalkoenfilet gevuld met paddenstoelen en kippenlevertjes, lekker met rijst en een tomatensalade. Al met al betaalden we weinig...
Kijkend in de agenda zullen we dit komende jaar nog veel meer van die terugkerende tradities opnieuw mee gaan maken. We kijken ernaar uit!
De komende 3 weken zijn we even uit de lucht, als we goed Internet tegenkomen zullen we updaten en anders even geduld a.j.b. Onze belevenissen zullen echt worden vervolgd!
Levensteken
Even een kort levensteken uit ons moederland. Niet overal is het even makkelijk om een goede Internetverbinding te krijgen, ook niet in een zo dichtbevolkt en ontwikkeld landje als Nederland, vandaar kort en niet zo vaak.......
Alles gaat goed met ons, de meeste geplande zakelijke taken zijn voorbij. We zitten nog steeds dik in de afspraken, zijn er best moe van inmiddels, en bovendien komen er natuurlijk onverwachte dingen op ons pad, goed dat we er net zijn?
Niet alles zal gaan lukken, dat zien we nu al. Geen boze of verdrietige blikken dus, als we niet bellen of langskomen, onze dag hier is net zo kort als die van iedereen.
Al veel meegemaakt van "vroeger" , eten van de toko al 6x, een frietje met Kwekkeboom al 2x, Indiaas zalig, ook al 2x en niet te vergeten zeevis en schaal- en schelpdieren! Maar ook de file en het zoeken naar een parkeerplekje en die alomtegenwoordige drukte.....en alle mensen die heel druk zijn en haast hebben.
Wel makkelijk dat je weer iedereen verstaat. Het leek trouwens helemaal niet alsof we een heel jaar weg waren, voor ons gevoel reden we een maand geleden nog hier, het jaar is echt voorbij gevlogen. Ook bij de familie en vrienden, tenminste bij diegenen die ons volgen, lijken we nog net langsgeweest en kletsen we gewoon verder waar we vorige maand gestopt waren.
Onze basis ligt gelukkig in een hutje op de hei, zodat we ons af en toe lekker kunnen terugtrekken en een gevoel van platteland kunnen oproepen. Vaak lukt dat ook, als er geen straaljager of gevechtshelikopter komt overvliegen tenminste.
Over een dikke week zijn we terug en krijgt het weblog weer een wat regelmatiger vervolg. Niks ten nadele van hier, maar ....we kijken er naar uit!
In de startblokken
Na een pannenkoekenfestijn gisteren staan we inmiddels in de startblokken om weer te vertrekken naar Nagyvejke. Met een APK goedgekeurde auto, die afgeladen is tot de laatste cm3(helaas heeft deze auto er niet zo veel....) en vol goede wensen van vrienden en familie, zullen we morgenochtend vroeg vertrekken. Vanaf volgende week weer een regelmatiger blog vanuit Hongarije!
Madeliefjes in het gras
Het is heerlijk om weer thuis te zijn.
Gisteren was het 1 april en de dag was te mooi om er grapjes over te maken. In één klap leek de winter voorbij, de lente zelfs overgeslagen en bevonden we ons in een mooie zomerse dag.
Onwennig ontbeten we nog binnen en waren de kachels aan maar allengs kregen we meer vertrouwen in de blauwe lucht, hingen 2 wassen buiten aan de lijn en zetten we alle deuren en ramen open.
Er is veel gebeurd de afgelopen maand. De vruchtbomen zitten vol knoppen, gele voor de appels en peer, rode voor de boom in de achtertuin. De geplante bollen zijn opgekomen, tulpen langs de moestuin, krokussen en blauwe druifjes bij Max. Het gras wordt vrolijk door een tapijtje van madeliefjes.
De buren zijn ook buiten. Er wordt geverticuteerd, veel gezaaid, en vooral ook veel gesnoeid, om ons heen zijn de geluiden van hakken, zagen goed hoorbaar. Natuurlijk is iedereen al weer verder met de moestuin dan wij, P krijgt al wat onrustige haastgevoelens, maar gelukkig wordt ons verzekerd dat we nog vroeg genoeg terug zijn.
Als we met Coco en Flicka gaan wandelen gaan overal de armen de lucht in als teken van begroeting en we weten dat iedereen binnen 1 dag zal weten dat we terug zijn.
Voor het andere nieuws meldden we ons bij Maria en Marton. Natuurlijk gaat het over de regering en over de crisis, daar heeft iedereen het over, ook al onderweg in Duitsland. Verder is er niet heel veel locaal nieuws. We hebben één begrafenis gemist van een mevrouw die we alleen van zwaaien kennen, 68 jaar...
In huis is alles goed. De spajz heeft weer een muizengast gehad, zagen we aan wat verse keutels op de gekoesterde Oosterse plank waar de collectie samballen en ketjappen staan, hier en daar wat dooie vliegen bij de ramen, maar verder functioneert alles naar behoren. We ruimen onze koffers leeg, stoppen wat rookworsten in de diepvries en zoeken een mooi plekje voor de gevacumeerde kaas en ontbijtkoek, nota bene in de Bonusaanbieding bij AH.
Het lijkt alsof we nooit zijn weggeweest.
Raar is dat toch, toen we in NL waren leek het alsof we er vorige maand nog waren, terwijl het toch meer dan een jaar geleden was. Nu lijkt het alsof we niet een maand, maar een lang weekendje weg waren, zo gewoon en vertrouwd is alles hier weer. Komt dat door je herinnering die natuurlijk zo sterk is als je zelf wilt? Komt het door de moderne communicatie die de wereld een dorp laat zijn? Ik weet het niet, maar het is een feit dat afstanden en maanden krimpen tot meters en minuten, tenminste voor ons dan.
Van anderen horen we dat we toch wel lang weg waren, zowel in NL als in H. Maria en Marton vonden die maand erg lang duren. In NL wisselt het, met sommigen lijkt het lang geleden en met sommigen lijkt het alsof we elkaar de week ervoor nog zagen en spraken. Maakt ook niet zoveel uit, waardevol was het beide.
Er is veel bijgepraat en er zijn herinneringen opgehaald, zo veel dat mijn stem er een paar dagen de brui aan gaf. Gelukkig wordt er niet zo vaak meer gevraagd wat we hier nou dóen, dat lijkt inmiddels duidelijk. Wat we gáán dóen, dat komt vaker voor en is ook wel te begrijpen. Onderbreking van carrières langer dan een jaar? In de huidige kredietcrisis? Op onze leeftijd en met onze achtergronden?
Als we zelf alles al wisten over de toekomst zouden we het zeggen. Op dit moment zijn er nog niet zo veel zekerheden, behalve dan het feit dat we zeker weten dat we het leuk vinden om de horizon te verbreden, dat NL een prima land is maar H ook en vast nog heel veel ervaringen voor ons in petto heeft!
Lekker aan de gang, april 2009
We hebben ons ritme wel weer te pakken hier. En we stikken van de dadendrang, niet alle daden zijn nodig, sommige daden zou je misschien meer dromen kunnen noemen, maar ook dromen houden je lekker bezig en bovendien zijn ze gratis. Wat te denken van die zolder die nog steeds braak ligt, of die schuur die zo veel meer mogelijkheden zou bieden dan schuur?
We beginnen rustig aan. P vervoegt zich in de moestuin en gaat de grond klaar maken voor het zaaien. Hij zaait alvast bakken met paprikazaadjes, bloemen van divers pluimage en aan het begin van onze stoep staan inmiddels 2 oleanders te pronken in oude zinken emmers. Het gras wordt voor de 1e keer gemaaid.
Ik ben bezig in de stal, met de grote deuren wagenwijd open en onder begeleiding van tientallen vogeltjes en hondengeblaf lazuraneer ik balken, als dat een werkwoord is tenminste.
Wat is het geval? Ons dak bestaat uit dikke balken, net als overal, lengte balken en natuurlijk in het midden dwarsbalken. Omdat het dak zo hoog is, zijn er in de nok ook nog verbindingen gemaakt van balk naar balk. Echter dit zijn planken, niet al te dik, die tegen de balken zijn gespijkerd.
Wij denken zelf dat dit nog eeuwen zal houden, maar meerdere deskundigen raadden ons om het te veranderen. We hebben nieuwe balken gekocht, die worden aan weerszijden van de bestaande balken aangebracht en met grote stangen en bouten aan elkaar bevestigd.
Die balken moeten eerst behandeld worden met Lazuran, een soort olieachtig goedje dat beschermt en dat heb ik dus gedaan. Leuk werk en het schiet lekker op. En met dit mooie weer droogt het als een tierelier! Marton zegt tegen P dat hij dit geen klus voor mij vindt. Ik weet niet waarom, het is niet vies en ook niet zwaar, de balken laten zich gemakkelijk keren, zo zwaar zijn ze ook weer niet. Traditie waarschijnlijk.....dat P meestal de was doet zal ook wel niet helemaal goed zijn.
De bomen ontwikkelen in een sneltreinvaart, wat gister nog een knopje was, is vandaag een bloesem. We hebben nieuwe duifjesparen in de berkenboom, er zijn 2 nieuwe hondjes in de straat, 1 ervan heeft al even bij ons in de tuin met Flicka gespeeld, de visvijver aan het eind van het dorp is bijna gereed voor gebruik, de eerste dag in korte broek ......HET VOORJAAR IS GOED BEGONNEN!

Dromen in …of van…?
Morgen hebben we weer Hongaarse les. We hadden zulke goed voornemens om in NL vooral voldoende aan H te doen, ik had zelfs mijn schriften meegenomen. Toch is het er weer niet van gekomen en dat merk je. Onwennig is het om je verstaanbaar te maken.
Er wordt wel gezegd dat je een taal pas echt beheerst als je er ook in gaat dromen. Nu wordt er in mijn dromen sowieso niet zo veel gesproken en als het wel zo is, in het NL. Zelfs de taal waarin ik toch 5 jaar ondergedompeld was, verschijnt nooit in mijn nachtelijke uitstapjes.
Ik begon gisteren aan mijn huiswerk. Meer dan anders omdat er toch voldoende tijd tussen de vorige les en morgen zat? Een vertaling van het H naar het NL. Dat gaat nog wel. Als je het werkwoord of zelfstandig naamwoord waar het om draait maar herkent, dan herken je ook de achteraan geplakte uitgangen en weet je de functie van de woorden in de zin en schrijf je het NL zo op. Daarna een stuk H tekst met daaronder vragen over die tekst. Geldt natuurlijk hetzelfde voor, herken je de woorden, snap je de tekst en kun je ook de vragen beantwoorden, mits je die vragen in het H snapt dan natuurlijk.
De volgende 2 opdrachten waren lastiger. Een vertaling van het NL naar het H en een vrije opdracht. Schrijf een stukje over hoe je het leven hier in H vindt.
Voor die eerste opdracht besloot ik mijn aantekeningen tot dusverre eerst weer door te nemen om in ieder geval de grammatica weer helder op het netvlies te hebben. Die vrije opdracht houdt me ook wel bezig. Soms is het in het NL al lastig om precies en genuanceerd onder woorden te brengen hoe het is hier, laat staan genuanceerd in het H! Ga ik straks mee beginnen.
Wat het dromen betreft. P zegt er eerder van te dromen dan er in. De dromen van het nachtmerrie soort dan wel te verstaan. Bij P is het mechanisme in werking getreden dat ik een beetje herken van natuurkunde in 3 gymnasium. Hoe lastiger en vervelender je het vindt worden, hoe omgekeerd evenredig veel tijd je er in stopt. In gewoon NL, je doet dus niks of bijna niks en je verzint steeds smoezen in de vorm van dringende andere klusjes die gedaan moeten worden. Ik baal er van omdat ik weet dat met niks doen ook de eenvoudigste H woorden de neiging hebben om te verdwijnen. P begint wel eens een gesprek, roept in het NL naar mij telkens een woord dat ik in het H moet terugroepen en zo verwordt het tot een tragikomische sketch waarin de lamme de blinde leidt......
Vannacht was er een lichtpunt. Ik sliep heerlijk en opeens kwam zeer luid en duidelijk in mijn droom voor dat ik zei: Ik denk dat,....in het Hongaars! Wat ik dacht en waarover weet ik niet, want meteen was ik klaarwakker, maar ik weet zeker dat het waar is, loud and clear.
Misschien dacht ik vannacht terug aan mijn laatste bezoek aan de Aldi. In het 1e pad kwam een man op mij af en begon een verhaal over chocoladekoekjes. Die in de akcio waren en die hij niet kon vinden. Ik liep mee naar het schap. Het schap lag vol koekjes, alle soorten, maten en prijzen. Precies in het midden was een hele kolom keurig leeg, met daarboven het akciobord. Ik zei in het H: Ik denk dat ze er niet zijn.
Achteraf denk ik dat in een vrije vertaling mijn zin zoiets zou kunnen betekenen: als het er niet ligt dan hebben we het niet, zo'n zin die je wel kent van de Blokker en waar je zo´n hekel aan hebt. Schouderophalend bleef de man naar de schappen staren. Ik zag een mevrouw met een Aldi hesje een ander vak bijvullen en verwees de man naar haar. Meteen ontspon zich achter mij een geanimeerd gesprek en een beetje teleurgesteld dat ik niet had kunnen helpen liep ik door naar de gedroogde tomaten en de Grana Padano kaas die goed zijn bij de Aldi.
Zou het nog wel wat worden met dat H? Natuurlijk wel, ik ga zometeen door met de vrije opdracht en de vertaling en weet zeker dat ik er dan weer helemaal in zit. Geen droom maar werkelijkheid.
Een drukte van jewelste
Aan mijn rechterzijde hoor ik een constant, monotoon gezoem. Soms denk je even dat het weg is, maar dan blijkt, dat je er zo aan gewend raakt, dat je het bijna niet meer echt hoort. Maar het is er toch. Tientallen bijen in de kersenboom voor het huis, druk aan het werk.
Aan mijn linkerzijde veel getjilp en gekoer. In de berkenbomen zitten de duifjes, het paartje van laatst en nog wat voorbijkomers, druk aan het overleggen over de nieuwe woonplaats. In het huisje in de zure kersenboom heeft een mussenfamilie haar intrek genomen. Ze twijfelden wat over de grootte van het deurtje, maar gelukkig bleken vader en moeder er toch doorheen te passen.
Om mij heen word ik vermaakt met het geblaf van al mijn buurhondjes die in gesprek zijn met de onze, over de situatie in het dorp in het algemeen en de waaktaak in het bijzonder. Daar raken ze niet over uitgepraat.
Ver weg binnen, stampen de vaatwasser en de wasmachine en ben ik gespitst op hun einde.
Op 2 weides van ons verwijderd, hoor ik de stemmen van Mathy, Bogy, haar moeder Judith en vader István. Er wordt gezaaid en aardappels worden geplant. Op de achtergrond hoor ik hun paarden en varkens meedoen.
Ik geniet van al die geluiden en ik realiseer me dat je er bewust naar moet luisteren om de rijkdom ervan helemaal te ervaren. Het laptopgezoem waar ik deze morgen achterzat is dan een zeer schamel aftreksel.
Boven mijn hoofd, geknerp, geboor, getimmer en de opgewekte stemmen van András en P die op zolder bezig zijn om de balken aan te brengen. Het gaat hartstikke goed en het wordt mooi en stevig. Als András er nog niet is, kan ik helpen met zagen en flexen. Flexen was voor mij een nieuw woord, ik zou het metaal slijpen noemen en het gaat over de lange, metalen schroefpennen die 2 balken stevig aan elkaar verbinden. Die pennen worden op maat gemaakt met een flexer, een metaalslijper dus, die we in een helder moment al kochten, net als de cirkelzaag voor het hout. Als András komt trek ik mij terug en regel koffie, water en doe stroopwafels uit NL in een bakje want daar is András gek op.
Niet zo erg hoor, ik heb een spannend boek van mijn beste vriendin meegekregen en kan het leven mooier zijn dan in het zonnetje zitten lezen met al die omgevingsgeluiden?
Als ik boven ben om te kijken en voor de foto's, kan ik het weer niet laten om mezelf te verliezen in de ideeën die ik heb over deze ruimte. Nee, niet nodig, natuurlijk niet. Als het er op aankomt hebben we natuurlijk niks meer nodig. Juist die plannen die niet nodig zijn, zijn wel aantrekkelijk om uit te voeren. Een loft Hongaarse stijl op zolder? Niemand kan ontkennen dat het een schitterende ruimte is met een 'view' om te zoenen.
András is op mijn hand, dat is een goed begin.


Hier is de Meubelboulevard dicht
Op witte Donderdag deed ik boodschappen bij de Tesco. Ik had er zin in deze keer en trok er wat extra tijd voor uit. Ik had me voorgenomen om buiten de elektronica en het kinderspeelgoed alle straatjes te doen om maar vooral niks te missen.
Bij de ingang van de kledingstraat hoorde ik opeens een bekend nummer. België van Het Goede Doel. Ik spitste mijn oren om te luisteren naar de ongetwijfeld nagesynchroniseerde tekst. Maar niets van dat alles, de echte originele uitvoering was het, en ongemerkt begon ik mee te neuriën, over Polen, Lapland, China en België natuurlijk.
Treuzelend bij de spijkerrokken vroeg ik me af welke programmamanager hier verantwoordelijk voor was en met welk doel het was geprogrammeerd. Gewoon voor de lol? Om het handjevol Nederlanders en Vlamingen dat er nu is te plezieren? Toeval? Of zit er een hoger doel achter? Totdat ik de muziekverantwoordelijke van de Tesco spreek zal dit een raadsel blijven. Leuk was het in ieder geval wel en blijmoedig legde ik één van de rokken én een topje in mijn winkelwagen. Als dat het doel was, is het dus geslaagd.
Gisteren, Goede Vrijdag dus, kwam een vriendin van ons lunchen. Ik stond in de keuken en merkte dat ik geheel zonder dat ik er nou diep over had nagedacht, me hield aan de vleesloze dag. Tomatensoep van eigen tomaat, tonijnsalade en gerookte zalm met geitenkaas en kappertjes.
Met binnenpret moest ik terugdenken aan de ernst waarmee mijn oma zich, zeker vroeger, hield aan de vleesloze vrijdag, zeker aan de Goede. Op één van die Goede Vrijdagen, ik moet een jaar of 9 geweest zijn, fietste ik met mijn moeder naar slager Broenink. Zoals gebruikelijk kreeg ik na het afrekenen een mooi plakje roze ham toegestoken door de altijd vriendelijke Broenink. Ik twijfelde en mijn moeder ook, maar onderling kwamen we overeen dat we het niet tegen oma zouden zeggen.
Veel later, ik was 16 of zo, werd oma makkelijker en makkelijker, niet voor zichzelf overigens maar wij mochten gerust bij haar een kroket eten, want zo zei ze, daar zat toch niet zoveel vlees in.
Hier in het dorp is men volop in voorbereiding voor Pasen, net als Kerst een écht familiefeest. Alle tuinen worden netjes gemaakt en ook voor de overledenen wordt gezorgd. Het pad naast ons, naar de kerk en het kerkhof, is drukker dan anders en de graven spic en span.
Morgen staat er bij de Hongaren gekookte ham op het menu, veelal koud gegeten, met mierikswortel en bietjes in het zuur. En gebak natuurlijk, véél gebak.
P gaat een notencake bakken en wij gaan morgen voor fricandeau en champignons én misschien nog ergens op 1e of 2e paasdag een leuk terras met een lekker ijsje.
Laat Pasen maar komen! Hier geen winkelboulevards, pretparken en files. Een écht Feest dus.





Naar buiten!


Met dit mooie weer speelt het leven zich weer bijna volledig buiten af! Omgeven door prachtige witte bloesem en veel vrolijke tulpen eten we ons Paaseitje van de kippen van Maria en natuurlijk heb ik er voor deze gelegenheid voor Coco en Flicka ook ééntje gekookt,......maar goed dat onze buren niet alles weten.
De moestuin vordert gestaag, meer dan de helft van de ruimte is alweer beplant en wordt begrensd door een rij frambozenstruiken die we van vrienden kregen. Nu nog even wat aardbeien uit de diepvries van vorig jaar, binnenkort de echte nieuwe!
Op het pad naast ons een drukte van belang, op weg naar de kerk en het kerkhof, families letterlijk op hun Paasbest. Overal opgewekte stemmen uit de tuinen om ons heen, de buren met hun familie die is aan komen waaien. Tussen 12 en 2 grote rust en na 5 uur weer, de Hongaren eten binnen. We hebben al vaker gemerkt dat Buiten Eten bij ons Hollanders populairder is dan bij Hongaren, ze vinden het wat minder chique en bovendien kunnen ze het zo vaak dat de sensatie er af gaat.
Om 3 uur, lang klokkengebeier, ik denk dat het voor Pasen is, maar al snel worden we uit de droom geholpen, er is weer iemand overleden, een mevrouw uit de buurt die langdurig ziek was. Wij lieten verstek gaan in de kerk, maar hebben zo ook wel stil kunnen staan bij allen die het minder getroffen hebben dan wij.
's Middags bij de thee met hazelnootcake van P, hadden we het nog even over de Ham. Ik schreef al eerder dat het Paas eten van de Hongaren zal bestaan uit gekookte ham. Wij hebben kortgeleden in het dorp een Ham gekocht van één van de geslachte varkens waar P meegeholpen heeft. Een joekel van een gerookte ham van 7,5 kilo. Vast wel eens zien hangen bij een slager in Italië of Spanje. We zijn er blij mee maar hebben wat beginnerkoorts om het ding aan te snijden. Inmiddels hebben we van ter zake kundige vrienden voldoende tips om het te gaan proberen, maar geen haast, nu hangt hij nog ongeschonden en veilig in de spajsz!
Zwart, paars en muziek
De zon scheen, een paar donderwolkjes staken hun kop op, maar hielden zich verder rustig en keken naar de wereld onder zich. De kerkdeur was al open en zo langzamerhand kwam er beweging in het dorp. De kerkklokken luidden hun signaal van het begin van een mis en we riepen de hondjes alvast binnen om de voorbijgangers rustig te laten passeren.
De begrafenis van de buurtmevrouw die met Pasen overleed. We dachten haar niet te kennen, maar al snel bleek het te gaan om de schoonmoeder van Birka Janni. Birka betekent schaap, Schapen Janni dus, die wij in de winter zo ongeveer 3x per week tegenkwamen, met het uitlaten van onze dieren. Nu is het gebruik dat we naar begrafenissen gaan, van dorpsbewoners en zeker als buren van hun laatste woning. En nu gingen we dus voor Birka Janni.
Hier in het dorp zijn 2 groepen belangstellenden, diegenen die naar de mis en naar het kerkhof gaan en diegenen die zich een half uur na aanvang van de mis melden op het kerkhof. Als wij de overledenen niet goed kennen, horen wij bij de laatste groep, wat ons ook meer tijd geeft om het tuinkloffie te verwisselen voor wat meer stemmigheid. P in antraciet grijs en ik in donkerblauw deze keer. We doen ons best, maar toch zien we er danig anders uit dan de meesten, die in pikzwart zijn, inclusief dikke, zwarte panty's en een stropdas.
Het was al de zoveelste begrafenis waar we bij waren en toch is er altijd wel iets dat speciale nieuwe aandacht trekt, zeker voor ons, die de woorden en gezangen van de pastoor maar gedeeltelijk begrijpen.
De zon scheen, en fel ook en wij stonden in de schaduw van de Begrafenisondernemingbestelauto, die de mannen brengt en de schoppen, het plastic en de houten dragers. Een mooie auto, voorzien van extra's en blijkbaar voorzien van 4 sets sleutels, allemaal met luidruchtige afstandbediening. De 4 mannen haalden er ogenschijnlijk genoegen uit om bij elk bezoekje aan de auto, de sloten even te laten klikken, dicht-open, open-dicht etcetc. Idioot eigenlijk, aan zoiets storen wij ons dan, laat toch open dat ding, dat geklik maakt inbreuk op het geheel.
Veel bloemen deze keer, en allemaal van het Hongaarse soort, kransen met linten, linten met bloemen, hier en daar wat plastic.
Wegdromend keek ik naar het kerkhof, grenzend aan een bosrand, met de mooiste paarse bloemen, een seringensoort, net in bloei. Daar een paar bossen van, van die wilde en niet geschikte, dat zou mooi staan....
Brandnieuw deze keer was de muziek. Een prachtige zwarte BMW Touring met stemmig geklede jongen stond op het gras naast de kerk. Een mast met box werd uitgeladen en na een paar minuten klonk een Hongaarse Aria in ons midden. Kippenvel. Langzaam liet ik mijn blikken gaan over de mensen. Allereerst de weduwnaar, van 1929, dat weet ik omdat zijn naam ook al op de steen staat ingegraveerd, naar dorpsgebruik, alleen zijn einddatum mist nog....Dan de kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen, zusters en broers, een grote familie en veel verdriet.
Irena, van het winkeltje, die altijd even langs het graf van haar ouders loopt, Sophianéni van dik in de 80, gelukkig nog steeds kras. De andere oudjes, slecht ter been, waar tegenwoordig een lange bank voor klaarstaat. Voor het graf staat een stoel, een rechte, bekleed zittinkje en houten spijlen, bedoeld voor de oude, verdrietige echtgenoot. Ik bewonder hem, kaarsrecht, het hoofd fier omhoog, zijn hoornen bril stevig op zijn neus, staat hij gearmd met zijn dochters en de stoel blijft leeg.
Achter het graf staat Marton, net op tijd terug uit het ziekenhuis in Szekszard van zijn 2e chemo. Alles was schoon had de dokter gezegd, we hadden het gevierd met bubbels, maar drie weken later kwam er een brief, waarin stond dat het toch beter was om nog 6 chemo's te ondergaan. Ik probeer mijn gedachten een halt toe te roepen en niet te denken aan een volgende gelegenheid.
Naderhand puffen Marton en Maria uit bij ons in de tuin, wuift Marton alle aandacht voor zijn chemo weg en neemt de dag weer zijn normale loop.
Werk aan de muur
Vandaag is de tweede dag van het werk aan de muur. Ons huis grenst aan een berg, op die berg bevindt zich onze boventuin met de fruit- en notenbomen, om het huis heen is de benedentuin, met moestuin, en vooral veel plekjes om te zitten. De berg wordt tegengehouden door een muur en dat is hard werken, want die berg drukt en duwt en zeker als het geregend heeft, heeft hij een reuzenkracht.
In februari gaf de muur het op en ontstond ergens in het midden een gat, je zou het bijna een aneurysma kunnen noemen, de berg stond klaar om een dramatische regenbui op te vangen en als een lavastroom de benedentuin in te nemen. De beste raad was natuurlijk ook weer de duurste, geen pleisters plakken met het risico dat over 3 weken de volgende zwakke plek instort. Het wordt een volledige, gefundeerde, gecementeerde nieuwe muur maar natuurlijk met gebruik van de oude stenen want het oog wil altijd het meest.
P is druk aan de slag, samen met Arpád en Ucsi. Ucsi betekent jongere broer en dat is hij van Anna, de vrouw van Arpád. Ucsi is metselmaestro zoals ze hier zeggen, vandaar dat hij de man is voor deze job.
Gisteren bleef ik braaf paraat voor koffie en lunch. Dat bleek niet nodig, lunch hadden ze bij zich en koffie ruilden ze liever in voor wijn, zelfs 's morgens, en dat kunnen ze dan beter zonder mij.
Vanmorgen reed ik naar Szekszard om mijn licht op te steken bij de Brico Store voor eventuele materialen voor de eventuele loft op zolder. Onderweg kwam ik Marton tegen, in werktenue, die P ging helpen. Thuisgekomen hoorde ik van P dat hij dat voortreffelijk had gedaan, dat hij eigenlijk nog niet weg wilde maar dat zijn zwager en schoonzus op visite kwamen.....
Op de terugweg stopte ik in Bonyhad voor het allereerste ijsje van 2009, zat gezellig op het terras, onder de bomen en genoot tot 6x!! toe van een aqua groene BMW X6. Met wat fantasie zou je dit terrasje kunnen plaatsen naast Mauve in Laren, waar ongeveer elke 2e auto van deze klasse is....zien en gezien worden, mét groot formaat zonnebril!
Morgen wordt er niet gewerkt aan de muur want dan is er voetbal in het dorp van Ucsi, maandag is er de hele dag geen stroom hier, dinsdag is onduidelijk maar woensdag gaat het werk verder. Geniet mee van de foto's.

Nooit meer Shoah
Mijn winkelwagen voortduwend werd ik in de hal van de Tesco opeens een tijdelijk, wegrijdbaar wandje gewaar, met aan elke zijde 2 posters. Posters met daarop de, oh zo bekende en gruwelijke beelden van Auschwitz. Je bent op niets verdacht hier in dit paleis van overdaad, dus verrast bleef ik staan en las de posters. Een aankondiging van een expositie over de Holocaust en dan met name de geschiedenis van de Joodse bevolking in Bonyhad. Ik nam mij stellig voor om te gaan.
Zaterdagmiddag was ik in Bonyhad en liep naar het foeilelijke, in de communistische tijd gebouwde Cultuurhuis, een verzameling van bioscoop, theater, vergaderlocatie en expositieruimte bleek nu ook. Een drukte van belang want alle functies van het gebouw waren in gebruik. Bij het loket werd ik in de juiste richting gestuurd en tussen veel lachende en dansende kinderen in H klederdracht, ouders met jassen over de arm en bufégangers vond ik de expositie.
De moeite waard, zeker. Natuurlijk kennen we de beelden, treinstations, veewagons, uitgemergelde mensen, wiens haar afgeschoren is, stapels dekens en koffers, eenzaam en in nood achtergelaten op de perrons. Indringende close-ups, grootouders, ouders, kinderen, weggevoerd uit hun leven en vermoord om niks.
Wat het voor mij nog meer de moeite waard maakte, was de tekst erbij. Lastig want in het Hongaars, kon ik er toch voor een groot deel wijs uit, geholpen door grafiekjes met getallen. Een belangrijk stuk historie van onze buurplaats waar wij elke week een paar keer komen werd voor mijn ogen ontvouwen. Bonyhad had vroeger de op 2 na grootste Joodse gemeenschap van Hongarije en in juli 1944, op de 111e dag van de Duitse bezetting, hield deze, al 200 jaar bestaande Joodse Gemeenschap in Bonyhad op te bestaan. Ik snap nu hoe het kan dat Bonyhad zo'n grote synagoge had, helaas nu slechts een bouwval op de markt, en al doorlezend werd me meer en meer duidelijk. Ik nam 2 folders mee en daarop vond ik een website, gelukkig ook in het Engels. Ga er eens kijken, zeer de moeite waard. www.sohatobbesoa.com
Zoektocht
Midden in Bonyhad staat een groot gebouw. Het torent ver uit boven de andere woninkjes annex winkeltjes. Het laat de brandweer kazerne in het niets verdwijnen en trots kijkt het gebouw naar de kleine nering. Op de terugweg van het stampvolle zaakje waar wij gaas, schroeven, alles voor elektra en riool kopen en verder voor alles wat wij zoeken, gingen wij regelmatig het gebouw in. Van buiten is het roze en ziet het er vrolijk uit. De entree is somber, als ingang hulp is er een vreselijk bordes gebouwd van betonrot en roestende ijzeren treden.
Waarom wij er dan in gingen? Het gebouw huisvest 2e hands rotzooi en al die keren traden wij binnen met de hoop op dat ene antieke kastje of dat gekke tafeltje dat niemand meer wil. Koortsig liepen wij het gebouw in, de ogen spiedend en snel om niets te laten wegkapen. We zijn er al minstens een half jaar niet meer binnen geweest, teleurgesteld door de oude wasmachines, koelkasten en de vreselijke wandmeubels van fineer met glas.
Sinds gisteren weet ik, dat Het Gebouw de voormalig orthodoxe Synagoge van Bonyhad is geweest, inmiddels dus jammerlijk ontheven van haar functie.
Na de expositie ben ik een kleine zoektocht gestart, eerst op Internet. Ik was er inmiddels achter dat Bonyhad in haar hoogtijdagen van de Joodse Gemeenschap 2 synagogen kende, de orthodoxe dus en de meer vrijzinnige. De vrijzinnige is veel ouder en als bouwval goed herkenbaar op de markt.
Inmiddels weet ik ook dat er een Joodse Begraafplaats is, naast de Christelijke in Bonyhad, met een monument voor de Holocaust. Wonderlijk, wat je zo allemaal tegenkomt tijdens zo'n korte tocht op het wereldwijde web en waarin een bezoek aan een expositie allemaal kan uitmonden.
Wat ook wonderlijk is, nooit iets over gehoord hier, nooit onderwerp van gesprek geweest, nooit zijdelings benoemd zelfs. Op het blog van een Canadese kleindochter van een gevluchte Joodse oma uit Bonyhad, kom ik diezelfde verwondering tegen. Op zoek naar haar roots is de kleindochter in Bonyhad en komt niemand tegen die er iets van weet of er iets over wil zeggen. De jonge vrouw die een paar woorden Engels spreekt en de kleindochter best wil helpen, weet niet wat Joden zijn en ook niet wat een synagoge is....
Ergens volgende week zal de postás een boek brengen, besteld in de VS, Bonyhad, a destroyed Community, dat misschien nog meer kan ophelderen. In de tussentijd zal ik in ieder geval met andere ogen kijken naar Het roze Gebouw, weer eens naar binnengaan, maar de meubels even laten voor wat ze zijn.

Verblindend
Ik merk dat ik niet kan wachten. In rappe pas loop ik naar Het Gebouw. Het roze schijnt me al tegemoet en nodigt me uit om verder te komen. Mijn verwachtingen zijn hoger dan ik dacht en minder wijs dan wijs zou zijn. Zelfs het bordes vormt minder een drempel en die roest lijkt opeens minder roestig.
Met een grote stap treed ik binnen en laat de inhoud voor wat het is. Ik blijf staan, kijk om me heen, kijk omhoog, laat mijn blik rondgaan naar alle kanten.
Glad, dat is het woord dat me te binnen schiet. Gladde muren, afgestreken met witsel. Twee afgetimmerde hokjes met mannen die roken en mij gelukkig met rust laten. Het plafond, verlaagd met glad gezwaluwd ijzer, in messing en groef verband. Ik kijk en kijk en hoop met wat fantasie of creativiteit nog iets te herkennen van de pracht, maar meer nog van de sfeer uit betere tijden.
In die minuut zak ik door de grond, want er is niets.
Op weg naar de deur naar buiten word ik geraakt door een zonnestraal die door het ronde raampje piept en met me mee straalt naar buiten. Het ronde raam is het laatste dat nog herinnert aan de oorspronkelijke functie, de roede verdeling in de stervorm.
Nauwelijks te zien op de foto van mijn mobiele, maar niet te ontkennen.



In afwachting van verder bouwen
Natuurlijk zijn er vorderingen aan de muur. En morgen gaat het weer verder. De mannen komen regelmatig, maar met wat tussenpozen, zodat het lijkt alsof het heel lang duurt. Zie hier de stand na 3 dagen.

Ik keek op mijn horloge
Zondagmorgen. Ik heb mij geïnstalleerd op een deckchair in de achtertuin, tussen ons huis en de berg met de présház. Een heerlijk rustig plekje, onzichtbaar voor voorbijgangers, omringd door groen, gele bloemetjes en vogeltjes.
Naast mij heb ik een krukje gesleept en daarop mijn koffie en zonnebril. Ik ben verdiept in Het boek der Vaders van Miklós Vámos. Heerlijk rustig. P is met de Vlaamse buurman en met Flicka het bos in, Coco ligt naast me.
Opeens, een beweging in mijn rechterooghoek, ik kijk op en ik geloof mijn ogen niet. Rechts van mij, achter de grote schuur, loopt de trap die een pad vormt naar de kerk, en op die trap zie ik een ree. Hij loopt niet rechtsaf verder de trap op en dat betekent dus dat hij inmiddels over een hek is gesprongen en in onze boventuin moet lopen. Verbaasd sta ik op en loop langzaam richting onze eigen tuintrap. Coco rent inmiddels blaffend naar het voorhek, want niet dieren, maar mensen zijn zijn angst en vijand en hij hoort stemmen.
Ik arriveer in de boventuin en zie niks, maar hoor wel geritsel in de bosrand, boven achterin. In die seconden, want zo kort is het, schieten rare gedachten door me heen. Was het wel een ree? Zou het niet een hond zijn geweest die op een ree lijkt? Of een grote vos, of misschien een wolf? Ik heb net op tv gezien dat de wolven oprukken, vanuit de Baltics en Roemenie.
Bij de bosrand harder en zenuwachtig geritsel. En dan zie ik de ree, in een stukje bosrand dat iets minder dicht is. De ree is veel groter dan ik beneden dacht, heeft een klein geweitje en loopt getergd en angstig langs het gaas dat wij rondom onze tuin hebben gemaakt voor de hondjes. Verwoede pogingen om over het gaas te springen, gesnuif. Meteen vind ik het zo zielig dat ik een stap achteruit zet. Vreemde gewoonte, op zulke spannende momenten kijk ik op mijn horloge. Het is 5 voor half 12.
De ree rent langs het gaas naar rechts en dan is het stil. Heel voorzichtig, pas voor pas, loop ik langs de bosrand en steeds tuur ik in het groen om een glimpje te ontwaren. Aangekomen bij het eind, bij de kerk dus, heb ik hem nog niet gezien. Ik klim langs het hek omhoog, richting kerkhof en ik zie waar de ree is gebleven. In het hoekje van onze boventuin, aan de grens met het kerkhof, ligt het gaas volledig plat, de verbinding met het gaas van het kerkhof is verbroken. Gelukkig, de ree heeft de vrijheid hervonden in het bos achter ons.
Het laat mij niet los. Hoe is hij op het pad naar de kerk geraakt, zo midden in het dorp. Is hij gewond van ons gaas? Is hij niet in het glas getrapt dat naast het kerkhof ligt van kapotte vazen, die maar niet worden opgeruimd maar in dat hoekje worden weggesmeten?
P en F komen thuis, ik vertel het verhaal en we gaan het hek repareren.
Later wordt duidelijk waarom de ree was opgejaagd. Nagyvejke is vandaag toneel van een zogenaamde Challenge Day. Wel 200 sportievelingen lopen door ons dorp en er om heen met opdrachten. Hier en daar houten hokjes met controle punten. Op de nieuwe visvijver aan het eind van ons dorp varen een waterfiets, een roeibootje en een zeilscheepje, ook met groepjes die opdrachten uitvoeren. Wij hebben geen idee wat de aanleiding is en waarvan de 200 afkomstig zijn. Bij het Cultuurhuis staan veel auto's, wat bussen en een ijscowagentje dat goede zaken doet.
Aan het eind van de middag kijken we nog even bij de visvijver. De rust is terug. De watervoertuigen liggen op de kant en alleen de familie van István, de schepper van de vijver, vist. Hij heeft een mooi plekje gemaakt. Goed bereikbaar, voorzien van toilet, voorzien van een bufé voor bier en cola en als de vergunningen rond zijn voor iets te eten. Leuke banken met een tafel en keurige en creatieve afvalbakken rondom.
De grote dochter van István spreekt goed Duits en legt uit over haar hengel en over welke vis er in de vijver zit. En over haar man die weliswaar bij de politie werkt, maar tegelijkertijd de beste kok van Hongarije is. Als we een keer willen keuren, moeten we bellen en dan zijn we welkom. We zien haar voor de 1e keer, maar het lijkt anders. Het is half 6.
Wonderhond
Vandaag is het feest. Het belooft weer een zonnige dag te worden, maar al zou het donderen en bliksemen en met bakken uit de hemel komen, vandaag kan niet kapot.
Vandaag is Coco jarig en hij wordt 10.
Coco is een wonderhond. Een klein stuk verleden.....
Molly, Coco and another brother and sister (both are still in Turkey) were living with an old man in a little house just outside a village near Istanbul. The man died and the neighbors wanted to get rid of his dogs so they hit them with sticks and threw stones at them to kill them. All of the puppies had broken legs (and were very much frightened) and Molly managed to escape without being harmed. An animal protector saw the situation and brought all these dogs to a small dog pension. All puppies were operated except Coco whose legs were too bad to be operated, according to a Turkish vet. Coco lived there for several months. It was very lucky for Coco to be an AAI dog, since he was operated on his leg and got the chance to get re-homed.
I am hoping that you will be very happy with this dog. It is a miracle for him to be re-homed and back to health so I wish that he will always be as lucky as he is forever.
Dat was de start van Coco bij ons en steeds bleek opnieuw dat hij een wonderhond was. De stichting die hem opving uit Turkije en had laten opereren was weliswaar blij dat we Coco wilden opnemen, maar waarschuwde ons tegelijkertijd ernstig. Coco zou nooit kunnen rennen, niet traplopen, misschien niet alleen kunnen zijn en waarschijnlijk niet oud worden vanwege zijn slechte start, zijn rugje en pootjes.
En vandaag is Coco 10.
Hij loopt trappen als een geit en springt op muurtjes uit stand. Hij rent, op een aparte manier, als een haas, de achterpootjes eerst en dan de voorpootjes, maar hij rent, en hij is al 10. In een omgeving waar hij zich thuis voelt, kan hij goed alleen zijn.
In zijn kopje is niet alles hersteld. Mensen heeft hij niet hoog zitten en dat is in die 10 jaar niet veranderd. Met Coco door een stad of zelfs stadje lopen is een bezoeking, overal zoekt hij schuilplaatsen, onder banken, in portieken, om maar uit zicht te zijn van mensen.
Voor ons maakt hij een uitzondering, of misschien ziet hij ons als medehond. Wij kunnen alles met hem doen, knuffelen, spelen, gek doen, maar ook vervelende dingen, als nagels knippen aan zijn gehavende pootjes, of teken verwijderen op gekke plekken.
Coco is een wonderhond. Hij maakt de mooiste kuilen en holen en speelt met ons verstoppertje. In zijn holen verzamelt hij speeltjes en eet hij zijn bonkjes. Strategisch overziet hij zijn omgeving en komt in actie als er onraad dreigt, dat wil zeggen, als er mensen in de buurt komen.
Coco is een bikkel. Niet onze woorden, maar die van de dierenarts waar we met Coco waren voor een operatie. Bij dierenartsen is Coco braaf en geeft zich over want hij weet dat wij het beste met hem voor hebben.
Onze omgeving snapt het niet helemaal. Logisch, wat zij meemaken van Coco is niet het allermooiste. Blaffen, soms onophoudelijk, zeer angstige en wantrouwige blikken en pogingen tot benadering mislukken bijna altijd.
Voor ons is Coco een wonderhond en wij houden zo verschrikkelijk veel van hem dat elke omschrijving daarvan onvoldoende is. En wat we ook zeker weten....Coco vindt ons een wonder, een uitzondering op zijn regel en daarom houdt hij ook verschrikkelijk veel van ons.
Wij hopen op veel jaren na vandaag, maar vandaag is al een wonder.
Wat plaatjes uit de afgelopen jaren.

De sleutelman
Zondagmiddag vervolgden we onze zoektocht in Bonyhad, doel deze keer de Joodse Begraafplaats. Ik had al gelezen op Internet waar het zou moeten zijn, naast de Christelijke dus, en verder stond er dat je van een muurtje af moest springen om er te komen. Vreemd.
De Katholieke begraafplaats is zeer bekend, daar kun je ook niet omheen. Een eigen weg ernaartoe, ruimte voor parkeren en uitnodigend open. Diverse mensen met een bloemetje. Heel snel zagen we de Joodse buur, en het muurtje was er ook. We liepen door tot het eind omdat we ons niet konden voorstellen dat er geen ingang zou zijn, maar het muurtje liep door.
We hadden kunnen springen, zo hoog was het niet, maar daar hadden we geen zin in. Het gras stond hoog, je weet niet of je in een kuil trapt en terug moet je dan ook weer. We zagen het Holocaust memorial aan de achterkant en daar schuin voor een klein houten hekje. Zo inschattend zou dat houten hekje richting pizzeria zijn, in een binnenplaats waar ik al eens eerder een foto heb gemaakt. Dat klopte. Een binnenplaats, een stevig ijzeren hek dat op slot is. Achter het hek twee kleine gebouwtjes met de Davidster, en het houten hekje van de voorkant. Voor het hek de ingang van een huis, een mevrouw met haar zoontje die fietsbanden aan het oppompen zijn.
We vroegen raad aan de mevrouw en die was als gewoonlijk supervriendelijk. Ze legde uit dat ze wel even kon bellen naar de man met de sleutel van het hek en dat het echt geen probleem was. Zo geschiedde.
Na een paar minuten kwam de man met de sleutel. Ook zeer vriendelijk en zeer praats. Wij verstonden hem slecht, hij praatte snel en had slechts 2 halve tanden, precies op de hoeken van zijn bovenkaak. Met wat achtergrond van Internet en wat info van de bandenmevrouw kwamen we eruit.
Ik vroeg een bepaalde naam aan de man, of hij die weleens had gezien of gehoord. Ik kreeg een wedervraag. Of de naam van een orthodoxe familie was, want dan moesten we op de andere begraafplaats zijn, die naast het Gymnasium, dit was de vrijzinnige. Zo kom je steeds verder.....
We maakten foto's, kregen nog uitleg over 2 graven, van oude rabbijnen en we hoorden dat er nog 1 Joodse mevrouw in Bonyhad woont van dik in de 80. Na ons handen schudden en de bedankjes, sloot de sleutelman het hek, zei dat het niet erg was dat we hem hadden gebeld, dat deden nabestaanden uit Amerika en Israel ook wel, en kwiek liep hij terug van waar hij was gekomen.
Als intermezzo dronken we even iets op het terras tegenover de RK Kerk en daarna verder richting Gymnasium. Inderdaad, naast het gebouw een hek. Open deze keer, met een bordje erbij dat het ging om de orthodoxe begraafplaats. Een naam en telefoonnummer van iemand, wij denken de beheerder.
Een lange, 4 meter brede strook gras die tussen woningen en het gymnasium loopt met daarachter een gebouwtje. We liepen langzaam de strook gras af tot het gebouw en sloegen daar linksaf. Daar volgde een begroeting, waar ik binnenkort een heel weblog aan zal wijden, want dat is weer een heel ander onderwerp en ook zeker een eigen blog waard!
Na die begroeting bezichtigden wij de begraafplaats. Wat nieuwer, en schijnbaar beter onderhouden. Wel logisch, we lazen op Internet dat de vrijzinnige gemeente veel ouder was dan de orthodoxe. Ik schreef het al eerder, het is zo vreemd dat dit stuk geschiedenis van Bonyhad zo verscholen is gebleven. Het bestelde boek is inmiddels binnen, waarschijnlijk binnenkort nog meer dus.

Apeldoorn
Ik ben Apeldoornse.
Soms lijkt het er op alsof een plaats je mooier en dierbaarder voorkomt, naarmate je er verder vanaf woont. Lelijke of duffe kantjes verdwijnen en alleen het mooie, hippe of majestueuze blijft over.
Ik had mij dus gisteren ook geïnstalleerd voort de tv en genoot van het Oranjepark. De muziektent die me nooit eerder zó opgevallen was. De Regentesselaan, met de mooie panden, waar onder andere de tandarts van mijn beste vriendin praktijk houdt.
De Grote Kerk, als hoeksteen van Hervormd Apeldoorn, tegenover de wereldlijke schouwburg Orpheus. De lelijke Loolaanflat die gelukkig maar even in beeld is. Het prachtige huis waar Ronnie Tober ooit woonde, de tuin bewaakt door ganzen met op steenworp afstand de heerlijke snackerette Peppi en Kokki.
De lege plek links waar we altijd poffertjes gingen eten bij De Haan, de enige echte. En rechts die bocht waar het in de herfst altijd glad was van het vallend blad en waar ik regelmatig met de fiets gevallen ben, waarbij mijn schooltas zijwaarts aan de fiets hing, vastgehouden door de snelbinders.
De mooie appartementen bij de Bosweg en Hotel Bloemink, dat nu Het Loo heet zag ik, net tegenover de Naald.
De Naald, een bekend punt, voor Apeldoorners maar ook voor nieuwelingen. P kijkt nu mee omdat de Naald bekend is en zometeen het Loo natuurlijk ook.
En dan zijn we samen getuigen van het drama.
Die begroeting
In ons dorp staat een huis leeg. Dat is niet zo speciaal, na de vele overlijden van de afgelopen jaren is dit met meer huizen het geval. Wat dit huis anders maakt is dat het vervallen is. De stuc bladdert aan alle kanten, de schuur aan de achterkant laat nog slechts het bruine leem zien, dat al aan het afbrokkelen is. Op het erf hoog gras, hier en daar nog een oude kapotte emmer, een oude cementzak en wat stenen. Het hek is intact.
Toen we hier jaren geleden voor het eerst kwamen, toen nog voor onze vakanties was het huis bewoond. Een oude man, duidelijk in arme doen. Hij woonde niet alleen en dat maakte het voor ons een speciaal huis met een nog specialere tuin. In zijn tuin woonden 4 hondjes, 3 reutjes en 1 lief vrouwtje. Blaffend begroetten ze ons aan hun hek, staken hun snoetjes erdoor en likten onze hand. De hondjes waren familie, dat was duidelijk en het speciale kenmerk was dat ze allemaal zonder staartje waren. Niet idioot gecoupeerd gelukkig, het hoorde bij hun speciale familiekenmerken, de Schepping was opgehouden bij de aanzet van de staart. Daarentegen waren de oortjes extra groot. Grappige hondjes waren het, het kleine vrouwtje een beetje timide.
Wij vonden de man zielig en de hondjes ook en we schonken wat extra aandacht en we namen zakken met hondenvoer mee uit Bonyhad. Het dorp vond dat onzin, de man zou zijn geld verdrinken en dan is het toch eigen schuld, dikke bult? Wij trokken ons hier niets van aan en lieten voor ons vertrek nog een 10 kilo zak achter.
In 2006 ging P een keer alleen naar H, met zijn ouders. Hij berichtte mij over het huis. De man had het verlaten, niemand wist waar heen, misschien bij familie ingetrokken. De 3 reutjes waren mee en het kleine vrouwtje was alleen achter gebleven. Wij noemden haar liefdevol Farok want dat betekent staartje.
Farok was nog meer timide dan anders, het is ook niet niks alleen op zo'n landgoed, het voer dat P bracht werd wel opgegeten maar op een veilig afstandje. P berichtte verder dat het leek alsof Farok zwanger was, natuurlijk de reden om haar achter te laten. Een dag voor zijn vertrek klom hij zoals gewoonlijk weer over het hek met eten. Het was stil op het erf, geen geblaf, geen angstig hijgen. In de schuur trof P het tafereel aan, kleine moedige Farok, net bevallen van haar puppies.
Als we toen al hier gewoond hadden weet ik niet wat er was gebeurd, of misschien weet ik het ook wel, maar P moest terug en ik was er niet eens. P liet geld achter bij onze buren voor voer en zorg maar daar hebben we nooit meer iets over gehoord.
We belden elke week en steevast waren het moedertje en de ukjes onderwerp van onze vragen, tot vervelens toe voor Marton die het wat minder aansprak allemaal. Wel hoorden we dat een mevrouw die bij de burgermeester in Aparhant werkte, en af en toe ook in ons dorp, zich het lot had aangetrokken en af en toe eten ging brengen.
Met Kerst waren we er weer. Het huis was leeg en de tuin ook. Geen Farok, geen kleintjes. De Aparhantse had veel moeite gedaan, zo hoorden we, had zelfs advertenties gezet in de plaatselijke krantjes en had zo alle hondjes op Farok en 1 dochtertje na weten onder te brengen. De twee overhondjes had ze meegenomen naar huis, waar blijkbaar al meer verschoppelingetjes woonden.
Wij togen naar Aparhant, in onze auto zakken voer en blikken. Vriendelijk werden we ontvangen, door haar en haar oude moeder en door 10 hondjes in alle soorten en maten, het erf bezaaid met oude smeerworst blikjes en oude lappen waarmee ze speelden. We zagen Farok terug met Marika haar kind en weer werden we overvallen door haar prachtige en lieve ogen en door haar grappige hoge oren. Met moeite namen we weer afscheid.
Nog weer later hoorden we slecht nieuws. Ze zou er niet meer wonen, ze zou niet meer bij de burgermeester werken, haar moeder zou zijn overleden. En niemand kon ons vertellen waar ze waren gebleven. Zij en haar hondjes, zo liefdevol opgevangen. We probeerden het te vergeten, maar dat lukte niet en vaak dachten we aan Farok met het huis hier in het dorp als aandenken in weer en wind. Het jaar ging voorbij.
Vorige week.
Wij liepen door het hek van de Orthodox Joodse begraafplaats. Een lange, brede strook gras met aan het eind een huisje. Rechts het Gymnasium, links wat chique huizen. We liepen langzaam de strook gras af tot aan het huisje en daar sloegen we linksaf.
Een geblaf, krioelende hondjes rondom onze benen, oorverdovend geloei. We blijven staan, van ons a propos want dit is zo onverwacht. Leuke hondjes zijn het, zwarte, lage en geeltjes, een oude herder. Vanuit wat oude schuurtjes links achter komt een mevrouw op ons toe lopen en precies op het zelfde moment herkennen we elkaar. Simultaan roepen we "Farok? Aparhant?" en dat klopt. Het is de weldoenster uit ons buurdorp, met inmiddels 14 schatten van honden.
Wij horen haar verhaal. Haar moeder overleed en ze kon niet in het huis blijven. Bovendien was er al last met de buren vanwege de hondjes. Ze heeft van alles geprobeerd. Heeft zelfs in hoge nood de asielen gebeld om de hondjes af te staan, maar de asielen wilden de vrouwtjes niet en de oudjes niet en dat is de meerderheid.
Ze wonen niet in dat huisje, dat is het kantoortje van de begraafplaats. Tot haar beschikking staat een verzameling van schuurtjes en daar woont ze samen met haar hondjes. Ze klaagt niet, ze zegt dat ze een bed heeft en haalt haar schouders op, maar het is ons duidelijk dat ze het moeilijk heeft. Hoe ze hier terecht is gekomen gaat ons Hongaars wat te boven, het lijkt er op dat een familielid van haar de beheerder van de begraafplaats is en haar hier naartoe heeft gehaald.
We staan wat ongemakkelijk en voelen ons machteloos, telkens voelen we een ander harig vachtje aan onze benen en zeker 10 paar oogjes houden ons in de smiezen. De weldoenster lacht alweer en loopt naar 1 van de schuurtjes. Ze komt terug met in haar armen Farok, nog steeds haar timide zelf en in al het geweld in het schuurtje gebleven op een lap onder een laag tafeltje.
We vinden haar oud geworden, ze heeft een zorgelijk kopje. We worden gewezen op haar dochter Marika, natuurlijk ook zonder staartje die vrolijk door de menigte loopt, haar lievelingskind zegt ze.
Onder begeleiding van de moedigste hondjes bekijken we toch nog de begraafplaats. Onder hun escorte bedanken we de weldoenster, zeggen dat we terug gaan komen, schudden handen en krijgen een dikke zoen.
Stilletjes lopen we de strook gras weer op, richting hek naar buiten. We zijn diep in gedachten hoe we hier in Godsnaam kunnen helpen, structureel want dat is nodig. Achter ons horen we nog wat nageblaf en geloei.
Farok is dan al lang weer vertrokken naar haar schuurtje.


Muur is af
Ik kreeg een vraag over de muur. Nou, die is af. En heel mooi geworden! Ik had er nog niet over geschreven want zoals zo vaak, duurt de afronding even. Dat wil zeggen, het opruimen van het werk aan de muur, de oude stenen, de grond en kiezels die over zijn, de betonmolen uit zicht, aangeveegd en liefst daarna nog een beetje mooi gestyled met potten, met en zonder plant, een zitje met ligstoel.
Dat duurt dus nog even, maar toch alvast een beeld van de muur, want daar was het toch om begonnen.
Maar omdat de rest ook alweer zo mooi wordt, ook een kijkje op de oleanders en de moestuin in groei.

Langs het tuinpad van mijn pastoor, mei 2009
Gisteren waren we gestart met het opruimen van de omgeving van de muur. Geen leuk werk vond ik. Stoffig, veel muggen. Zand in kruiwagens, goed zand naar de achtertuin en slecht zand in de aanhanger voor verder transport.
Toch werd het allengs mooier. Na een aantal kruiwagens en wat vegen bleek onze trap naar de boventuin al een extra trede te bevatten, ziet er best strak uit, voor een oude trap dan. Maar het mooiste komt nu!
Het trapjes pad sluit aan op een strook stenen die voor de schuur ligt. De rest is gras. Al vaak hebben we het erover gehad om een pad te maken van schuur naar voordeur zodat je in de winter en in regentijd ook eens met droge voeten naar de overkant kunt lopen. We zijn het tot nu toe niet eens geworden over de soort steen, de grootte van het pad of oprit en de kosten, dus ligt er gras. Gras dat bij de notenboom altijd weigerde om mooi te groeien. Gras dat er al, ik weet niet hoelang ligt. Wij weten in ieder geval niet anders.
Ik groef verder en veegde en zag een grote steen liggen voor de schuur, ik groef verder. Het leek wel of het pad nog doorliep, koortsachtig doorgaan. Om een warme, lange middag werk kort samen te vatten. Eindelijk hebben we iets gevonden uit de tijd van de pastores. Een stuk oud tuinpad. We weten niet hoe ver het loopt. Op dit moment hebben we een extra strook voor de schuur blootgelegd en een stukje pad richting huis en zo meteen ga ik door! Op een paar varkens tanden na heb ik nog geen schat gevonden maar die komt misschien ook nog te voorschijn.
Hoe een k-klus kan uitmonden in iets spannends, in iets waarbij je bijna niet kunt wachten om door te gaan. Ik hoop dat ik nog een tijd bezig ben want dat betekent dat het pad nog een stukje doorloopt. Wordt vervolgd, misschien...
Looppad 1 en 2
Het was een heidens karwei. Ofwel een monnikenklus en er zullen vast nog meer namen voor bestaan. De laag aarde met gras was niet eens heel dik, maar wel heel vast en keihard! Zelfs met al mijn kracht en met het volle gewicht kreeg ik de schop nauwelijks de grond in. Elke keer echter kreeg ik een soort van beloning als bleek dat er toch weer een steen onder lag en het pad dus verder ging. Een paar keer haalde het pad een trucje met me uit, deed net alsof het stopte, maar dan bleek er gewoon een kuil te zijn en de steen wat dieper te liggen.
Ik haalde de voordeur en ging verder met de sleuf voor de schuur. Bij de 2e schuurdeur nog een verrassing, wat extra stenen, weer richting voordeur. In de brandende zon ging ik door. In het midden van de tuin een hapering, kuilen, keien, veel grind en elke keer stokte de schop, tot vloekens toe.
Vanmorgen, of eigenlijk pas daarnet bereikte ook het 2e pad de voordeur en nu is het af, op de mooie afwerking na dan natuurlijk.
We zijn hartstikke blij. Het is een pad met bobbels, een karakteristiek pad dus, niet geschikt voor dunne hakjes. Een echt pastoraal boerenpad.
Waarschijnlijk ligt er nog meer, maar voorlopig hebben we even genoeg aan deze paden. Op een later moment zal de oprit nog een keer worden veranderd, wie weet wat we dan nog vinden.
Vreemd dat niemand dit ooit heeft gemeld. We hebben zo vaak gevraagd hoe het hier vroeger was, wat er veranderd is en waar de authentieke dingen zijn gebleven. Nooit hebben we iets gehoord over een pad.
Gisteren was P bij Marton en Maria. Hij deed enthousiast verslag. Natuurlijk was er een pad, wist Marton opeens, de pastoor kon toch niet met Dreckspfoten naar de kerk......




Praktijkgevalletjes
Gistermorgen stond de poepwagen aan het hek, vroeg, een uur of 8. We waren gelukkig vroeg, straks op weg naar Hongaarse les. We hadden wel gebeld voor de poepwagen maar die zou deze week niét komen, volgende week hadden ze gezegd, als er wat meer poepklanten uit Nagyvejke zouden zijn. Blijkbaar waren de plannen veranderd.
Ik deed het hek open en begroette de mannen. De poepauto komt altijd helemaal achteruit de oprit oprijden omdat hij in onze tuin niet kan keren en omdat de slang aan de achterkant van de auto hangt. De banden slipten en de wagen bleef waar hij was. De regen van de afgelopen dagen had de grond naast de betonnen tegels gladgemaakt. Eens te meer wordt duidelijk dat we iets met die oprit moeten, in ieder geval voor vrachtwagens poep, hout of wat anders.
Een paar keer stukje vooruit en weer terug en de helling was genomen. Het goot en toch stond ik in het midden van de tuin. De wagen rijdt normaalgesproken helemaal tot achter bij de muur waar de put zich bevindt. Maar nu hebben we Het Pad en de kuil in het midden van Het Pad verraadt al dat er te veel wagens overheen hebben gereden. Ik hield dus positie.
De wagen kwam langzaam dichterbij. De chauffeur reed stapvoets door en zijn collega gaf aanwijzingen met zijn handen in de lucht. Op 1 meter afstand van het Pad zei ik Stop. De gids keek verbaasd en ik legde uit over Het Pad en over de öreg(oude) stenen. De blik was meesterlijk, je zou er een strip van kunnen maken. Een mannetje, ogen ver opengesperd, mond open gevallen en boven de haargrens heel veel vraagtekentjes en vooral uitroeptekentjes, maar hij gaf de aanwijzing door en de wagen stopte.
De chauffeur stapte uit, ik stak mijn hand op want de chauffeur is de vader van Victor die bij ons de elektriciteit heeft vernieuwd. Ik kreeg een klein zwaaitje terug en vervolgens wees de chauffeur zijn collega op de afstand die nog grensde tot de put. Er werd wat gemompeld onder elkaar, gewezen op Het Pad en daarna op mij. Victors vader haalde zijn schouders op, deed mee in de strip en zette de auto nog 40 cm naar achter. Precies op de grens.
Veel huizen hier hebben niet eens een oprit waar de poepauto kan komen en dan blijft hij netjes aan de straat staan. Het probleem is de uitrol van de slangen. Dichtbij de put betekent geen slang uitrollen, maar de korte slang in de put hangen en op de knop drukken. Ver van de put betekent, slang uitrollen en in ons geval nog een 2e slang pakken en die aankoppelen om de afstand te overbruggen. Lastig zo'n buitenlands mens met haar rare Pad dat toch zo mooi door Hongaren was weggewerkt.
Hoe zou het gaan als de poepwagen een keer komt als wij er niet zijn?
Als altijd was H les leuk en leerzaam. We merken wel steeds meer dat onze behoefte aan nieuw en aan snelheid verder uit elkaar gaat lopen. Dat is best lastig, vind daar maar eens een modus voor. Komen we vast en zeker uit met onze tanár(docent)!
Na de lunch gingen we aan de slag met de passpiegel. In NL had ik zo'n ding, hing in de slaapkamer en daarmee kon ik altijd even checken of de kleding zo zat en stond als ik had bedoeld. Businesslike genoeg? Leuk voor een verjaardag, passend bij mijn stemming? Soms was het beter om niet zo'n spiegel te hebben, heel relaxed vooral, en hier in H, waar ik niet businesslike ben, is het minder nodig. En toch miste ik het ding. Al maanden eigenlijk.
Na wat dubben, want toch duurder dan je denkt, kochten we er eindelijk één. En gisteren was de dag dat hij zou hangen. De tegels in de badkamer werden vetvrij gemaakt. De spiegel uitgepakt en aan de achterkant beplakt met overdadig veel dubbelzijdig, oersterke tape. Hij hing, en hij hing mooi.
We hadden er precies 2 minuten plezier van. De deur was al weer gesloten. P liep in de gang en ik stond in de keuken. Er klonk een doffe knal, wat naschokjes en toen doodse stilte. Voorzichtig deed ik de deur open, de badkamervloer glinsterde me tegemoet, honderden, nee, duizenden stukken, maar vooral stukjes en splintertjes. De klus die ik al 2 dagen uitstelde moest nu toch gaan gebeuren en ik haalde de stofzuiger uit de spajz, koppelde de stang af en ging op mijn knieën, tegel voor tegel af, totdat het antracietgrijs weer naar boven kwam.
Als scherven geluk brengen, dan gaan we daar heel veel van krijgen, maar helaas heb ik nu nog geen passpiegel. En zonde van de Forinten....
Voor 's avonds had ik het een en ander uit de diepvries gehaald, ruimte creëren voor als de bomen en de moestuin dit jaar hun schatten weer in grote getale gaan afgeven. En ook een potje met ingemaakte tomaten uit de préshaz. Restverwerking dus, die over het algemeen goed uitpakt. Dit keer moest het een soort Indiase erwtensoep worden met veel groenten en lekkere kruiden. Iets ging er mis met mijn keuze voor hoeveelheden, alles leek goed te gaan tot de toevoeging van de erwten en het gebruik van de staafmixer. Het was geen soep geworden maar een dikke, oranjige brij, die nog het meest leek op de smerige substantie die ik altijd uit babypotjes zie komen. Geen afhaal Thai hier en bovendien gooi je eten niet weg, zeker niet uit eigen tuin, dus een bordje opgeschept. De lepel kon rechtop staan en het smaakte ongeveer zoals het er uit zag. 's Avonds was P genoodzaakt om een echte Keurslager rookworst uit NL op te warmen en ik had gelukkig zo genoeg dat ik niet eens trek meer had.
Je kunt niet altijd mazzel hebben....klein leed is overal en van alle tijden.
Vandaag zijn we gezond weer op, zitten aan de thee en niet in de dugó(file), dus alles is goed!
Haberdashery
Haberdashery. Ik kende het woord niet en moest het opzoeken. Een haberdasher is iemand die kleine accessoires verkoopt zoals naaigaren, knopen en ritsen. En de Haberdashery is dus de winkel van de haberdasher. In heel vroeger tijden is het misschien een handelaar geweest die met een soort rugzak langs de deuren ging met de naaiwaren. Het lijkt er op dat het woord oorspronkelijk uit het IJslands komt. Haprtask, de zak waarin de waren werden vervoerd.
Ik kwam het woord veelvuldig tegen in het Engelstalige boek over de Geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Bonyhad. Die Joodse gemeenschap waarvan nu niets meer rest dan 2 begraafplaatsen, 2 ex-synagogen, 1 Joodse mevrouw in Bonyhad van dik in de 80 en vele herinneringen aan overledenen van een steeds geringer aantal overlevenden die inmiddels in Israel, de VS en elders in Europa wonen.
Haberdashery. Als ik had moeten gokken had ik eerder gedacht dat het woord uit het Duits stamde of wellicht een Jiddisch woord. In ieder geval werd duidelijk in het boek dat in Bonyhad voor 1944, vele goedlopende haberdashery's gevestigd waren.
En niet alleen haberdashery's trouwens. De hele middenstand, zeer omvangrijk en bloeiend werd gedreven door Joodse hardwerkende families. Kruideniers, leerhandelaren, juweliers, textiel, glas en porselein, wijn.
Sinds ik het weet, kijk ik anders om me heen als ik koffie zit te drinken op het terras tegenover de kerk in het centrum van Bonyhad. Ik ben naarstig op zoek naar de gevel van de gebroeders Hirschfeld. Naar het grote warenhuis van Lipotne Stern of in ieder geval de Haberdashery van Josefin Polak.
In het geweld van T-Mobile, OTP Bank en Nike is dat nog niet gelukt.
En hoe zou het ook moeten lukken? Het boek beschrijft feitelijk en daarom gruwelijk de afbrokkeling van de Joodse gemeenschap in de Wereld en ook die in Bonyhad. Aan het eind van de oorlog, op het moment dat steeds duidelijker werd dat de Duitsers terrein verloren, vond in Hongarije een grote inhaalslag plaats in het wegvoeren en vermoorden van Joden. Het treintransport van de Joden uit Bonyhad is het laatste treintransport geweest in deze geschiedenis.
In het hele boek bekruipt je een gevoel van ongeloof hoe dit heeft kunnen gebeuren, maar tegelijkertijd ook een gevoel dat het zo weer zou kunnen plaatsvinden. Naïviteit, goedgelovigheid in autoriteiten, je niet kunnen voorstellen dat gruwelijkheden zo dichtbij kunnen voorkomen. En het gebrek aan menselijke solidariteit misschien? In één hoofdstuk wordt gesproken over collaborateurs, medestanders, passieve medeburgers en over een klein handje vol helpers, niet beïnvloed door het eeuwenlange Anti Semitisme en niet gehinderd door lafheid of angst.
Ik weet niet of het de boodschap is van het boek. Ik haal er voor mezelf in ieder geval de boodschap uit, om te allen tijde waakzaam te blijven, solidair aan medemensen met een andere afkomst of overtuiging en vooral te protesteren op democratische wijze indien nodig.
Een protestantse dominee uit een voorstad van Berlijn die vanwege zijn oppositie tegen de Duitsers naar Sachsenhausen en Dachau werd verbannen zegt het zo:
In Germany, they first came for the communists and I did not speak up, because I wasn't a communist. Then they came for the Jews and I did not speak up, because I wasn't a Jew. Then they came for the trade unionists and I did not speak up, because I wasn't a trade unionist. Then they came for the Catholics and I did not speak up, because I was a Protestant. Then they came for me and by that time no one was left to speak up.
Safari
Het is meer en meer weer voor witte wijn. De eigengemaakte rode blijft dus in de pince(kelder) tot na de middag en we vervoegden ons in Bataapati om witte te kopen, gewoon uit het vat in van die handige 5 liter jerrycannetjes.
De open wijn was nu een Sauvignon Blanc, licht en fris. P en de wijnman vulden de containers en ik keek rond en snoof de lekkere lucht op. Keuze volop, ook in witte wijn, een Tramini, een Léanyka, ook een Chardonnay. Ik was chauffeur dus P proefde nog wat anderen. Die Chardonnay was zoetig, rook geweldig krachtig en verbaasde dus met dat zoete op de tong. Geweldig om een keer een fles van te kopen en dan bij een voorgerecht van libamaj(ganzenlever....).
Als vanouds werden we weer zeer vriendelijk geholpen en we laadden de wijn in een al bijna kokende auto. Het was vast en zeker boven de 30 graden, dankzij voortdurende zorg en aandacht stonden de bloemenperken rondom het wijnhuis er kleurig en fris bij. Ons tempo lag laag. In de kelder was het beter toeven.
We reden een paar honderd meter naar Panzio Naspolya, zagen grote parasollen staan en namen plaats. De drukte van de lunch waarschijnlijk net voorbij want het was half 2.
Dit Panzio ligt prachtig. Aan de achterzijde is dus een terras. Aan de linkerzijde ervan een berghelling waar de paarden van de Panzio los rondstappen, een beetje met de hoeven trappen en af en toe een hinnik laten horen. Het uitzicht is ver. Een grasvlakte, zo'n 200 meter lang, omzoomd door bos.
Op zo'n 100 meter zagen we dieren. We dachten zeker te zijn wat voor dieren maar dachten ook dat het niet waar kon zijn. Daarom probeerden onze ogen er wat anders van te maken, schapen wellicht, allemaal donkere? De mevrouw van het terras hielp ons en zei dat onze gedachten klopten. Wel 25 wilde zwijnen, heel rustig knagend aan het gras en wroetend met de pootjes. Grote ouders, pubers en zelfs een paar echte baby's, van die lichte, gestreepte!
Er lag een grote verrekijker en die gebruikten we om en om. Dankbaar voor de rust op het terras en de stilte om ons heen keken we ademloos naar de zwijnen en zwijntjes. Prachtig!
Opeens op rechts, uit de bosrand een ree, dartelend tussen de zwijnen in onze richting. En nog wat later op links een grote ree, langzaam stappend, van bosrand naar bosrand.
We waanden ons in Afrika. Wij rustig zittend met een verrekijker, drankje voor ons, uitzicht op geweldige natuur en leuke dieren. De zwijnen trokken van links naar rechts en toen weer naar links, beetje liggen, beetje lopen. Tijd voor het zogen van de ukjes, niet te lang, beetje opschieten en dan weer verder grazen.
De andere gasten zaten achter laptops, hadden veel papieren en waren druk. En bleven gelukkig binnen.
Onze lunch kwam en terwijl P aan zijn Brassoi varken en ik aan mijn kip zat, bleef het tafereel ons vermaken.
Nog een extra watertje, een beetje treuzelen en daarna rukten we ons toch los van de zwijnen. De wijn is nog lang niet op maar we moeten snel terug naar deze plek.
Paprikaplantjes
Het bleef warm, om te stikken eigenlijk. Elke keer als we uit ons koele huis naar buiten liepen, leek het alsof er een pakket zware warmte op ons hoofd viel.
Ik zorgde dat ik al om 7 uur op de markt in Bonyhad was en verbaasde me wederom over de grote drukte, zo vroeg, zo veel mensen, drukker dan op de dag en zeker dan op de avond.
P stond ook vroeg op en haalde het onkruid weg uit de moestuin en bereidde al wat paadjes voor, voor de paprikaplantjes die ik op de markt zou kopen.
De zon brandde al stevig, de hondjes lagen op hun zij in de schaduw en wij liepen in lage versnelling. Ik had wat te veel plantjes gekocht tot ergernis van P die overal in de moestuin nog plekjes moest zoeken om de plantjes te herbergen. Maar het lukte, we keken naar de moedige groene stekjes en we spraken de hoop uit dat ze met de regelmatige begieting de prikkende en vurige hitte zouden doorstaan.
's Middags maakten wij ons op voor Pécs. Iets wat je normaal niet zou doen in deze hitte. Pécs is prachtig en leuk maar ook altijd nog een paar graden warmer dan bij ons. Maar we hadden een uitnodiging van een vriendin, sowieso was dat aardig en bovendien een vriendin laat je niet stikken, in zomerse kledij vertrokken we nieuwsgierig naar de Stad.
Onze vriendin had geschreven dat ze voor 1 dag zou werken in het half legale restaurant dat geen restaurant is, in het Kunstproject Temporary City.
Ze was te bescheiden. Ze werkte niet in het restaurant, ze wás het restaurant, ze dééd het kunstproject en met haar geweldig lekkere salade en tapenades bekeken wij de films in het pand dat onderdeel was van Temporary City. Een kunstproject, in leegstaande panden in de Kiraly utca in Pécs, met films, schilderijen, multi media projecten, muziek. Panden waar je normaalgesproken niet in komt, zeker niet boven of in de achterkamers.
We liepen de Kiraly utca verder af en bekeken nog een paar kunstige onderdelen. Het terras van de nieuwe cukraszda was een welkome onderbreking voor een biertje en ijs. We keken mensen en zo druk hadden we Pécs nog niet eerder meegemaakt. Misschien omdat het vrijdagavond was? Gezinnen met kinderen die andere gezinnen met kinderen tegenkomen en een praatje maken. Oude echtparen, op hun mooist, net een nieuw kleurtje in het haar, de jasjes over de schouders gehangen. Veel studenten, altijd herkenbaar en veel nationaliteiten.
We trokken verder, drukte bij het theater, de voorstelling gaat bijna beginnen. Nog meer terrassen, nog meer vrolijke mensen en nog meer ijsjes. We gaan voor koffie op ons stamterras op het plein en kijken verder. Nu behalve mensen ook auto's en bussen. Dames in prachtige jurkjes op knappe hakjes. Cabrio's, die dure Audi, bussen op weg naar het Hoofdstation. Blij dat we steeds meer kunnen lezen en verstaan kijken en luisteren we verder.
De temperatuur is nog steeds drukkend, zo drukkend dat je zou verwachten dat er onweer komt maar dat was niet voorspeld.
Uiteindelijk lopen we toch maar richting auto en rijden terug. Na 10 minuten wat spatjes en wat lichten in de verte. Ik mopper over de ruitenwisser die vieze strepen trekt van wat muggenlijken op de ruit. Voor me rijdt een auto die af en toe terugvalt naar 60 km per uur, is hij slechtziend, onbekend, dronken? Op wegnummer 6 ga ik er niet langs, de regen is harder geworden en het lichten feller.
Bij Bonyhad Majos is het los gebarsten. Regen met bakken uit de lucht. Opstekende wind, aan één stuk door lichten en donderen. Verderop bij Aparhant nog erger, de lichtflitsen zorgen er voor dat de straatverlichting uit gaat en na een flits is het aardedonker.
Het hoogtepunt komt op het laatste traject naar Nagyvejke. Het lijkt alsof we door watervallen heen rijden. Onregelmatige watervallen, heel even inhouden en dan met groot geweld al het water uitstorten. De ruitenwissers staan op hun hardst en de muggenlijken zijn weggespoeld. De weg is een rivier met kolkend water. Heel even flitst door me heen dat ik wel graag op de weg wil blijven en niet naar de berm geschoven wil worden door de massa's water. Ik blijf op het midden van de weg rijden want alle bomen naast ons buigen zich lager en lager. Hier en daar ligt al een grote tak die het niet heeft kunnen houden. Het landschap is als een machtig spookhuis waar wij met onze eigen auto door heen mogen rijden.
Ons dorp ligt er rustig bij, de straatverlichting doet het nog, doet het weer, blijkt later uit onze flikkerende wekkerradio en magnetron. Bij veel huizen staan de bewoners buiten, onder afdakjes, te kijken naar hun moestuin en ik denk te bidden voor de oogst.
Van auto tot voordeur kost een nat pak en voeten. Onze nieuwe oude Paden zijn gevuld met water en de tuinstoelen liggen her en der verspreid over de tuin. Binnen is alles in orde, de laptop doet het nog en zelfs de verbinding met de server functioneert.
Vanmorgen ben ik weer vroeg naar Bonyhad, mijn moeder en zus komen naar hun huis in Hongarije en ik haal vers brood en wat lekkers voor bij de koffie om straks mee te nemen als we ze gaan opwachten.
De schade lijkt mee te vallen. De weg is bezaait met takken, hier en daar modder en veel vlierbloesem. In de dorpen wordt er geveegd om de laatste bewijzen van het noodweer weg te werken. De tuinen staan er fris bij, de meeste plantjes staan rechtop, de paprikaplantjes ook en de bomen hebben hun fruit kunnen behouden.
Het is warm en gelukkig voelbaar dat er een frisse wind heeft gewaaid.
Teak dek en handdoekje
Net als overal wordt er hier veel gesproken over de financiële crisis. Ook hier gaan bedrijven failliet, vallen er massa ontslagen, worden auto's goedkoper en goedkoper aangeboden en houden de particulieren de hand op de knip. Tenminste dat zeggen ze. Wij hebben nog geen inzicht in de werkelijke cijfers hier en de werkelijke uitgave patronen, behalve in die van onszelf dan.
Er waren wat berichten over de OTP Bank en die volgden we op de voet omdat het onze bank is hier, maar het zwarte scenario lijkt vooralsnog mee te vallen.
Een verschil met Nederland vind ik, dat er meer dan we gewend zijn wordt vergeleken. Vergeleken met de Oude Tijden, toen het Communisme nog "voor de mensen zorgde" en het vergelijken van mensen onderling. Wie heeft het beroerd, wie iets minder beroerd en wie gaat het voor de wind?
In de kleine gemeenschap waar wij wonen, horen wij eigenlijk alleen de verhalen van hen die het beroerd hebben en een beetje minder beroerd en juist die dorpsgenoten halen nog wel eens de tijden aan toen niemand werkloos was en toen iedereen het lastig had. Gedeelde smart is halve smart.......en niet gedeelde, dubbele zullen we dan maar zeggen want de verhalen over hen die het voor de wind gaat zijn niet zo positief over het algemeen.
Dit weekend waren we even een middag bij het Balaton meer. Ik liep helemaal niet op te letten op welvaart of iets dergelijks, maar na een paar uurtjes leek me het Balaton meer wel een soort afspiegeling van hoe het de mensen vergaat in Hongarije.
We begonnen in Zamardi. Onze Dacia paste goed in het wagenpark, hoorde qua leeftijd en uitzien misschien wel bij de top. De parkeerplaats was praktisch leeg. Wel stond er een auto met daarnaast een caravan, waarvan duidelijk was dat hij er de afgelopen nacht ook, illegaal, had gekampeerd.
De weide bij het water was redelijk gevuld, gezinnen met kleine kinderen, jongeren, op handdoekjes met koeltassen, veel vissers ook met koeltassen, bier er uit en vis er in. We wilden wat drinken, maar de terrasjes waren niet zo leuk, beetje viezig, stonken naar vet van langos en kolbasz.
Iedereen had het leuk en de stemming was opperbest.
We gingen verder naar Balatonföldvár. Het was druk op de parkeerplaatsen en we moesten wat verder rijden om onze Dacia weg te zetten. Tussen luxe Lexussen wel te verstaan, prachtige BMW's 3 en 5, Audi's en natuurlijk wat sportieve cabrio's. Geen caravan te zien, nog wel een camper.
Er was geen weide maar wel een mooie boulevard die ons langs de haven voerde. Mooie schepen, teak dek, polyester en hout. We liepen wat jonge paren tegemoet, met van die handige rolkoffers en gebruinde hoofden. Vast een heerlijk weekend weggeweest met de boot en nu weer terug naar huis?
Er waren veel terrasjes, allemaal schone en je rook niet wat de assortimenten waren. We kozen er één en genoten van alles dat we zagen. Schuin voor ons was een druk terras waar ook de tafeltjes gedekt waren voor een late lunch en waar zelfs een gedeelte was afgeschermd voor diegenen die Formule 1 races wilden bekijken op een mega groot scherm.
Iedereen had het leuk en de stemming was opperbest.
Zo'n verschil op zo'n kleine afstand en in zo'n korte tijd. En waren onze drankjes nou duurder dan in Zamardi? Zeker niet, maar op de één of andere manier houden verschillen zichzelf in stand.
Voor vertrek keken we nog even uit over het weidse water. Aan de overkant het mondaine Balatonfüred, het meer wit van de zeilen van superjachten. We weten uit ervaring, met alle trendy terrassen en winkeltjes die ze aantrekken.
En ook daar zal het leuk zijn en de stemming opperbest. Wij mogen ons gelukkig prijzen dat wij de keuze kunnen maken tussen alle drie, niet alleen vanwege kennis en ervaring, of dankzij het feit dat wij het niet beroerd hebben, maar ook omdat wij voor onszelf geen barrière hebben opgeworpen wat voor welk soort mensen is bedoeld....
Inkijk
Een kleine inkijk in ons dagelijks leven. Af en toe weer uit Nederland, beetje blauw en veel donkere wolken, de overvolle moestuin. Grote spinaziebladeren, al gewokt en gekookt, vanavond in lasagne met ricotta. Het groeiende fruit en de bloeiende bloemen. Werk in uitvoering, het noodzakelijke, nimmer stoppende onderhoud. Mijn niet aflatende hobby, verzamelen en kleur in huis. Hongaarse sfeer met Nederlandse touch.

Inkijk 2, het hondendiner
Ik had voor de mensen gekookt en mijn zus voor de honden. Honden zijn een dankbaar publiek. Geduldig en soms iets minder, wachten ze af tot het serveren. Verwachtingsvol staan de neusjes in de richting van het aanrecht. Ze hebben alle vertrouwen in de rundvleessoep met écht rundvlees en de eigen brokjes.
Zorgvuldig gaan de bakjes leeg en dan volgt er een soort stoelendans waarbij ieder het bakje van de buurman en vrouw ook nog even checkt op de laatste resten. De bekjes worden afgeveegd in het gras of op het kleed, even rust, en dan gauw kijken bij het eten van de mensen.

Stroom
Gisteren is er groot onderhoud Stroom begonnen in ons dorp. We weten al meer dan een jaar dat het er gaat komen. Bijna een jaar geleden gingen wij ons licht eens opsteken over de Stroom omdat wij opmerkten dat de Stroom in ons huis anders functioneerde dan in NL.
Als wij stofzuigen gaan de lichten zwakker branden. Nu stofzuigen wij overdag, dus dat is niet erg. Hetzelfde geldt voor de vaatwasser, de waterkoker of de broodrooster, de verlichting springt op sfeerstand. Nu willen wij vooral geen problemen met Stroom, zeker niet met de laptop dus wij informeerden. De deskundigen vertelden ons dat wij te weinig Ampères hadden en al snel kwam men met de oplossing. In onze meterkast kwamen extra groepen met extra Ampères en dan zouden wij voor de toekomst goed zijn uitgerust.
Vol verwachting sloten wij onze apparatuur aan. Alles deed het, maar wel in een romantische omgeving. Het heeft ook wel voordelen. Onze vaatwasser loopt op zijn eind en 's avonds als we in de kamer zitten en plotseling de lampen feller gaan schijnen, dan weten wij dat we even naar de keuken moeten om de vaatwasser een slinger te geven....
Wij informeerden verder. Onze meterkast is nu wel in orde, maar het vermogen van de draden op straat trekt het nog niet en dus was het wachten op Groot Onderhoud Stroom. Er werd ons verzekerd dat het zou komen want de naast ons gelegen kerk heeft er ook last van. Als de klokken beieren gaat het licht uit en hetzelfde geldt voor de verwarming....Dat de kerk ook last had gaf ons moed.
Er volgden wat schijnbewegingen het afgelopen jaar. Eon wagens die rondreden, keken, wezen, opmeetten. Die zelfs onze oprit omhoog reden en onze draden en palen bekeken. En nu is er dan actie. De houten palen worden vervangen door betonnen, het is een af en aan van zwaar materieel, en gepiep van achteruit rijdende vrachtwagens.
Gisteren was het begin van onze oprit aan de beurt, bij buurvrouw TanulMarika(lerares Marika). Naast ons hek staat ook een paal maar dat is een lastige, bij ons hek houdt de weg namelijk op en is er geen plek voor een kraan. Waarschijnlijk houden wij de oude paal. Aanstaande vrijdag en volgende week dinsdag moeten de draden gespannen worden en zal er Licht zijn.
Om Stroom te krijgen moet de Stroom eerst uit. De drie dagen van werk zitten wij zonder, tussen 8 en 16 uur. Lastig, lastiger dan je denkt, wel thee, geen koffie, geen geroosterd brood. Maar vooral geen Internet en Mail. Hoe hebben we dat ooit niet gemist vroeger. Om 1545 sprong het Licht weer aan, maar pas om 1750 was er weer Internet, wat een armoe!
De kersentak van TanulMarika heeft het niet overleefd, maar de paal staat, in afwachting van het dikke draad.

Straathondje
Sinds een paar dagen loopt er een hondje in ons dorp. Het is een kleintje, mager, mooi kopje en het heeft geen staartje, of liever gezegd, in plaats van een staartje heeft het een klein klepje met een pluim.
Het hondje lijkt doelloos want het loopt van links naar rechts en dan weer terug, het bruggetje over, weer terug. Het hondje gaat even liggen aan de rand van de weg, schrikt dan weer van iets en loopt zijn rondjes. Ik weet wel wat het doel van het hondje is. Hij zoekt. Hij zoekt naar bekenden, mensen waar hij een paar weken is geweest en die hem meenamen voor een ritje. Ik ben dus al weer in rep en roer.
Ik word zeer aangenaam verrast! Ik ben niet de enige die zich het lot aantrekt. Maandagmiddag loop ik heel voorzichtig onze oprit af naar beneden met een zak brokjes. Aan het eind van de oprit ligt het hondje. Ernaast, op haar hurken zit de getrouwde dochter van TanulMarika die ook probeert brokjes te geven.
Ik ga erbij zitten. Ik zie dat het hondje een fiu is(jongen), gelukkig denk ik, wat meer kans op een baas, want zo werkt dat hier. Ik praat met de dochter, heel zachtjes om het hondje niet banger te maken dan dat hij al is. De dochter zegt dat het hondje een huis zoekt, dat het heel bang is en dat SzomszédMarika(buurvrouw Marika) hem misschien wil opnemen. Dat is heel goed nieuws.
SzomszédMarika is de buurvrouw van TanulMarika en daarmee ook onze onderbuurvrouw. Onze moestuinen grenzen aan elkaar en dat betekent soms een praatje met Marika of haar moeder Sophianéni, P levert hen water uit onze put, want dat scheelt een hoop gesjouw voor hen.
Ik ben er nog niet gerust op want Szomszéd Marika twijfelt, ze heeft al 5 hondjes en Sophianéni lijkt ook niet voor. P is op pad in het dorp en hoort van de overburen dat ze het hondje ook al hebben gespot en dat hun Duitse vriendin die hier net in het dorp is komen wonen, misschien ook wel belangstelling heeft. Ook goed nieuws, wel verbazingwekkend, vaak worden vreemde hondjes hier weggejaagd en in ieder geval is er geen goed woord voor over en nu lijken minimaal 5 families bezig met het lot van dit beestje.
Gisteren heeft P het hondje gezien in de tuin, binnen de hekken dus, van Szomszéd Marika. Het hondje speelt, is niet meer bang en laat zich aaien. De 5 hondjes zijn nog niet allemaal even blij met de nieuwkomer maar dat moet wennen. Sophianéni lijkt te berusten en zegt dat haar dochter nou eenmaal veel van hondjes houdt. Er is nog twijfel, het hondje heeft nog geen naam gekregen want dat maakt het definitief.
Ik ben in ieder geval blij, het lijkt er goed uit te zien en ik ben weer wat geruster op de dierenliefde van sommige Hongaren!
Er is nog weinig beeldmateriaal. Eén slechte foto van het zoekende hondje. Hopelijk volgen er meer!

Naam
Goed nieuws! Het hondje heeft inmiddels een naam. Berri heet hij. Dit verhaal lijkt goed af te lopen, dankzij onze buurvrouw Marika, haar moeder Sofia en man Jozsef.
Op het terras, juni 2009
Laatst stond in de online Wereldkrant een stuk dat berichtte over Nederlanders in den vreemde. Er stond dat een enquête had uitgewezen dat Nederlanders in den vreemde zich over het algemeen schamen voor landgenoten in hun nieuwe land. Vanwege het luide gedrag, onopgevoede kinderen en onwetendheid over het land dat ze bezoeken.
Ik begreep het stuk wel maar toch leek het me rijkelijk overdreven. We zijn hier niet gezegend met heel veel Nederlanders. In NL zijn we slechts bevriend met weinigen, en dat geldt hier dan dus ook, we worden geen vrienden met NL, omdat ze toevallig ook NL zijn, net als wij, maar last hebben we ook niet van ze. Nu het seizoen weer in aantocht is, zien we meer gele nummerborden en horen we meer onze taal, maar dat is geen probleem. En als het wat luidruchtiger is,....ach ze zijn met vakantie en dan ben je wat meer uitgelaten, een kniesoor die daar wat van zegt.
Toch gebeurde er gistermorgen wel zo iets dergelijks waar de Krant over repte.
In Bonyhad zijn een paar terrassen. P heeft een voorkeur, druk, veel te zien. Ik ook, een ander, rustiger, maar ook veel te zien, mooi servies en heerlijke koffie, schoon toilet en aardig meisje en jongen.
Ik was op de markt geweest, alleen, en ik zat op mijn terras. Ik genoot van mijn koffie en bekeek de voorbijgangers met hun tassen boodschappen. Het was nog vroeg. Ik zat alleen op het terras, binnen zaten mensen rustig te kletsen, te lezen en te genieten.
Ik zag ze nog niet eens, maar hoorde ze al. Een grote groep NL vrouwen. Toen ze in zicht kwamen, bleken het er maar 3 te zijn. De stemmen klonken ver. Ik wist al dat ze gingen komen want dat verstond ik letterlijk, ik wist ook dat ze het terras zouden nemen want ze wilden roken. Ik wist ook wat ze gingen drinken want dat werd ook op straat luidruchtig gedeeld. Niks erbij want ze groeiden dicht. Binnen zochten ze wat uit, achter mijn rug, door het glas heen, hoorde ik wat, en hoorde ik ook dat er eerst geplast zou worden. Ze kwamen terug, en op het lege terras, namen ze plaats, net aan het tafeltje naast mij.
De aardige jongen kwam, met de drankjes én met iets erbij. Hij vroeg of de vrouwen uit Holland kwamen en ging verder in het Duits. Ik prees me gelukkig dat hij mij dat nog nooit heeft gevraagd.
Ik dronk mijn laatste slok, rekende af in mijn zuiverste Hongaars en vertrok. Het zou theoretisch kunnen dat de dames lezeressen zijn van mijn stukjes. Ik was die vrouw, alleen, in die paarse polo, die opeens haast leek te hebben, afrekende en schielijk wegvluchtte.
En wat deed ik verder? Ik liep naar het terras van P, bestelde weer een koffie en genoot verder van mijn anonimiteit, om mij heen lieve H kinderen, likkend aan een ijsje, en minimaal 3 tafeltjes met keuvelende mensen. Hongaren? Ik weet het niet, ze praatten zo zachtjes dat ik het niet kon verstaan.
Kersen op sterk water
Onze kersenboom is groot, heel groot en heel vol. Af en toe nemen we plaats onder de boom, reiken een klein stukje met onze hand en eten. Zalig zijn ze. We kunnen er niet tegenaan eten. We hebben hier en daar al wat weggegeven, maar je ziet bijna geen verschil. Vorig jaar nog zetten we kersen in potten weg, in de diepvries, in gebak. Dat wegzetten beviel minder, niks kan tegen de smaak van de verse kers op. P maakt lekkere notencake en sinds kort met kersen als extraatje, zalig, maar meer dan 2 handjes vol gaan daar ook niet mee heen.
Van de week herlas ik het boek "Vijf kwarten van een sinaasappel", van Joanne Harris, mooi en spannend en in ons huidige leven ook leuk vanwege de recepten er tussendoor. Zij gaf ons inspiratie voor kersenlikeur. Een grote pot vullen met om en om lagen kersen met pit en suiker, tot de nok toe, dan afvullen met wodka, in ons geval Palinka. Wegzetten en minimaal 1,5 jaar, maar beter nog 3 jaar wachten. Serveren in een klein glaasje met 1 kers er in.
Dat zette zoden aan de dijk. Eén hele grote emmer kersen ging er doorheen en nu afwachten maar!
Morgen is de laatste stroomloze dag om onze Stroom op peil te brengen, er moet nog een hoop gebeuren lijkt ons, maar wij zijn dan ook leken.
Ik ben vanaf morgen een paar dagen in De Grote Stad. Uiteraard volgen tekst en foto's!
Geweldig Budapest

Gisteravond kwam ik terug van 4 dagen Budapest. Ik zit nog te tollen van alle geweldige indrukken, wat een magnifieke stad is het toch! Ik merk warempel dat ik moet afkicken, dat ik de stad al mis zodra de trein de stadsgrenzen heeft overschreden. En toch is het hier heerlijk, relaxed, het Thuis, vertrouwd, maar een stukje Budapest zou hier in de buurt wel mogen zijn, wat mij betreft.
Ik was deze keer voornamelijk in Buda, of eigenlijk was ik wel overal, maar om het verhaal niet al te fragmentarisch te maken, probeer ik een rode draad vast te houden.
Ik was in de wijk waar oma geboren werd op de Roham utca en tot haar vertrek naar NL woonde, waar mijn tante, neef en nicht woonden(20)op de Attila ut, waar de kerk(014) van de familie stond en het park waarin ze wandelden en elkaar gedichten voorlazen.
De wijk heet Taban en ligt aan de voet van de achterkant van de burcht(17).
Een soort sentimental journey was het dus. Even binnenkijken in het mooie appartementengebouw aan de Attila ut, waar tot mijn grote verbazing inmiddels een lift is gebouwd. Lekker en in goed gezelschap eten in een oud stadshuis in de Taban. Verder op zoek naar de straat waar oma's huis was en met eigen ogen zien dat het huis inderdaad niet meer bestaat, na een bominslag in WOII, maar wel dat het een hippe, trendy straat geworden is met mooie terrasjes en leuk publiek. Ik ontbeet er 2x en lunchte 1x. Geen toeristen, bijna alleen Hongaren, en zo mooi, het glaswerk, het servies en bestek en een foie gras mousse en bruschetta met gamba en een super espresso en en en en....uitzicht op de Krisztina kerk waar elke morgen om 7.30 een druk bezochte mis is.
En dan natuurlijk de markten, ik had er nog 1 op mijn lijstje staan, een vrij moderne aan de rand van Buda. De eerste keer dat ik mooie bloemenkramen zag staan, die zelfs een beetje leken op die in NL en overal waar je bent, bedrijvigheid. Of het nu 6.30 in de morgen is of 23.45, het lééft!
Ik trok een middag uit voor de heuvels van Buda. Allereerst met de tandradbaan tot het eindpunt, waar de lucht al een stukje frisser is en het zicht weidser. Daarna met de gyermekvonat(kindertrein) verder de heuvels in, prachtige bossen en er tussendoor vergezichten op de stad.
Ik bekeek de grote Fárkasréti begraafplaats, heerlijk schaduwrijk en rustig, prachtige paden en lanen en natuurlijk ook hier bedrijvigheid, graven delven en opruimen, maar ook bezoekjes aan familie met bloemen van 1 van de vele kramen bij de ingang. Even voorbij de begraafplaats ontdekte ik een heerlijke lommerrijke cukraszda mét tuin met het aller-heerlijkste gebak dat je je kunt voorstellen. Inmiddels gerund door de 5e generatie van de familie Auguszt. Aan de koffie las ik een boekje over hun geschiedenis en wat bleek? Ze begonnen ooit in de Taban, ze verhuisden later naar de Attila ut en nog later openden ze een heel chique filiaal op de hoek van de Roham utca......nu weet ik dus wel zeker dat ik niet de eerste van de familie ben die hier een gebakje eet en ook niet de laatste trouwens...
De laatste dag bezocht ik het Millenaris park, een moderne enclave tussen oude panden, een nederzetting bijna, met kantoorpanden, een theater, galerieën, hip maar sfeervol aangelegd, een soort verrassing in dit oude stadsdeel.
Natuurlijk deed ik nog veel meer, ook in Pest. Ik was weer eens bij de Thai en kreeg zomaar 10% korting als goede klant. Ik vond eindelijk de tijd voor het bezoekerscentrum van de Hongaarse Nationale Bank, zeer de moeite waard, alleen het betreden van het gebouw al. Ik dronk een paar keer water bij Farger Kave, naast Magyar Televisio en zag hoe mensen elkaar aanstootten toen 2 dames plaatsnamen, waren het de Hongaarse Irene Moors en Lieke van Lexmond? Ik weet het niet, maar leuk was het.
Ik was ondergedompeld en voelde me geen toerist maar inwoner van Hongarije, ik verstond de mensen om me heen, gedeeltelijk dan, en kon gewoon antwoord geven als iemand me bij de tram vroeg of het de goede tram naar ......was.
Mijn oren tuitten en ik keek vooral mijn ogen uit, mensen in alle soorten, super verzorgde honden met glanzende velletjes en mooie tuigjes, samen met de baas of vrouw aan het spelen met een stok. De trams en bussen, om de haverklap sirenes. Trabantjes en Porsches Cayenne. Glimmend viscose en stralende zijde.
Het was er allemaal en ik genoot van alles!
Bruid en bruidegom
Voor de verandering luidden de klokken afgelopen zaterdag niet voor een overledene maar voor een bruiloft. Dat is een major evenement hier in het dorp! Zoveel jonge mensen wonen hier niet, er wordt meer gescheiden dan getrouwd en ook niet iedereen trouwt voor de kerk in grootse pracht en praal. Melinda en Laszlo wel.
Ruim voor de mis hoorden we al muziek en het feest bleek al begonnen in de tuin van de ouders van Melinda. Palinka en ander vocht werd op bladen uitgedeeld, de grootste lolbroeken van het dorp hadden al aardig wat achter de kiezen en voor de zoeterds was er al gebak.
Met begrafenissen komt iedereen individueel en stilletjes naar boven, langs ons tuinhek, langs de achterkant van onze schuur en dan rechts de trap op naar boven. Met bruiloften gaat het anders, onder begeleiding van muziek komt de hele feestelijke stoet met het bruidspaar in de voorste gelederen naar boven. De stemming zit er al goed in en de lolbroeken nemen hun fles bier mee richting kerk.
De kerk is versierd met bloemen, verhit staat ons pastoortje in vol ornaat klaar met 2 misdienaartjes, de pastoor draagt onder zijn gewaad een rood T-shirtje, later blijkt het een Adidas nummer 1 shirtje te zijn. Omdat wij niet alles verstaan, en onze pastoor verstaan wij minder goed dan gemiddeld, letten wij op intonatie en non verbale signalen. Ik vind het apart om te merken dat er qua die aspecten geen verschil lijkt tussen een Kerstmis, een begrafenis of een bruiloft, zelfs een aantal liederen zijn identiek. Het duurt alleen iets langer.
Bruid en bruidegom zeggen meer dan alleen maar ja, ze doen een soort gelofte en in ieder geval hoor ik terug dat ze een goede papa en mama voor hun kinderen zullen zijn.
Er zijn 2 getuigen, speciale voor in de kerk en die doen ook een soort gelofte, met hun handen op een kruis en na de gelofte zoenen zij het kruis.
De ringen worden aangeschoven, er wordt niet gezoend en na de zegen verlaat een ieder de kerk, het bruidspaar weer voorop natuurlijk. Buiten de allereerste felicitaties en dan de trap weer af, langs ons hek, terug naar beneden.
De familie en vrienden stappen in een bus en vertrekken naar Bagoly Csárda in Mecseknadásd waar het feest tot in de zeer vroege uurtjes, een uur of 5.30, gevierd zal worden. Eén prijs en dan onbeperkt eten en drinken, daar houden ze hier in het dorp wel van.
P heeft gistermiddag meteen alle foto's op een Cd’tje gezet en naar het paar gebracht. Daar stond de afterparty net op het punt om te beginnen, met lange tafels en volle schalen en de mensen van gisteren, net uit hun bed gerold, in aantocht.
P vroeg nog wel aan A en A, hoe ze dat nou hadden opgelost met hun dieren. Ze haalden hun schouders op en zeiden dat de koe gewoon een keer niet was gemolken. Kijk, dat vinden wij dan nou weer zielig!

Donder en bliksem
Het was een rustige dag dinsdag. Tegen de avond wilde ik net iets belangrijks gaan doen op de laptop, naar mijn smaak iets heel belangrijks. Het werd wat donker buiten maar ik had vooral oog voor het lichte schermpje voor me. Een vaag donderen buiten, iets harder donderen en toen opeens, als een duvel uit een doosje een grote lichtflits, van buiten naar binnen, bij mij en bij P in de woonkamer, maar vooral ook een lichtflits voor mij op mijn schermpje. En toen een zware klap, buiten, en voor mij stilte en zwart......
Bij P gaf de tv een flits maar ging toen weer onverstoorbaar verder, de laptop bleef zwart. Eerst naar Coco want die bibberde van angst en is natuurlijk altijd en overal veel belangrijker dan een laptop.
Na een paar minuten probeerden we de aanknop, die functioneerde en even leek er niets aan de hand. Maar het internet en de mail bleven weg. Boven op zolder bekeek P ons modem, zo dood als een pier, geen enkel lampje brandde. Verderop in het dorp was er onrust op straat. Helemaal geen stroom meer, televisies kapot, telefoons die het niet meer doen, een blikseminslag in een kastje aan het dorpseind.
Voor die avond gaven we het maar op.
En nu is het vrijdagochtend en er is heel veel gebeurd deze week, ook op pc gebied, maar helaas functioneert het nog niet naar behoren. We hebben inmiddels een nieuw modem op zolder, maar blijkbaar is het interne modem ook kapot en daar komt vanmiddag een tovenaar voor kijken.
En dan is het morgen hopelijk weer in orde! En nu, voor de time being zit ik op een oude laptop die P aan de praat heeft gebracht met het modem van zolder te internetten en mail via een omweg. Hoe hebben we ooit kunnen leven zonder internet en mail? Ik kan me het niet meer voorstellen, het leven staat bijna op zijn kop zonder....
De Allianz doet zaken, via de burgermeester komt bericht dat we bij Allianz een schadeformulier kunnen halen, en de tovenaar van de pc wacht geduldig op zijn geld tot wij van Allianz de schade terughebben en naar verwachting weten we vanmiddag wat die schade is...
Als het weer het wil, ben je als mens nergens!
Techniek en handwerk
De laptop doet het weer! Weliswaar nu met een draadloos modem, intern is er nog iets kapot maar dat is in bestelling. Hopelijk deze week weer fully operational, want draadloos is mooi, maar tot nu toe wil de laptop steeds onverklaarbare pauzes, na wat arbeid steeds een beetje rust. Misschien is er meer beschadigd dan we denken.....maar goed, we zijn geholpen!
Natuurlijk is het groot onderhoud Stroom inmiddels voltooid. Zoals gezegd kon er achter onze schuur geen grote kraan komen en daarom hebben wij een nieuwe houten paal in nieuwe betonnen staanders gekregen, ook goed natuurlijk. Er kwam veel mankracht aan te pas en een ware Alpenklimmer voor de laatste loodjes. Uiteraard heeft P een oude houten paal weten te bemachtigen, voor een aantal sigaren.
Die sigaren zijn hier maar niet te koop, misschien in De Grote Stad, maar hier niet, alleen wat kleine, miezerige stinkstokjes, nog voorzien van een vies geurtje en bijbehorend smaakje. De tuitknakjes van P worden zeer interessant gevonden, meer leuk dan lekker hebben we het idee, meestal gaan ze in de borstzak voor later....
Handwerk van heel andere orde. Toen ik in Budapest was, hielp P Marton en Maria met houtzagen. Natuurlijk als beloning én voor de gezelligheid een voedzaam maal van Maria uit haar prachtige moestuin! Je kunt het zien, daar wordt elke dag vol overgave onderhoud gepleegd.
Inhoudelijk zijn de tuinen een beetje anders. Wij zijn nogal trots op en blij met onze courgettes. Hun tuin doet er niet aan. Natuurlijk geven wij ze ook weg en Maria bakt ze als een schnitzel, voorzien van een meel, ei en paneermeel laagje. Ik had laatst een tomaten courgette soep gemaakt, tomaten uit de inmaak van vorig seizoen met een nieuwe courgette, beetje knoflook en honing erbij, lekker!
De boodschappen op de markt worden derhalve minder en minder. Er zijn al paprika's klaar, de eerste uien, bonen in aantocht en de tomaten goed in de groei.
Vandaag gaat Dacia alweer voor de 25.000 km beurt, de tijd vliegt als je het naar je zin hebt!

Rituelen
De langste dag is al weer voorbij en dat betekent het begin van bekende rituelen. We hebben onze Palinka tonnen in het leven geroepen en de eerste zit al halfvol met zure kersen. Elk jaar stellen we ons de vraag, of liever gezegd, nu voor de 3e keer, of we wel weer voor Palinka zullen gaan dit jaar. Het is werk, maar daar hebben we tijd voor. Het kost geld, maar we kunnen het verkopen voor ietsjes meer, dus geen verlies. We hebben het fruit en er is niet tegenaan te eten, en zonde om weg te gooien, dus....
Zo meteen komen de perziken en de abrikozen nog, en daarna de pruimen, ook altijd goed voor een ton, of 2.
Ook de evenementen komen op gang. Dit weekend is er in Bonyhad een bijeenkomst van helden. Ik las verder op het spandoek en werd snel wijzer. Het gaat om een marathon tussen Gunaras en Bonyhad. Ongetwijfeld helden, ik neem mijn petje er voor af, maar waarschijnlijk laten wij hier graag verstek gaan.
Veel liever bezoeken we één van de markten, cultureel, culinair, muzikaal, die bijna alle dorpen wel op het programma hebben staan in de zomer. Zaterdag aanstaande is er al één, waar onder andere "onze" pottenbakker Mezei Otto staat. Van hem hebben we al 12 voorraadpotten en 2 wijwaterbakjes en misschien is er nog wel plaats voor iets?
Marton en Maria zijn vandaag weer eens op busexcursie. Zoals altijd voor een prikje, weliswaar met een verkoopdemonstratie onderweg van spullen die ze nooit zullen kopen, maar wel mooi een dag uit. Vertrek 6.15 dus echt waar voor je geld! Het doel voor vandaag is het Balatonmeer en er zit zelfs een boottocht bij. Het feit dat Marton niet kan zwemmen bederft de pret niet.
Dat Balatonmeer, ik schreef er al eens over. Wij NL-ers zijn verwend met de zee, dat blijft toch het mooiste dat er bestaat. Toch doen we het Balatonmeer daarmee tekort. Het is mooi, ik heb net gelezen dat het water zeer schoon is, en de accommodatie er om heen wordt echt wel gemoderniseerd. En toerisme heeft ook voordelen, meer markt, meer geld, meer voorzieningen. Wij geven het in ieder geval nog een kans en gaan binnenkort een paar dagen kijken.
In het moederland zijn de examens voorbij, de bestemmingen bepaald en worden hier en daar al koffers gepakt.
Hier in het dorp speelt dat niet zo. De kinderen zijn al vrij, je hoort ze spelen op straat en in de tuinen. De zwembadjes zijn opgeblazen en het vrolijke gekletter klinkt ver. De stepjes en fietsjes liggen op de stoep en in Bonyhad lopen de matrozenbloesjes naar de laatste schooldag.
Het is zomer, overal in Europa.
Abuis
Ik reed vanochtend naar de markt in Bonyhad en toen ik de rondweg opdraaide, een duur woord voor de weg rondom het stadje, zag ik een nieuw bordje. Het waarschuwde me om op te passen voor fietsers. Apart, opeens zo'n uiting van zorg, menig maal, vooral 's avonds doemde op die rondweg waar je toch makkelijk 80-100 km per uur wegscheurt, weleens een fietser op, onverlicht en instabiel.
Het leek me ook eigenlijk geen bordje voor een lang leven, wel fris geverfd, maar schijnbaar achteloos in de rulle grond naast de maïs geprikt.
Even verderop werd het me duidelijk toen ik dat spandoek over die helden nog eens goed las. En meteen val ik hierbij door de mand in hoeverre me die helden echt interesseren, het gaat helemaal niet om een marathon maar om een heuse triatlon! Het woord is internationaal, dus daar zit hem de vergissing niet in, gewoon niet zorgvuldig gelezen.
Ik weet nu waar het bordje naast de maïs voor is en hoe lang het zal blijven staan.
Nog verder zag ik meer voorbereidingen. De opblaasfinish, wat rood-wit afrasterband maar al met al niet zo'n grote opbouw als je zou verwachten voor helden.
De voorspellingen voor morgen zijn boven de 30 graden en windstilte, grenst heldendom nou aan krankzinnigheid? Wie weet worden de atleten morgen overvallen door voortschrijdend inzicht en blijven ze drijven in het Gunaras zwembad, en anders wens ik ze veel sterkte en vooral wijsheid.
Op de markt is het wisselen der seizoenen ook weer duidelijk zichtbaar. De ingemaakte kool en komkommers zijn verdwenen en daarvoor in de plaats de frambozen, bessen en kruisbessen. Het ruikt heerlijk.
In het gebouw waar de Tesco huist hebben inmiddels 4 zaken, die vast en zeker ook vol goede moed waren begonnen, hun deuren al weer gesloten. De hele linkerzijde staat te huur en wacht op een nieuwe durfal. Maar er is een lichtpunt, helemaal achteraan, goed in de loop van de Tesco kassa's heeft een buffet haar waren uitgestald. Bijna mis ik het, maar dan zie ik boven de balie wat Chinese tekens. Ik draai mijn kar en loop er naar toe. Het meisje is onmiskenbaar Chinees en knikt vriendelijk. Ik kijk in de bakken. Het lijkt op datgene wat ik in Szekszard en in Pécs ook in dergelijke bakken zie. Toch ben ik opgewekt. Ook deze Chinees krijgt van ons een kans!
Kanon
Over het algemeen waardeer ik de rust hier, maar af en toe....soms lijkt rust ook een beetje op apathie, op er niks van durven, kunnen of willen maken, op voor niks uit je stoel willen komen of je niet willen onderscheiden.
Zaterdag waren we op de markt die ik vorige keer beschreef, leuk. Pottenbakken, galerie, maskers, honing, textielhandwerk, planten. Op een prachtige plek, aandacht aan besteed. Maar waar was iedereen? Het handje vol mensen dat er was hoorde bij de stands en verder was er niet heel veel loos. Zo zonde van de moeite, van het leuke idee. En wat is dan de reden? Niet weten? Kan bijna niet. Het weer? Nou dat was prima gisteren. Onbekend maakt onbemind? Zou kunnen. Volgend jaar dan maar hopen op beter?!
We waren dorstig en hadden ons al een tijdje voorgenomen om eens ergens op een terras te eten of op zijn minst wat te drinken of een ijsje. Het was tenslotte triatlon weekend in Bonyhad, en daar komt toch altijd veel volk en veel commercie op af. Toch?
Zonder problemen of afzettingen bereikten we de rondweg, warempel het fietsbordje was al weg! Verbaasd over het kleine aantal auto's probeerden we in het centrum te komen. Dat lukte zonder problemen, .....want er was niks te doen. Geen spoor van feest, van overwinning, van helden en van diegenen die willen profiteren van dit evenement. We reden even verder, er moest toch iets te zien zijn? Aan de andere kant van het stadje waren een paar mannen hun fiets in de auto aan het laden. De opblaasfinish was al weg en de tenten waar de sporters hun medaille hadden kunnen ophalen werden opgeruimd.
Je kon in heel Bonyhad het gebruikelijke weekendkanon afschieten. We reden naar huis.
Om onszelf te troosten spraken we af dat we vandaag eens wat "luxer" dan anders zouden lunchen. We kennen een leuke tent, prachtig gelegen aan een meertje, met een mooie kaart en ons lieveling voorgerecht, ganzenlever met rauwe rode ui.
Het weer werkte niet zo mee, harde regen en onweer maar niets kon onze verwachtingen temperen. Het oude tuinkloffie werd zelfs verwisseld voor netjes, inclusief lipgloss en een mooie tas!
De parkeerplaats was behoorlijk vol, een goed teken. Maar, .....heel ander personeel opeens, best harde radio. En ja hoor, een andere eigenaar, een andere kok, een andere kaart en weg was het onderscheidende van dit restaurant. De ganzenlever was exit, en eigenlijk waren bijna alle leuke gerechten exit. De kaart leek zo op alle kaarten die we kennen dat het kiezen er moeilijk van werd.
Ik had kip met amandelen en paprika crème, een aardappel bijlage en een salade. Klonk goed dacht ik zo. De kip was dun en taai, ik zag met fantasie 3 amandelen en de crème was uit zo'n potje csipös paprika crème, zoals je ze ziet bij de Spar of Tesco. P was niet zo te spreken over zijn gerecht maar wel tevreden over zijn wijn, ik had water mét besteld maar kreeg zónder bubbels en naar de bijlage en de salade moesten we nog even informeren.....
Het personeel was overigens wel vriendelijk en ook zeer consequent, de bijlage die ze in eerste instantie vergaten, vergaten ze ook te rekenen.
Is het belangrijk? Natuurlijk, ik kan me wel 100 dingen voorstellen die belangrijker zijn. Maar irritant is het soms wel. Het is toch de bedoeling van ontwikkeling dat die vóóruit gaat? Moet je dan voor alles wat een beetje anders is een eind rijden?
Veel vroeger dan gedacht kwamen we thuis. CF waren zo verbaasd dat we er al waren, dat ze nog niet eens van hun kussen waren opgestaan om ons in de gang dansend te begroeten.
We zagen het dorp inrijdend een zwarte vlag aan het gemeentehuis en op dit moment luiden de klokken. Er is wéér iemand overleden. P is naar Marton en Maria, dus ik zal zo dadelijk horen om wie het gaat.
Rust roest.
En toch ga ik nu heerlijk een boek lezen!
Het wassende water
In het midden van ons dorp loopt een stroompje. Eerlijk gezegd loopt het meestal niet eens, soms staat het een beetje, maar meestal is het een lege, droge open cilinder die zich bereid houdt voor het water. En nu is het moment.
Het stroompje is een kleine rivier geworden, die het water, samen met de modder en andere elementen door het dorp heen sleept. Blijkbaar is het zo spectaculair dat de dorpsbewoners er om heen staan om te kijken. Deze keer wel een waarschuwing voor de weersverandering. Een steeds donker wordende lucht, aanzwellende wind. Net tijd genoeg om de was binnen te halen, de laarzen en de grasmaaier naar binnen te brengen en een lampje aan te doen.
Het knettert behoorlijk, de lampjes worden tot een flikkerende feestverlichting. Coco verschuilt zich in een hoekje en Flicka kijkt verbaasd naar het spoken buiten. Dankzij onze nieuwe overspanningsbeschermers in de stopcontacten blijven wij gerust over de tv en de laptop.
Na een dik uur is het voorbij. De vogeltjes die zich op de achtergrond hadden gehouden fluiten weer, het ruikt fris en overal liggen diepe plassen, de aardappels en paprika's staan met hun voeten in het water. P is op strooptocht en komt terug met nog meer waternieuws van het eind van het dorp. Er lijkt geen schade en er is geen overstroming en alle apparatuur doet het nog. Een kleine storm in veel stroompjes water.
De klokken luiden voor de schoonmoeder van Jannie, 82 jaar, niet ziek maar toch binnen 3 dagen overleden. Jannie zal vast en zeker komen van Janos, hij is automonteur en de broer van Ferry, waar P altijd zijn haar laat knippen. De schoonmoeder woonde 5 percelen verder het dorp in en wij kennen haar eigenlijk alleen van zwaaien.
Maria zegt opgewekt dat dit begrafenis 6 van dit jaar wordt. Omgerekend 1 per maand dus....
Maar, 4 percelen links van ons is de dochter van Grote Nandi zwanger, 5 maand. Maar het evenwicht is er nog lang niet. Het dorp wordt kleiner en kleiner.
Vakantie in eigen land
We zijn terug van een week vakantie in eigen land. Verblijf in het mooie huis van mijn zus, dichterbij het Balaton dan wij en dus goed geschikt voor al het mooie daar om heen. En niet te vergeten, een zeer welkom adres voor C en F!
Alvast een impressie van Keszthely, een jachtmuseum, Veszprém, Tihany, Balatonfüred en de wereldberoemde porseleinfabriek van Herend. Natuurlijk volgt er later nog meer tekst!
En nu weer heerlijk in de Pastorie, die staat als een huis, ook na de onweersbuien van afgelopen week. De moestuin onkruidt ons tegemoet, maar ook de mega courgettes, pompoenen, gewoon uit een zakje zaad dat bij een oude Seasons zat, heerlijke hete pepers en al een paar rode tomaten. Het belooft weer een groentenrijke zomer te worden.
P is even bij Marton en Maria, of beter gezegd bij Marton want hij hoorde bij Anna dat Maria in het ziekenhuis ligt. Het lijkt gepland uit de verhalen, een soort kuur voor de benen en de rug van 3 weken, maar we willen natuurlijk wel het fijne weten. Wordt ook vervolgd. Geniet eerst maar van de plaatjes.

Fisch und Huhn, juli 2009
In Igal bevindt zich een Bad, een Bad met geneeskrachtig water zoals op zoveel plekken in Hongarije. Igal zelf is niet zoveel, maar het Bad trekt veel volk. Omdat het Bad volk trekt, heeft Igal in verhouding ook iets meer winkeltjes, gelukkig nog wel de kleine particuliere, en ook verschillende eterettes.
In het Bad zitten veel Hongaren maar nog veel meer Duitsers, Oostenrijkers en naar we nu weten ook Nederlanders. De gemiddelde leeftijd ligt van boven tot ver boven die van ons, met af en toe een gezin met kinderen, want zwemmen kun je natuurlijk ook gewoon in het Bad.
Eén van de eettentjes heet Ildiko, vernoemd naar de eigenaresse die ook altijd en bijna altijd in haar eentje de hele bediening doet. Het tentje is gevestigd aan het einde van haar tuin, in een soort voormalige préshaz en je bereikt het via haar oprit. Er is een binnen en een buiten, voor alle weersoorten paraat en minden nap(elke dag), zeker nu in het seizoen.
De kaart is Hongaars, met alle bekende gerechten van töltött kaposzta(gevulde kool) tot Gundel palacsinta(pannenkoekje met noten) en van fokhagymaleves(knoflooksoep) via rantott szelet(gepaneerde schnitzel) tot aan een turos palacsinta(quark pannenkoekje). En het kost bijna niks, je gaat er niet zelf voor koken, zeker niet als je de hele dag in het Bad hebt gelegen.
Vanwege de gasten in het Bad, is de voertaal voornamelijk Duits, een taal die Ildiko perfect beheerst. Wij volharden in onze H pogingen, wat ook heel goed lukt en op de eerste avond vraagt Ildiko mij of ik een zus heb. Ze herkent in mijn stem en mijn manier van H praten mijn zus, in wier gastvrije huis wij, zoals gezegd, verblijven en die helaas zelf al weer in NL zit. Leuk is dat! En ik ben nog wel trots ook want mijn zus spreekt wel 100 keer beter H dan ik.
De andere Nederlanders die wij horen aankomen volharden in hun moers taal. Het is vreemd. Ik heb al eens geschreven over het stemvolume van de meeste Nederlanders, maar er is nog een andere eigenaardigheid. Nederlanders die willen volharden in hun moers taal, om wat voor reden dan ook, neigen naar nog meer volume en een wat uitgesproken articulatie, wat hen blijkbaar het vertrouwen geeft dat ze beter verstaanbaar zijn.
Zo ook bij Ildiko. De Nederlanders naderen voor ons op 3 uur en melden luid, eennnnnnnn ggggggggggoedenavvvvvvvvvonddddd. Dat ze groeten is te prijzen maar iets in mij zegt om in het H terug te groeten en P gelukkig ook.
De kaart wordt doorgenomen en alhoewel ze niet naast ons zitten, reiken hun stemmen over het Duitse echtpaar en het Duitse gezin met 2 kinderen heen. Ze lezen elkaar de gerechten voor, wat natuurlijk ook wel weer knus is. Ze doen dat in het Duits, immers de tweede voertaal van Ildiko en haar kaart.
De zoon van Ildiko, Robbi, deze avond ook op het terras nadert en vraagt om de bestelling. En dan gebeurt er iets eigenaardigs, in plaats van het nogmaals oplezen van het in het Duits vertaalde gerecht, vindt er een kleine opvoering plaats die ongeveer zo gaat. Denk de gebaren er een beetje bij, breedarmig, vooral brééd.
Eéééén hálvvvvvve flesssssss zzzzzzzzzzzoete wwwwwijn.
Een gebbbbbbbbbakkkkkken vvvvvvvvisje.
Een gebbbbbbbbrrrrrrráááden kkkkkkkkipppppetje.
Ik rol met mijn ogen van ergernis en plaatsvervangende schaamte en kijk vol mededogen naar de zoon van Ildiko. Hij blijft rustig en herhaalt, Fisch und Huhn en de Nederlanders zeggen ja, vis en kip.
Het probleem ligt dus bij mij. Robbi is blij met de bestelling en de Nederlanders met het feit dat je met Nederlands overal terecht kunt als je maar hard en duidelijk spreekt.
De avonden er na zien we veel dezelfde Duitsers en Oostenrijkers en horen we dezelfde Nederlanders. De stemming is goed, Ildiko loopt tevreden rond met goed gevulde borden en iedereen lijkt iedereen te begrijpen.
Het Bad verbroedert.
Alweer feest, 10 juli 2009
Vandaag is het alweer feest! Flicka is jarig en ze is vandaag 3 geworden.
Natuurlijk hoort daar een grote kauwbonk bij voor allebei. P en ik hebben onszelf voor deze gelegenheid ook maar een kort, glad hondenkopje laten aanmeten....hond en baas egy forma!

Herend en Ajka
Een jaar of 20 geleden was ik al eens in de beroemde porseleinfabriek van Herend en toen al vond ik het leuk. Ik was op vakantie met mijn zus, met de tent, en Herend was een daguitstapje samen met het mooie plaatsje Band.
Ik herinner me vooral de priegelarbeid en het feit dat we slofjes aankregen in plaats van onze schoenen.
Die slofjes zie je vaker. In het kasteel van Keszthely zijn ze ook. Heel vernuftige vilten sloffen, voor alle maten geschikt en afhankelijk van de grootte van je voet, vormen ze een gewone instapper, een kicker of een booty om je eigen schoen, en daarmee help je met deze slof ook nog met het onderhoud van de prachtige parketvloeren. Eigenlijk heel erg praktisch, wie weet leg ik ook nog eens zo'n stapeltje bij de voordeur.
Herend is veranderd in die 20 jaar. Het wordt al groots aangekondigd onderweg en ook in het dorp is er geen twijfel waar je naar toe moet. Van een fabriek is het geworden tot een heel complex. Je komt binnen via een straatje dat leidt naar een mega parkeerterrein. Langs het straatje veel winkeltjes om in te komen ofwel terug af te kicken, met glas en porselein maar ook met ijs en drankjes. Mooi gedaan, niet schreeuwerig, het ziet er netjes uit.
Dan het nieuwe pand. Het is verrassend van vorm en van materiaalkeus, anders dan dat je hier over het algemeen ziet. Het hele terrein maakt een perfecte en een schone indruk. De bordjes wijzen ons duidelijk de weg.
We kopen een combi ticket voor museum en mini fabriek en dan blijkt dat er nog een voucher bijzit ook voor het nieuwe koffiehuis, waar je je consumptie op echt Herend geserveerd krijgt.
Het museum doe je zelf en de mini fabriek is een rondleiding, in ons geval prive want het is rustig. In goed Engels worden we langs alle fasen van het porseleinbewerken gebracht en meer dan eens begrijp ik de kosten van en Herend kopje....en meer dan eens heb ik bewondering voor zo'n oud merk dat al zo lang de tijd doorstaat.
We eindigen met koffie uit een Herend kopje en met een gang door de prachtige winkel waar je met moeite de portemonnee dichthoudt of je nou een liefhebber bent of niet.
Er vlakbij zit het plaatsje Ajka en Ajka is bekend om zijn kristalfabriek. Ze hebben een prima website waar al wel opstaat dat de fabriek niet te bezichtigen is, maar dat er wel een museum en een 2-tal winkels is. We rijden naar Ajka. De plaats is veel groter dan ik dacht, veel industriëler ook en ik zoek tevergeefs naar een teken dat wijst naar Ajka. We rijden wat straten door en vragen het aan een mevrouw op straat. Die wijst ons richting station en die staan altijd goed aangeven in Hongarije!
We zien de fabriek en rijden het terrein op. Oud, vervallen en vies ziet het er uit, ondanks het mooie weer. En vooral stil en rustig. We zien een winkel, de etalageruit is grijs van het stof, maar er doorheen zien we kristal dus we zitten goed. Op de deur hangt een bord met nyitva(open) maar hij is zarva(dicht). We drentelen een beetje rond en voelen nog eens aan de deur.
Dan komt uit een hokje bij de fabriek een man, de portier blijkt en hij roept dat Frau komt. Kort daarna verschijnt er uit de poort een Frau, een jonge vrouw, jaar of 23, met zo'n geïrriteerd en verveeld gezicht, dat we zeker weten dat we haar in iets heel belangrijks hebben gestoord. Mijn eerste indruk is het lakken van haar mooie nagels, maar dat is flauw, misschien was ze bezig met het marketingplan tot 2013 voor Asia and Pacific...
Ze maakt de deur open, loopt naar de kassa, gaat er achter staan en zet de radio aan waarmee ze een statement maakt dat we vooral niet moeten gaan praten, daar is ze niet voor gekomen. We lopen door de zaak. Er staat veel, maar het staat er liefdeloos, onder het stof, niet mooi neergezet maar gewoon vol gezet, niet belicht maar schemerig en zeker niet over nagedacht. Eigenlijk verdrietig want het is mooi spul en vast en zeker door goede ambachtslieden gemaakt. Het doet me denken aan een glas- en kristal fabriek op Bornholm, een Deens eiland dat tussen Polen en Zweden, midden in de Baltische zee ligt. Kunstzinnige vormen en mooie kleuren. Alleen, helaas komt het hier niet uit de verf.
Op de grond liggen wat lampenkapjes van mooi kleurig kristal en we kopen er één voor in de spajs. Zuchtend pakt de jonge vrouw een doos en wat papier en, dat moet gezegd, ze pakt het kapje van 3 euro in alsof het een mooie schaal van honderden euro's is. Ik probeer toch een praatje en stel een vraag over het museum. Ze vertelt me waar het is en ik krijg hoop op meer. Meteen voegt ze er aan toe dat het museum alleen voor groepen is. Heel even denk ik nog dat P en ik een kleine groep van 2 zijn, maar snel voegt ze toe, groepen en dan ná vooraanmelding.
We taaien af en stappen beduusd in de auto. Eigenwijs als ik ben stop ik nog even voor het museum en lees het A-4 tje dat op de dichte deur geplakt is. Zarva, alleen voor groepen ná vooraanmelding.
Ik vraag me nog een tijdje af waarom dit is zoals het is. Wat een verschil dat Herend en Ajka, hemelsbreed zo dicht bij elkaar. Gaat het slecht met Ajka? Wie is de baas van Ajka? Personeel is hier nog niet duur, is er niemand die er een uitnodigend iets van kan maken? Is er niemand die snapt wat voor een visitekaart je hier kunt afgeven. Mijn handen jeuken bijna om er met budget en gemotiveerde mensen wat moois van te maken. Ik kan me niet voorstellen dat er in Ajka geen mensen rondlopen die trots zijn op hun plaatselijk erfgoed. En daarvoor hoef je niet eens van kristal te houden!
Sassenheim
Het was gisteren de warmste dag sinds heugenis in Hongarije en heugenis is dan 1931, zo meldde de on-line Engelstalige krant. En warm was het ook! Binnen was het goed te doen dankzij de meterdikke lemen muren, maar buiten was het afzien. Het pakket warmte viel als het ware met al haar kilo's op je hoofd om zich dan langzaam maar tergend te verspreiden over het lichaam, misdadig sijpelend tot aan de voetzolen.
Te lamlendig om veel plannen te maken en in ieder geval te warm voor de tuin. We verzuchtten dat een zwembad nu toch wel lekker zou zijn en daarmee was de middagbesteding een feit. Op naar Gunaras, waar naast de geneeskrachtige baden ook een groot, diep zwembad is, waar je heerlijk afkoelt, mits je er in blijft natuurlijk.
De parking was vol op 1 plaats na. We wachtten even een paar minuten totdat we een middagkaart konden kopen en in rappe pas liepen we naar het grote, diepe zwembad. Op slippers en zwemschoentjes, wijs geworden na een eerdere ervaring met de loeihete stenen.
Het siste bijna toen we het water bereikten maar niemand keek daar van op, immers, ze hadden net dezelfde ervaring achter de rug. We zwommen en zwommen, ruimte genoeg in dit bad. Na een paar banen hingen we even aan de kant.
Aangrenzend aan het complex wordt gebouwd. Een groot East West Wellness Resort. Het geraamte staat en meer nog niet. Aan de zijkant stonden 2 megahoge kranen, die telken een betonnen dakje naar boven tilden.
Ik heb een lees tik. Al in Nederland, maar zeker hier in Hongarije wil ik alles lezen dat ik tegenkom. De tube tandpasta, de muesli, de reclame van De Witte Astra, een poster van de kankerbestrijding. En elke keer een mooi moment als ik de tekst snap.
Op de kranen stond ook tekst. Ik tuurde tegen de zon in en de kraan draaide om mijn geluksmoment nog even uit te stellen. Ik hield vol en in de seconden die volgden op de laatste draai zag ik het.
Verschoor Sassenheim.
Verschoor Sassenheim, ik had er nog nooit van gehoord, maar toch leek het gisteren in dat bad bijna een kennis. Sassenheim, die afslag met al die wegrestaurants, altijd en eeuwig file. Eén van mijn eerste bezoeken als jonge manager aan een zieke medewerker, die meldde het werk niet meer leuk te vinden. Sassenheim, de bollen, de zee en de duinen en Verschoor dus.
Meteen keken we nog gespitster naar de mannen, die met ontbloot bovenlichaam, met een onmenselijk zicht op het zwembad hun werk probeerden te doen. Wie was Hongaar en wie was Nederlander? We kwamen er niet uit en bedachten dat Verschoor misschien die kranen gewoon verhuurt.
We zwommen door, dronken wat met zicht op een mooi bruin meisje met Lancaster tubes en potten in haar tas en waren aan het eind van de middag weer net zo warm als toen we begonnen.
En toch was het lekker en voor herhaling. Voor het sismoment en om te kijken hoe het vordert met Verschoor uit Sassenheim.
Bonyhadi BH
Hongarije is wel een lingerieland vind ik.
Het dorp kan nog zo klein zijn, lingerie is er te koop. Soms van het gewone, degelijke ondergoed soort maar vaker van het frivole, van het hupsige.
Nu het zo warm zomers is, zie je behalve de vormen ook de bandjes en soms nog meer. Banden van minimaal 3 cm voor de oudere dames en spaghetti's of doorzichtige plasticen voor de "jeugd".
Het grondgebied van ons dorp is een kleine uitzondering. Hier dragen de dames geen BH. Ik weet niet waarom niet. Vinden ze het niet lekker? Lelijk? Een inperking van vrijheid? Geen idee, maar het valt op. Het viel zelfs op in de winter als er dikke truien en vesten overheen vallen. In het gunstige geval zie je niet veel maar dikwijls is het een soort tafereel van wipwappende borsten hangend als een schommel met kinderzit.
Als de dames naar Bonyhad gaan is het anders want dan verlaten ze het Dorpse grondgebied. De BH's worden gemobiliseerd, de borsten vastgesnoerd en van de wipwap wordt het een keurig en strak afdak dat een bui kan hebben.
Terug in het Dorp is er slechts een korte en snelle handeling nodig om alles weer te verlossen en daarna hangt het ding over een keukenstoel, gewoon in het zicht, want Hongarije is wel een lingerie land vind ik.
Als ik het zie, daar op die keukenstoel dan denk ik, hé een BH en houd mijn mond. P ziet het natuurlijk ook en roept, hé een BH en het liefst pakt hij het ding op om er rondjes mee te dansen voor het aanrecht, het ding door de lucht meezwaaiend.
Er volgen wat gilletjes van de bezitster, het ding wordt afgepakt en verfrommeld op de trap gelegd om zo mee te nemen naar de slaapkamer.
De markt in Bonyhad heeft elke vrijdag grote collecties. Niet alleen BH's maar ook ander ondergoed, van klein model bungalowtent tot miniscule string of tanga en weer in alle soorten, kleuren, prominent uitgestald.
Meestal glimt de stof van het nylon maar soms zit er een katoenen vondst tussen. En het kost allemaal zeer weinig en het is er druk want Hongarije is wel een lingerieland vind ik.
Ik trof een kraam met veel katoen en een aardige jonge vrouw. Elke BH 650 forint, iets meer dan 2 euro. Even had ik visioenen van kleine vingertjes en naaimachines, in verre, warme oorden, maar al snel liet ik me meeslepen door het enthousiasme van mijn klant/buur aan rechterzijde die een BH paste over haar shirt, alles even goed stopte, nog even voelde, en uiteindelijk tot koop overging. En bovendien weet ik toevallig dat Hunkemöller en Livéra hun waren ook in China laten produceren en weet ik toevallig óók dat er in Nagymanok óók een atelier zit......
Inmiddels heb ik er 5 betrokken van deze kraam en de jonge vrouw glimlacht al naar me. Volgende keer maar weer eens kijken want Hongarije is wel een lingerieland vind ik....
De waterwagen
Het is zomer en dat zullen we weten ook. De temperaturen zijn blijvend hoog tot zeer hoog. De werkzaamheden blijven beperkt qua omvang en qua tijd, na koffietijd 's morgens is het geen doen meer om in de moestuin of gewoon in de zon te verblijven.
Binnen is het prima, de dikke lemen muren houden de koelte vast en de hitte buiten. Toch ben ik af en toe buiten de ideale tijden op pad. Al was het maar om even naar de markt te gaan en boodschappen te doen. Tijdens deze actie was ik opeens een jaar of 36 terug in de tijd.......want ik zag De Waterwagen!
Eén van mijn herinneringen aan het Budapest van 36 jaar terug wordt gevormd door De Waterwagens, grote grijze tanks, grijsgroene cabines, een zwoegende motor, brede banden en voorop de bumper een brede spuitmond die schoon water over de straten spuit. Vooral tegen het stadse stof begreep ik toen en ik heb er nooit verder over nagedacht, het was een leuke herinnering, meer niet.
Tot afgelopen week. Ik zat onder de bomen van mijn koffieplek in Bonyhad. Het was rustig, veel mensen hadden blijkbaar hun tochtje naar het centrum wat uitgesteld en waren binnen de lemen muren gebleven. Ik hoorde een bekend geluid, een zware wagen was in aantocht. Eigenlijk rook ik het eerder dan dat ik het zag, de lucht van nat, van regen, van opspattend water op een warme ondergrond.
En daar kwam hij aan rijden, een machtig apparaat in al zijn grijsheid. Het water besloeg precies de halve straat wat mij deed besluiten om nog een watertje te bestellen en te wachten totdat De Waterwagen zou terugkeren voor de straathelft aan mijn kant.
Met een paar minuten was het zo ver, De Regenmaker zwoegde langs en het was een wonder hoe fris het daarna was. Het leek alsof de koelte die het water aan de straat had gebracht meteen neerdaalde over iedereen die zich op de stoepen bevond. Een koele optrekkende mist met frisse bomengeur.
Waar ik 36 jaar geleden niet bij stilstond en nu wel? Hoeveel liter zit er in die auto? Hoeveel meter straat kan hij met een volle tank doen? Waar tankt hij dan nieuw water? Wie beslist er wanneer en waar de wagen mag gaan rijden met zijn kostbare waar?
Opgefrist maar vol onopgeloste vragen reed ik naar huis.
Tijd vliegt
Het is zaterdagmorgen en het 1e vriendengroepje is al weer bezig met het pakken van de koffers. De 2e groep, nu van 2, is nu nog in Nederland, maar gaat al bijna beginnen aan de reis naar ons en pakt nu dus ook haar spullen.
Twee landen, dezelfde actie en dezelfde lange reis en dat allemaal om naar ons en het kleine Nagyvejke te komen.....mail, skype en sms wordt eindelijk bij elkaar zitten, eten en drinken, kletsen en de omgeving in!
Gelukkig is het vandaag koeler, vannacht stak de wind op, de ramen klepperden en de gordijnen zogen zich tegen de muur. Even tot rust komen, afkoelen, wasmachines, nieuwe boodschappen, nieuwe kokerij, kamer in orde en daarna heerlijk languit in de hangmat met de NL tijdschriften die voor me klaar liggen! Ik zal het cellofaan zorgvuldig afpellen, de cover langdurig bestuderen en dan langzaam, spellend en genietend de inhoud tot mij nemen. En dan steekt P opgetogen een nieuwe tuitknak op!
Zomergasten
Niet alleen wij hebben Zomergasten, ook de VPRO stelt opnieuw wekelijks haar huis open voor Zomergasten. Over het algemeen heb ik er geen geduld voor of staan de gasten me minder aan, en aangezien het toch de gasten van de VPRO zijn, hoef ik er dan dus niks mee.
Gisteravond waren Viktor en Rolf te gast en iets in het stukje dat ik er over las, sprak me dusdanig aan dat ik afstemde op die zender.
En vervolgens werd het de langste en interessantste tv avond sinds heugenis! Pas om 2 uur ging de tv uit en sliepen wij een heerlijke slaap tot vanmorgen 8 uur! Weliswaar vandaag dan weer meteen achter op schema, maar dat is alleen ons eigen schema, dus dat is snel aangepast.
Sympathieke mannen, die Viktor en Rolf. Ik zou hun collecties niet zo herkennen, eigenlijk weet ik er niets van, ik draag hun geurtjes niet, maar sinds gisteren zijn ze me wel meer naderbij gekomen. Kennis van zaken, bedachtzame praters, geen flauwekul en wat een mooie en leuke filmfragmenten hadden ze uitgekozen, met zorg aangepakt, dat leek me duidelijk. De interviewtechniek vond ik matig, maar na een goed gekozen antwoord leek dat ook weer mee te vallen.
Voor wie het ook zag hoef ik niets uit te leggen en voor wie het niet zag, geloof me maar op mijn woord, uitleg zou ten koste gaan van wat ze zeiden en toonden.
Ik begrijp waarom Mabel haar trouwjurk door de mannen liet ontwerpen en ze wordt me daarmee nog sympathieker....
En eens te meer werd duidelijk deze avond, hoe belangrijk een leuke afkomst is, support van ouders en omgeving. In de keuzefilm "Maurice" van de heren, aan het eind van de avond, moest de hoofdpersoon, een homosexuele jongen in het Engeland van 1910 het hier helaas zonder stellen. Wat een tragedie en een verdriet.
Goed dat we nu leven en hier. Als we er maar voor zorgen dat we met zijn allen niet terug gaan in de tijd als het aankomt op tolerantie!
Vanaf morgen weer eigen Zomergasten. En een mooi programma voor de boeg.
Themaweken
Net als in de echte Zomergasten lijken onze Zomergasten ook thema's te hebben. De vorige week was het thema Huis en Tuin en natuurlijk Zwembad voor De Kleine Zeemeermin en werden we heerlijk geholpen in de moestuin en in de Boventuin met het gras. De vaste terugkomer is Pécs want bij al dat platteland hoort dat er bij.
Het thema nu is; Een heel jaar in 1 week. Elke dag zeggen we tegen elkaar dat we na deze week gaan uitrusten en toch is het elke dag er na weer drukker. Maar leuk. De Zomergasten willen graag alles meemaken wat wij in het afgelopen jaar hebben meegemaakt en gelukkig helpen het lot en onze NL en H vrienden een handje.
Een heerlijke wijnproeverij mét lunch in het prachtige Bataapati. Een super varkensslacht, zomaar in de zomer. Nou ja, natuurlijk niet zomaar, een slacht voor de 40 jarige bruiloft van vrienden hier de dag erna. En overal mochten we bij zijn inclusief onze Zomergasten! Wat een gastvrijheid. De Zomergasten zeggen dat het hier een andere wereld is en dat is ook zo.
De slacht was prachtig, het feest was geweldig, muziek, eten, drinken, zelfs voor waterdrinkers was perfect gezorgd, heerlijk! Ook P en ik prezen ons gelukkig dat we dit mee mogen maken na een jaar Hongarije. Er zijn al vrienden en bekenden van wie het leuk is om ze weer te zien, er worden al weer afspraken gemaakt voor als de Zomergasten weg zijn en de rust terug gekeerd lijkt.
Een leuke demo van Otto de pottenbakker en dan opeens een schaal met langos, met kaas, zure room en knoflook die binnen gebracht wordt, moeten de Zomergasten toch ook proeven want het thema is; Een jaar in één week.
De Zomergastman is gastronomisch goed onderlegd en wij krijgen workshops. Ham aansnijden, kip bereiden, geweldige maaltijdsalades, Coco en Flicka volgen de workshops met grote belangstelling en zijn soms deelnemer.
Omdat het thema Een jaar in één week is, zijn de Zomergasten nu naar de Templom naast ons, de mis begon om 8 uur en gaan we vanmiddag naar een folklorefestival in Bonyhad, natuurlijk met een terras en een gebakje, al 1 terras gehad en nu nog het andere....
De tijd vliegt, de themaweken zijn om voordat je er erg in hebt, gelukkig zijn er foto's om het vast te houden.



Vijftig komma twee

Vanmorgen vroeg zijn de Zomergasten weggereden. Richting een geweldig verwen oord in het Zwarte Woud met culinaire, wellness en andersoortige verrassingen. Een soort Schwarzwald Klinik dus, maar dan vrijwillig en puur voor de ontspanning!
Wij komen even bij van het tollende jaar in één week, de wasmachine heeft al gedraaid en zo meteen begint de schoonmaakpartij en het opruimen dat we een week lieten versloffen.
De Zomergastman bleef tot het laatst de Grote Keukenprins met gisteravond de Spaanse tortilla met knoflookzalf en de maaltijdsalade uit de moestuin. En die kip van laatst, die was heerlijk, kijk maar naar het mooie bruine kleurtje op de foto's. Zalig met een salade, verse kruiden en aardappeltjes met rozemarijn uit de oven.
Sowieso was het culinair een mooie week met een diner én een lunch in Pécs, op de hoek bij het theater, alleen de amuses al, gerookte zalm en ganzenlever, een romig ijsje van kippenlevertjes. En dan daarna, verschillende vissen waaronder bereidingen van makreel, ganzen- en eendenlever, zwarte risotto met zalm, parelhoen, mangalica varken, het één nog mooier dan het ander. En een lunch voor P en de Zomergastman van het dagmenu, lekker voor bijna niks. De Zomergastvrouw en ik van de kaart, heel lekker voor weinig. Ravioli met eend bijvoorbeeld.....
De Zomergastvrouw draaide nog even een was voor het tweede gedeelte van hun vakantie en vroeg om de strijkplank en -ijzer.
Hier in huis zwerft een lijst met huishoudelijke klussen. Achter elke klus staan initialen, ofwel die van P ofwel van mij en daarna een dag van de week. Dit om ons voortdurend te herinneren aan werk dat niet automatisch uit onze handen komt omdat we het vervelend vinden. De ruimte achter de klus 'strijken' is leeg. Noch P noch ik hebben onze initialen hier achter geplaatst en de plank en het ijzer blijven rustig in hun stalling, wel in zicht maar niet voor de pak. De was wordt gevouwen en glad gestreken en mooie blouses blijven in de kast.
De Zomergastvrouw is netjes en ik haalde voor haar de plank en het ijzer uit de stalling en zocht een plek met stopcontact en licht. Het werk vorderde in hoog tempo, zo, dat het bijna inspirerend werd. De Zomergastvrouw vroeg of ik nog iets had van mezelf, ik stamelde iets over een blouse maar zei dat het niet mocht. Ze hield aan en me een beetje schamend haalde ik mijn mooie roze blouse, al lang gewassen maar nog steeds kreukelig.
Net op het moment dat de buitenthermometer de 50,2 (vijftig komma twee) graden aantikte kwam mijn blouse strak gestreken van de plank en hing ik haar een beetje verlegen maar wel blij aan het kledingrek.
Ik heb de Zomergastman en -vrouw gewaarschuwd dat vele aanbiedingen voor logeerpartijen hun richting op zullen komen na publicatie op dit weblog, maar dat hebben ze lachend weggewuifd. Dat risico nemen ze en in de "Schwarzwald Klinik" nemen ze toch de telefoon niet op.....
En hoe leuk de beide Themaweken ook waren, ook weer fijn om 'alleen' te zijn en het eigen gedoetje weer op te starten. Goede Zomergasten zoals de onze snappen dat gelukkig óók!
Het roze lint en de leeuwenbek
In Bonyhad was wederom het Tarka fesztival dit weekend, een soort vergadering van notabelen op het gebied van runderen en hun vlees met daarbij vermaak voor publiek. Standjes met wijn, palinka en heel veel kindersnoep, hot dogs en suikerspinnen. Gebroederlijk naast de stand van Herbalife, inclusief weegschaal en meetlat en het Rode Kruis. Overall sponsor en daarmee de grootste stand van een Bank.
Van te voren had men zich kunnen inschrijven voor het gulyáskoken. 2500 Forint kostte dat, bijna een tientje dus. Voor dit kleine bedrag werd men tijdelijk huurder van een stukje grond op het P-terrein achter de Posta, een biertafel met banken, een grote gulyáspot en tevens eigenaar van mooi brandhout in kleine stukjes en maar liefst 3,5!!! kilo rundvlees voor in de pot. De vuurtjes waren net onstoken en in sommige pannen lagen de uien al glazig te worden, nog 3 uur pruttelen en dan aan tafel. De tafels worden over het algemeen bevolkt door kleine bedrijven, middenstanders en families, voor klanten, bekenden of vrienden. En nog steeds hebben de slagers hier geen rund, alleen op bestelling en zou je voor spontane rundaankoop naar de supermarkt moeten, wat we niet doen....
De optredens waren ook al in volle gang, een jeugdorkest met melodieën uit beroemde musicals, een Duits muzikaal groepje in Lederhose uit de zusterstad van Bonyhad. Een swingende dansgroep met veel Latin repertoire. Er vielen ons wat dingen op, bij de meeste setjes waren de meisjes veel langer dan de jongens, klinkt ouderwets maar ik zie het toch liever andersom. Er was 1 jongetje bij dat me aan Jamai deed denken en al snel vroeg ik me af waar dit jongetje over 5 jaar zal zijn. Er zal op de H tv vast ook een X-factor zijn, of iets dergelijks, maar aangezien wij nog niet aangesloten zijn op H tv moet ik de zekerheid daaromtrent ergens anders zoeken.
Er was 1 setje dat er uit sprong, letterlijk en figuurlijk. Een knap setje was het, gekleed in zwart met een roze lint. Ze waren duidelijk swingender en maatvaster dan de rest, een plezier om naar te kijken. De teint van de huid en van het haar was donker, veel donkerder dan van de anderen en ook de ogen blonken van bruin en zwart. Het was een prachtig Roma setje en een paar meter voor mij stonden de Roma vader en de grote broers trots te kijken. Na het optreden nam de Roma vader voorzichtig de kledingzak van de danser aan, het zwarte danspak met het roze lint en droeg het naar de auto.
Er waren meer mensen in het zwart. Niet met een roze lint maar met een opengesperde leeuwenbek op de rug of op de borst. Ik schrok er van dat ik ze zag. De Jobbik partij afdeling Bonyhad had ook een tafel met gulyáspot gehuurd en toonden hun saamhorigheid mede door hun zwarte kleding. Natuurlijk naïef, maar ik had nog gehoopt dat Jobbik niet zo wijd verbreid was om in Bonyhad een eigen afdeling te hebben.
Ik keek naar ze, of ik aan de gezichten iets kon aflezen van wat ze aan overtuiging uitdragen. Ik lette op het Roma dansertje en op de Jobbiks, maar blijkbaar zag ik spoken, iedereen had het naar zijn zin. De Roma familie schudde handen en zag bekenden de Jobbiks eveneens, natuurlijk niet dezelfden. De bekenden van de Jobbiks waren veelal ook in het zwart en droegen zeer korte kapsels.
Ik bleef ze argwanend met mijn ogen volgen, Hongarije voor de Hongaren, en wij als buitenlander dan?
Er werd een optreden aangekondigd van een zanger. Volk stroomde extra toe van alle kanten. Wij kenden hem niet, noch van naam noch van gezicht. Het publiek des te beter, het klapte en juichte nog voor er 1 noot gezongen was. Varga Miklos heette hij en vooral de Jobbiks aan mijn rechterzijde werden emotioneel en enthousiast. De teksten werden letterlijk meegezongen en vooral bij 1 lied hoorde ik dat het over Hongarije ging en dacht ik de tonen van de Hymnusz door het lied heen te horen.
Wat ik me nu nog steeds afvraag. Is Varga Miklos een Jobbiker? Heeft hij toevallig oud Hongaars repertoire dat Jobbiks aanspreekt en wordt hij daarom, misschien ongewild, hun troeteldier, hun mascotte?
Ik kom er nog wel achter, niet hier in het dorp vrees ik, maar elders en als ons Hongaars wat beter zou zijn, dan zou dat ook zeker helpen.
Een roze lint en een leeuwenbek, en een hele grote wereld er tussen in.
Met een ijsje op de eerste rang
Zaterdag is trouwdag in Hongarije, dat heb ik al vaker geschreven. Zaterdagmiddag, tegen vijven had ik wel genoeg van het Tarka fesztival en het terras riep mij. P had er ook wel genoeg van maar wilde nog 1 keertje langs de gulyaspotten lopen. We gingen ieder ons weegs. Bij het terras aangekomen zag ik grote drukte. Voor de kerk, op het gras, op het bankje en op het terras zelf. Ik kocht een heerlijk ijsje en hangend op de vensterbank van de kantoorboekhandel keek ik rond.
P nam zijn tijd en toen het ijsje bijna op was, greep ik toch 1 van de leeggekomen stoelen en vervolgde mijn kijken. Het was inmiddels kwart over 5 maar blijkbaar was er nog een trouwerij aan de gang in de kerk.
De trouwmissen hier zijn facultatief, dat zijn ze natuurlijk overal maar hier valt het meer op. Voor de kerk, op het gras en het bankje zaten ook bruiloftgasten, chique in mooie jurken, compleet met stiletto's en sieraden. Op het terras wat mannen met een grote bier voor zich en het oog gericht op de kerk. Zo om de paar minuten ging de kerkdeur open en kwam er een verhit groepje naar buiten, geen zin meer om de mis uit te zitten, blijkbaar van de achterste rijen, op weg naar mijn terras voor een ijsje of een drankje.
Een topper bruiloft, dat kon je wel zien, geen synthetische glimmerij maar zijde en netjes gekapte hoofden zonder regenboog. De meisjes waren net zelf kleine bruidjes, prachtige lange jurkjes. Ik houd er niet van, ik vind het zelfs afschuwelijk, maar het moet gezegd worden, ze zagen er echt mooi uit met knappe gezichtjes en toen ze met hun ijsjes op hun jurken knoeiden, waren het toch weer net gewone kinderen.
Naast de kerk op het gras stonden een man en een vrouw die wakend bij 2 rieten manden stonden. Het leken picknickmanden. Het is een mooi grasje daar, misschien wat luidruchtig voor een picknick, maar wel een creatief idee vond ik.
De tijd vorderde, ik dacht er net over om nog maar eens wat te bestellen toen de kerkdeuren open gingen. De pastoor, glimlachend met het pas getrouwde stel. Een hand en een dank en toen naar buiten, gevolgd door een kerkvol mensen. Een deel er van stak meteen over voor een ijs en voor een verslag aan de anderen maar het grootste deel bleef bij het Paar om te zoenen en te feliciteren. Ouders erbij, keurig, glimmend van trots en van zweet. Een groepje muzikanten begon zich klaar te maken, maar mijn blik week niet van de man en de vrouw met de rieten manden. Nu moest en zou ik ook weten wat er in zat.
De staande receptie was bijna klaar en de rieten manden naderden, zorgvuldig gedragen en omkleed met witte strikken.
Het Paar ging op de trap staan en kreeg witte handschoentjes aan, de manden werden voor hen neergezet. En opeens wist ik het en meteen maakte ik me zorgen en dacht aan Toon Hermans.
Gelukkig, mijn spanning duurde maar kort, de deksels werden opgelicht, de man en de vrouw pakten ieder een witte duif en overhandigden ze aan het Paar. Op afroep van de ceremoniemeester werden ze losgelaten de lucht in. En daarna nog 2. En daarna nog 6 uit de 2e rieten mand. Ik voelde een brok in mijn keel, misschien voor het jonge, stralende Paar, maar ook van opluchting dat de duifjes de rieten manden hadden overleefd.
De muziek zette in, het Paar stak over en liep onder gejuich en geklap vanaf mijn terras richting hun volgende feesthalte, gevolgd door alle genodigden.
Ik was blij voor de duifjes dat ze hun vrijheid terughadden en nadenkend over deze ervaring wachtte ik verder op P.
Rolverdeling
De man is vandaag in het bos met de andere mannen om te voorzien in de houtvoorraad voor de winter. De vrouw zorgt voor het huis en het eten van vanavond. Voor de verandering is de vrouw het deze keer eens met deze traditionele rolverdeling. Het is warm buiten, drukkend warm, benauwd. De hemel is vol wolken die onweer en regen beloven maar het vooralsnog niet waarmaken. Binnen in het huis is het goed, de dikke muren laten de hitte buiten en de geopende ramen aan de achterkant zorgen voor een briesje.
C en F hebben weer gewaakt vannacht, sinds de Zomergasten voelen ze zich geroepen om 's nachts het landgoedje op te gaan en te patrouilleren langs de hekken, met indien nodig afschrikmanoeuvres. Dit betekent lang uitslapen 's morgens, één ooglid omhoog als ze de vrouw volgen in de keuken en inmiddels overgegaan in een lange siësta. Een mooi leven die twee!
Voor het eten van vanavond is de vrouw de moestuin in gegaan en heeft zij gesprokkeld voor een uitprobeersel. Pompoencurry.
Met wat gratis zaad uit een Seasons zijn wonder boven wonder pompoenen ontstaan, mega grote nog wel. De vrouw is nog steeds niet afgekickt van Aziatisch eten en daarom wordt het een Pompoencurry. Internet biedt raad en de vrouw verzamelt behalve de pompoen, 2 hete pepertjes en 4 grote vleestomaten, 3 uien en een aantal knoflooktenen. De kokosmelk en wat bouillon zijn binnen, evenals 2 lepels curry pasta van de Azië week bij de Lidl.
Het recept zegt dat de pompoen maar 5 minuten moet stoven. De vrouw denkt er het hare van en dat klopt, na 5 minuten zijn de stukjes zo hard als een rauwe pompoen. Gewoon doorgaan dus.
Na een tijdje is de curry klaar maar de vrouw is weifelachtig over het resultaat. Het geheel doet wat soepig aan, wel mooi van kleur en structuur, maar soepig. De smaak is wel zo ongeveer wat je van Pompoencurry mag verwachten. Smakelijk, maar of het een blijvertje is?
En dan te weten dat de man al geen vertrouwen had in een Pompoencurry, vast en zeker hongerig uit het bos komt en waarschijnlijk liever een gehaktbal met boontjes en gekookte aardappels zou eten.
Helaas, de pompoenen zijn nu klaar voor de oogst, er is pas een halve gebruikt en er volgen er nog zeker 5! Eten wat de tuin schaft....
Een lichtpunt voor over een tijdje, dit jaar zijn we er in geslaagd om wat aubergines groot te brengen, lekker met gegrild gehakt en paprika. En misschien zijn die pompoenen wel goed te bewaren in de kelder???


Lekkere soep
Dank voor de reacties op het weblog en in de mail over de pompoenen! Gelukkig, de soep, want zo hebben we hem toch maar gegeten gisteren, was heel lekker! P vond hem zelfs zo lekker dat ik hem binnenkort weer ga maken en zelfs zó lekker dat hij met een pannetje naar M en M reed, plus een halve pompoen om trots te vertellen wat je er voor lekkers mee kan maken.
M1 proefde en zei dat het wel erg pittig was. Dat was het niet, echt niet, ik ben geen maatstaf maar P wel, en het was niet te pittig. M2 proefde niet en zei dat een pompoen niet voor mensen- maar voor varkensvoer is, al sinds jaar en dag...
Duidelijk een generatiekloof en wat cultuurverschilletjes blijkbaar. Wat ze verder met het pannetje hebben gedaan, ik weet het niet, misschien snel weggekieperd toen P zijn hielen had gelicht? Of toch nog geproefd en goed of afgekeurd?
Inmiddels hebben we uit betrouwbare bron, ook een Seasons zaad gebruikster, gehoord dat pompoenen, mits niet beschadigd, maanden goed gehouden kunnen worden in een garage, dus waarschijnlijk ook in de Présház bij ons, lekker voor de curry in december!
Vandaag zijn we een 2e lading tomaten aan het koken en in potten aan het doen, voor soep, voor gulyás of pörkölt, voor wat dan ook. Het ruikt heerlijk in huis.
Aan de schuur hangt al weer een streng met hete pepertjes te drogen en vanmorgen was ik voor het eerst bij een andere slager, met varkens- én met rundvlees, de diepvries raakt al voller en voller.
Het is pas augustus maar wij zijn al bijna klaar voor de winter!
Een heel mooi plekje
Zoals geschreven stond ik laatst in de keuken met een grote pompoen. Geholpen door al mijn kennis van Tatorts en Wallanders had ik het grootste, puntigste en stevigste mes gepakt. Met één doodsteek raakte ik het midden van het hart van de pompoen en op dat moment rinkelde de bel van het grote tuinhek.
Ik veegde snel mijn handen af aan de theedoek, liet de plaats delict met mes in pompoen voor wat het was en rende naar buiten, achter CF aan die hun taak altijd serieus nemen.
Aan het hek stonden 3 mannen, 2 vijftigers en 1 zestiger, 2 onbekenden en 1 bekende van gezicht uit het dorp. Ik groette en zij ook en toen begonnen ze alle drie heel druk en snel en door elkaar heen te praten. Nu kost het mij al moeite genoeg om er 1 te begrijpen, die langzaam en zorgvuldig spreekt, laat staan dat ik deze situatie in de hand had. Ik vroeg om wat rust en die kwam er gedeeltelijk, ik ving veel bekende woorden op en begreep de strekking van het verhaal.
Er was een oude moeder en die oude moeder was overleden en daarom was er nu een leeg huis dat verkocht moest worden en daarom waren ze bij mij aan het hek omdat ik daar vast wel raad mee wist.
Het is zo wonderlijk hoe zaken hier gaan. Wie bedenkt dat deze mannen naar Nagyvejke moeten rijden, naar een hen onbekend hek moeten lopen en moeten aanbellen bij een hen onbekend adres om hulp te vragen voor het huis van een oude moeder? Ik ben er nog niet achter en natuurlijk maakt het ook niet uit, blijkbaar kennen meer mensen ons dan wij hen, of weten meer mensen over ons dan wij denken en hebben ze verwachtingen van ons.
Met een papiertje met adres van het huis van de oude moeder en met het adres van de zoon in Bonyhad, één van de vijftigers aan het hek, en met mijn belofte dat ik reclame zou maken voor het huis op Internet namen we afscheid en liep ik in gedachten terug naar mijn pompoen met mes.
De dag erna was ik op de markt in Bonyhad en liep van daar uit naar de bakker. Voor mij liep een man met een bekende rug, nette broek aan, geruit overhemd met korte mouwen en een aktetasje. Voor de bakker kregen wij oogcontact, wat een toeval, het was de zoon van de oude moeder met het huis. We groetten als oude bekenden en ik vroeg naar zijn naam want ik had gezien dat dit niet op het briefje stond. Ik deed nogmaals mijn belofte en vriendelijk wensten we elkaar een fijne dag.
Gisteren besloten we de belofte in te lossen en naar het huis te gaan kijken gewapend met fototoestel.
Onderweg overviel ons al de spanning die iedereen die van huizen kijken houdt wel kent. Hoe zou het zijn? Waar zou het staan? Zou het mooi zijn?
Het huis van de oude moeder ligt in Bonyhadvarasd. Hemelsbreed ligt dit dorpje vlakbij ons, je loopt het door de velden in een dik half uur, maar omdat er niet overal wegen zijn, is het met de auto om, maar toch dichtbij. Het dorp is netjes en maakt een goede indruk, een winkeltje, een kroegje, een timmerman, een badkamerinstallateur, natuurlijk kerk met pastorie, Posta en gemeentehuis. Vriendelijk en goed onderhouden. De nummers aftellend kwamen wij al in de buurt en de spanning werd groter. Opeens een klein pad naar links, richting bos en daar lag het huis van de oude moeder.
Het huis lag als het ware op de 2e rang en dat is in dit verhaal alleen maar positief bedoeld! Achter de tuinen van de huizen aan de weg lag een mooi plekje aan een zijpad richting het bos en aan dit pad lag het huis van de oude moeder.
We reden het pad in en zagen 2 auto's. Op het erf 2 bekende mannen die ons als bekenden begroetten en binnenlieten. De mannen bleken broers en hun oude moeder van 90 jaar was in juli overleden. Ze hadden nog 3 broers/zussen en samen hadden ze besloten dat het huis opgeruimd en verkocht moest worden.
We kregen een rondleiding en ik maakte foto's. Later namen we afscheid en reden we naar Bonyhad, dat vlakbij ligt en kwamen we bij op het terras voor de kerk met ijsjes en biertjes en droomden we verder over het huis en het mooie plekje en waren we in gedachten aan het verbouwen, aan het inrichten en aan het wandelen in het bos ernaast.
Nu voor jullie de foto' s en een korte beschrijving. Het kost mij geen moeite om dit huis op mijn weblog te zetten. Het was leuk, een heel mooi plekje, in het dorp en toch rustig, geen voorbijgangers en geen auto's, een prachtig bos naast en achter het huis.
Het huis verdient nog wat klussen. Er is water op het erf, nog niet binnen. Electra is er wel en gas nog niet. Een badkamer is er niet en een keuken eigenlijk ook niet echt, volgens onze begrippen dan, maar wel ruimte om ze te maken, naar eigen smaak.
Het huis heeft 3 kamers van ongeveer 5 x 5 achter elkaar met 2 ingangen naar de veranda. Daarachter een keukenruimte, verschillende ruimtes die nu als spajs dienden en dan nog grote schuren aan het huis vast. Plek genoeg om je uit te leven. Dak in goede staat evenals alle andere zichtbare zaken zoals kozijnen en goten. Veel schuren en schuurtjes op het erf voor opslag. Meubels horen bij de koop. Verschillende soorten vloeren, van beton, leuke oude tegels tot hout in goede staat. En niet te vergeten, een geweldige kelder voor al de wijn en de aardappels en en en....
Het grondstuk is behoorlijk vlak en ideaal voor een moestuin of een lekkere zittuin, niet al te groot, 1200m2, maar zoals gezegd zeer vrij gelegen.
De vraagprijs is 6 miljoen Forint en dat is met de huidige koers ongeveer 22 duizend Euro. Dus, als het verhaal jullie aanspreekt, en de foto's ook en jullie overwegen een mooie aankoop op een heel mooi plekje, stuur dan een mail! En zegt het voort! Er zijn nog meer foto's beschikbaar.


20 jaar, augustus 2009
Het haalde gisteren zelfs het NOS Journaal. De afgelopen maanden verschenen er stukken in kranten, waren er reportages op Duitse zenders.
Het is 20 jaar geleden dat er een groot gat in het IJzeren Gordijn ontstond tijdens een Pan Europese Picknick bij Sopron, aan de H-A grens, waarbij honderden DDR burgers naar het Westen vluchtten.
20 Jaar geleden, ik herinner me het wel goed, maar had toen nog niet door wat voor impact het zou hebben. Zo jong nog en zoveel andere dingen aan het hoofd. Al wel met P, nog niet zo lang, hard bezig met de carrière. Mijn H oma was er gelukkig nog en er was nog geen sprake van een huis in H, laat staan er wonen!
Veel dierbaren van toen zijn er al niet meer en veel kleine familie en vriendenmensen van nu waren misschien alleen nog in de planning of in de wensfase.
Goed dat we niet in de toekomst kunnen kijken. Op sommige dingen zou je je verheugen maar veel zou je vrezen.
Wel spannend waar we ons over 20 jaar bevinden.
Zomerstop
Aan het weer zou je het niet zeggen, het is nog prachtig, evenals de vooruitzichten voor de komende weken. En toch, het einde van het Zomerseizoen is in zicht. Er vertrekken meer mensen dan dat er aankomen. Het aantal NL kentekens lijkt iets af te nemen en onze Zomergasten zijn al hoog en breed druk bezig in het Vader/Moederland.
De Zomerstop gaat stoppen en ik ben er blij mee, hoe leuk een Zomerstop ook is. Te weten dat we hier kunnen blijven terwijl velen weggaan blijft een heel rijk gevoel. Te weten dat we door kunnen blijven gaan met het proberen onze dromen "buitenlands" waar te maken, stemt gelukkig.
Een onderdeel van die droom is nog steeds het leren van de taal. Een Zomerstop helpt daar niet bij. Elke week dat we een H les moesten afzeggen en het zelfs niet redden om wat huiswerk te doen, daalde ons niveau. Wat frustrerend om te merken dat je basis nog dusdanig dun is, dat hij bij verwaarlozing barsten en kuilen vertoont. Maar, de Zomerstop gaat stoppen en dat is hopelijk goed nieuws voor onze vorderingen!
Sowieso, na een Stop kijken we weer vooruit en er is genoeg om naar vooruit te zien! Dorpsfeest, altijd in september, dorpsfeest bij het buurdorp, een weekje later. De wijndagen in Szekszard en Pécs, druiven plukken en wijn maken. De notenoogst die ook dit jaar wel weer groot zal zijn. De valfruitoogst wegbrengen naar de brander voor Palinka. Hout zagen voor de voorraad winter 2010 want voor de komende winter ligt alles al klaar.
We hebben er zin in, na zo'n Zomerstop.
Kort tijdelijk ongemak
We waren 2 dagen in het huis van mijn zus. Een heel gezellig weerzien natuurlijk maar voor het zover was, waren we even bezig, P met het gras, ik in huis.
P had trek en ik maakte brood, nota bene met een eigen meegenomen mes omdat die het fijnste snijden. Of het haast was, of domheid, een klein moment van onoplettendheid, in ieder geval nam het mes na het stokbrood ook even een gedeelte van mijn linkerduim mee.
Apart om te merken hoe snel en adequaat hersenen werken en tot actie aanzetten. Ik stond bij het aanrecht en dus bij de kraan. Ik hield de duim er onder en het viel alleszins mee, alles zat er nog aan, alleen fiks bloed. De kraan ging uit, ik wilde geen vlekken maken, dus uiteindelijk stak ik de duim maar in mijn mond. Met een viezige ijzersmaak draaide ik me om naar het keukenbuffetje.
Omdat ik net alle laatjes had opengetrokken op zoek naar een vaatdoekje, wist ik waar mijn zus de pleisters had en als in een succesvol memory spel trok ik het juiste laatje open en pakte het pakje. Wat leuk, Hansaplast pleisters voor kinderen, met plaatjes van dieren, maar ook leuk voor mij natuurlijk.
Met de duim omhoog knipte ik een olifantje en plakte het op mijn duim. Al snel kleurde het grijze velletje van de olifant van roze naar rood en met een ferme knip knipte ik nog een tijgertje en plakte die op de olifant, mooi, alles dicht en afgesloten. Ik ging door waarmee ik bezig was.
P vroeg later, waarom deed je dat? Ik lijd gelukkig niet aan die 'jezelf letsel toebrengen stoornis' dus ik vond het een vreemde vraag. De pleisters waren leuk maar die had ik ook in het pakje kunnen bekijken en als ik graag aandacht wil, kan ik die ook wel op een andere manier krijgen....gewoon domme pech dus.
Na een half etmaal verving ik de olifant en de tijger door een enkele giraf en dat was prima. Weer thuis gooide ik ook de giraf weg en nam ik de duim op. Sinds mijn jeugd is er vast heel veel innovatie gepleegd aan pleisters, maar de relatie tussen pleisters en mij is niet geëvolueerd. Mijn topje was wit en zacht en leek niet mee te doen met de rest van de gebruinde duim. Het wondje was netjes maar gaapte waarbij de randen mooi zichtbaar waren.
En nu is het morgen en mijn duim heeft een 9 tal uren zonder pleister achter de rug en dat brengt resultaat. Een volledig harmonieuze duim, bruin van kleur met slechts een donker streepje aan de bovenkant. Heel even voorzichtig aan nog met handwerk en dan is dit kleine ongemak ook al weer voorbij!
Zo meteen aan het H huiswerk, met de hersens en de rechterhand.
Blij!
Zoals wel vaker liepen P en F eergisteravond een kort rondje in het dorp. F mag dan los en loopt kriskras langs de hekken en soms er in.
Ze kwamen terecht bij buren aan de linkerkant, 2 huizen verder, kletsten wat, F likte het oor van de kleine kat en opeens vroeg de buurman aan P of hij wel wist dat er 20 jaar geleden een video was gemaakt van alle huizen in het dorp en dat ons huis er dus ook opstond. P wist het niet, niemand heeft dit eerder aan ons gevraagd of verteld. De buurman pakte de telefoon, belde de buurman die in het voormalig kroegje woont en die leverde binnen 5 minuten een DVD-tje af met de film.
Even ter inleiding of opfrissing. Ons dorp is eeuwenlang puur Duits/Schwabisch geweest na de volksverhuizingen in de 17e eeuw. De bevolking ging heel goed om met Hongaarse burgers in andere dorpen maar behield ook haar eigen taal en cultuur. Na WOII werden alle Duitstaligen over 1 kam geschoren, of ze nu wat met de Nazis te maken hadden gehad of niet, hun huizen werden afgenomen en ze werden gedeporteerd naar Rusland of naar Duitsland, meestal naar het Oosten. In hun huizen werden Hongaren geplaatst, afkomstig van H minderheden in Roemenie, Servie, Tsjechie en Slowakije. Oude bewoners van ons dorp en nakomelingen hebben nog steeds een warm gevoel bij Nagyvejke, zijn bijvoorbeeld jaren geleden bij het zoveeljarig bestaansfeest geweest, steunen nog financieel, bijvoorbeeld nu bij de mogelijke aanschaf van een kerkklok.
De film is gemaakt door een man die als kind in Nagyvejke woonde en na WOII in Duitsland terecht kwam.
Vol spanning stopten we de DVD in de computer en het was me toch leuk! In feite is het een tocht door het dorp, beginnend bij huisnummer 1 en door tot het einde. Bij elke huis wordt verteld welke (Schwabische) familie er woonde, wie er nog van leven en waar ze wonen(meestal in voormalig Oost Duitsland) en daarna wie er nu in het huis wonen(Hongaren dus, meestal uit Roemenie).
Zoveel bekend en toch ook weer niet, huisjes die er toen nog stonden en nu niet meer. De film is van september '89, precies 20 jaar oud dus en er is veel gebeurd sindsdien. De straat aan de overkant was nog niet van beton maar een zandpad. Een grote kudde koeien liep van de wei naar de stal. Het pad naar de kerk, ook nog zand, de trap was er al wel.
En dan onze pastorie. In het filmpje wordt verteld dat hij net verkocht is(aan de familie van wie wij het kochten), voor hoeveel, en dat er bijna net zo'n bedrag tegenaan moet om er wat van te maken. En inderdaad, het ziet er niet goed uit. Geen stuc meer aan de muren, overwoekerd erf, geen likje verf. Maar ook, luiken aan de ramen, een dakje boven de voordeur, een tuintje met hek voor de voordeur en de voorramen. Allemaal dingen die wij niet ofwel vaag wisten. Die luiken? Opgestookt? Geen idee. En een grote treurwilg waar nu de noot staat. De hele voortuin vol met maïs.
We hebben al 3x gekeken en het blijft leuk! Elke keer nieuwe dingen. Irene van het winkeltje als grote tiener. Het huis van Marton en Maria, toen ook al heel netjes en verzorgd.
We zijn hartstikke blij met dit document en P heeft meteen een kopie gemaakt voor onze Belgische buren, die ook heel geïnteresseerd zijn in de historie van hun huis, dat er natuurlijk ook op staat.
Waarom wij dit pas na 5 jaar in het dorp komend horen? Geen flauw idee. Bij navraag bleken Marton en Maria de DVD wel te kennen. Misschien is het anders als je hier al zo lang woont, voor ons heeft het echt nieuwswaarde.
Gisteravond waren we bij de Belgische vrienden, samen met nog wat H en NL anderen, uitgenodigd voor een heerlijk Belgisch etentje met H en B ingrediënten. Nu hebben wij al verteld dat wij vers geslachte kippen eten van Maria. Onze B vrienden hadden 2 konijnen besteld bij hun buren rechts, ja, die van onze DVD. Prachtig schoongemaakt en heerlijk bereid, gestoofd in B bier, met aardappeltjes en appelcompote.
We wisten dat onze buren konijnen hadden en stilzwijgend hadden we wel aangenomen dat het niet voor het plezier van hun zoontje was, maar dat het allen Flappies zijn voor uiteindelijk op je bord. En nu weten we het zeker en is het voornemen om er ook een keer één te bestellen. Heel raar, maar toch even een drempeltje over....
Gisteren maakten we ook lecso van onze voorraad tomaat, paprika en ui en hebben we verder voor het eerst een mandje okra's geplukt.
Morgen gaat Maria kippen slachten en krijgen wij er één. Deze maand was P jarig en dit is zijn cadeau.
Allemaal dingen om heel blij van te worden!
Dag en nacht
Het is september, de herfst is in aantocht. Schreven we de gele bladeren tot nu toe aan de voortdurende droogte, nu zijn er meer tekenen die wijzen op het Najaar.
Het is koeler 's morgens vroeg en het is vooral koeler 's avonds laat en 's nachts. Vannacht is het 10 graden geweest!
Gisteravond hadden we Duitse vrienden te eten, buiten in de tuin zoals altijd. We redden het tot het eind, inmiddels was het al ongemerkt september geworden, maar de voeten waren koud en het duurde langer dan het opruimen om weer een beetje warm te worden.
De buitenlander is stoer, wil buiten zijn en geeft niet toe aan de eerste rilling. De Hongaar die beter weet hoe het werkt is dan al lang binnen en soms zelfs bij de haard.
Overdag blijft het zomer, deze hele week nog, boven de 30 graden en zaterdag lijkt ook daar een einde aan te komen, 18 graden en fikse regen. En laat nou net zaterdag hier het dorpsfeest zijn.....partytenten paraat en het eten is al herfstig en winters, de oude vertrouwde bábgulyás, met hete pepertjes voor de liefhebber!
De wereld in één stad
We waren 2 dagen in De Grote Stad, heerlijk! Met zijn tweetjes deze keer want mijn zus en moeder pasten op CF. Voor mij dus wat herhaling, maar wel leuke natuurlijk, omdat het altijd leuk is in Budapest.
De gratis rondleidingen in het Parlament en de Nationale Bank van Hongarije. Het leuke museum bij de Istvan Basiliek waar net een mooie tentoonstelling over Sacher staat. Ja, Sacher, we kennen hem uit Wenen, maar Budapest is óók de bakermat van dit beroemde taartje.
Vanzelfsprekend heerlijk gegeten. Ontbijt bij Deryne op de Roham utca, een aanrader en niet alleen voor ontbijt trouwens. En uiteraard Aziatisch, diner bij Bangkok de Thai en lunch op de markt in de Hold utca waar een echte wokstand stond met hoog vuur en een kleine Thaise kok.
Wederom genoten van het openbaar vervoer, de vele terrassen, de Internationale omgeving, Indiers, Moslima's, studenten en toeristen, Hongaren van alle rangen en standen, de Donau met de bruggen etcetcetc.
Graag tot een volgende keer.

Weekenddrukte
Zaterdag was het Falunap, de dag van ons dorpsfeest. Het weer dreigde, donkere wolken pakten samen en vlagen wind wapperden. De partytenten waren deze keer voorzien van de zijkanten en de pootjes waren met houten stokken extra in de grond verankerd.
Gelukkig was het slechts voorzorg en bleef het rustig en droog. De zon leverde warme ruggen door de zijkanten en gaf het geheel de normale vriendelijke uitstraling. En toch, wij vermaakten ons iets minder dan de voorgaande 2 jaar.
Waarom? Iedereen doet zijn best, is vriendelijk, wil er het beste van maken, is blij dat er iets te doen is, en dan toch onze gevoelens van "leuk dat we het mee mogen maken, maar ook fijn om weer op tijd naar huis te kunnen". Onze Hollandse kritische geest is op zoek naar vernieuwing, ook van een Falunap, maar de dorpsbevolking is meer van de traditie en dat is hun goed recht.
Oude H en operette liederen vertolkt door buurdorpbewoners, een volksdansgroep. Bábgulyás, met vooral véél H vet en varkensvlees zoals het hoort, met gelukkig voor mij een extra hete peper die uit een bakje wordt gevist en in mijn kom wordt gegooid.
Een klein opstootje 's avonds als de drank in de man is en ik gelukkig al naar Bert Visscher zit te kijken. Niemand kijkt er van op want het is snel voorbij en wat de aanleiding is, weet niemand meer geloof ik.
Zondag gingen we op bezoek bij mijn H familie. Wel een eind rijden, heen en terug zo'n 550 km, maar wel erg gezellig en zeer gastvrij! Een stadje, wat ten noorden van Budapest, waar de mensen zich juist veel vestigen in plaats van wegtrekken, mede dankzij een tweetal grote bedrijven met veel personeel.
Heerlijk om ook weer stadse Hongaren te spreken die in goede Harmonie samenleven met Joden, Homo's, Moslims, Zigeuners en zeer genuanceerd kunnen praten over verleden, heden en toekomst. Natuurlijk, de nuance is dichterbij ook wel te vinden, maar helaas horen we hier ook wat te vaak tunnelvisies die de schuld van de crises op één of meerdere van de hiervoor genoemde groepen legt.
Al met al weer een afwisselend, druk en leerzaam weekend. Ik blijf er van genieten dat we dit allemaal kunnen meemaken! Een gewone zondagavond in september, en dan rijden op de rondweg Budapest, weer op weg naar de provincie en de rust van het platteland.
De allereerste
Voor alles moet een eerste keer zijn, zelfs al zit je er niet echt op te wachten. Deze week ontving ik op klaarlichte dag, het zonnetje scheen vredig in mijn ogen, in een buurdorp mijn allereerste H bekeuring.
Ik zag ze best staan, 2 auto's en 3 rendörök, gebroederlijk om de lasergun heen staand. Door de wol geverfd als ik ben, was mijn voet al van het gaspedaal gegleden en keek ik op de teller, niks aan de hand, onder de 60.
Eigenlijk was het best leuk, aangehouden worden terwijl je weet dat je broodnuchter bent, alle papieren in orde hebt en niet in overtreding. Tenminste dat dacht ik toen nog.
Een jonge blonde rendör maande mij tot stoppen, en sprak heel snel een lange volzin. Een klein verhaaltje was het bijna. Ik vroeg in het H of hij langzaam wilde spreken omdat ik nog niet zo goed H spreek. Opeens was ik een vette buit, want behalve mijn rijbewijs en de autopapieren waar hij aanvankelijk om vroeg, wilde hij nu ook wel graag mijn verblijfsvergunning zien, mede het bewijs dat ik in een auto met H kenteken mag rijden.
Nog steeds in een goede bui overhandigde ik alles, netjes in plastic mapjes uit mijn portefeuille. De rendör was vriendelijk en zeer correct, ik kan niet anders zeggen. De vriendelijkheid van je buurjongen vermengd met de uitstraling van een goedmoedige leraar, niet angstaanjagend maar wel respect afdwingend.
De rendör was onder de indruk van mijn medewerking en zei dat alle papieren uitstekend in orde waren, en om mij tegemoet te komen zei hij dat in het Duits, foutloos.
Echter, hij voegde er meteen aan toe dat ik in dit dorp boven de 50 had gereden, dat dit met de gun geconstateerd was, dat dit te hard was en dat hij me daar een bekeuring voor ging geven. Ik had niet veel woorden paraat opeens en zei zoiets als het H jemig, namelijk Uha.
Met al mijn fanatiek overhandigde papieren ging hij naar zijn eigen motorkap en begon met het schrijven van mijn ticket. Ik stond voor de schoenenfabriek en de medewerksters die net "uitgingen" keken me aan met een meewarige blik. Er kwam een bus langs, vrij vol en ik voelde de ogen in mijn nek.
De rendör kwam terug, vroeg hoopvol of ik mijn paspoort ook nog bij me had voor de laatste hokjes op zijn formulier. Ik had in de tussentijd besloten dat niets mijn humeur zou bederven en ik gaf hem het nummer.
In het Duits wederom legde de rendör mij de procedure uit. Hij gaf me een acceptgiro die ik binnen 30 dagen moet betalen op een postkantoor of bij de postbode in ons eigen dorp. Vervolgens kletsten we nog even en ik vroeg naar de maximumsnelheid in de dorpen die toch echt 60 was in mijn hoofd. Niet dus, gewoon 50, altijd en overal, mits er niet een bord met 30 of 40 staat natuurlijk!
We namen afscheid als bekenden, ik zei toch maar Bedankt in het H en hij toch maar Tot uw dienst en ik geloof echt dat hij in zijn hart het anders had gewild. Tijdens het wegrijden als een slak keek ik in mijn spiegel en zag hem langzaam gunwaarts lopen.
En wat is nu de schade?
5000 Forint. Bijna 20 Euro. Zonde, een keer uit eten met z'n tweeën, of een halve tank. En ik kwam notabene terug van de Tesco waar ik yoghurt en pasta in de akcio had gekocht....
Het hoort erbij, jammer natuurlijk van het geld, maar alles beter dan zo'n witte enveloppe in de bus, van een geconstateerd feit bij de trajectcontrole op de A12, waar na uren file eindelijk de voet op het gas kon. Koortsachtig checken in je agenda of je daar wel was geweest op dat tijdstip, pesterig de foto aanvragen en dan uiteindelijk toch moeten betalen.
Zoals bijna alles hier was het niet zo snel en efficiënt, maar wel gemoedelijk!
Thuis zette ik de yoghurt in de koelkast en las nog even snel de akciosticker. Ik glimlachte.
Oma
Vandaag is het de dag van mijn Hongaarse oma. Vandaag, de 11e september, zou ze 105 jaar geworden zijn, als haar onwankelbare geest het niet uiteindelijk verloren had van haar breekbare lichaam, 15 jaar geleden.
Het lijkt lang, 15 jaar, maar het is als de dag van gisteren, 1994, net 3 maanden voor ons trouwen, een trieste dag om nooit te vergeten. Sommige mensen zouden eigenlijk nooit mogen sterven. Niet puur uit eigenbelang, alhoewel ik haar met graagte terug zou toveren, nee, ook uit belang voor de wereld, die bescheiden maar uiterst waardevolle zielen wel kan gebruiken.
We hebben het vaak over haar, zeker nu en hier in Hongarije. We vertellen haar verhaal als ik mijn roots mag uitleggen. We zeggen vaak, dat ze hier bij had moeten zijn en het mee zou moeten maken.
Ondanks haar lange verblijf in NL, na haar huwelijk in de 20-er jaren, bleef ze Hongaars. Ondanks haar perfecte Nederlands, haar paspoort, haar NL familie van mans zijde, haar volkomen goed gelukte integratie, bleef ze kind van de Hongaren en daar was ze trots op.
En wij merkten het ook aan alles. Gastvrijheid, geen koekje maar een schaal vol, lekker en gekruid eten, altijd voldoende voor een onverwachte gast, kennis van literatuur, muziek, politiek, van wat eigenlijk niet? Als wij een werkstuk moesten maken, vertelden wij het oma en vroegen of ze niet ergens een boekje had. Zoals het hoort bij Hongaarse familie tutoyeerden we haar altijd. Feilloos, noemde ze dan een plank van een kast in een kamer waar het gewenste boekje lag. Oma had namelijk overal boeken en overal over.
Als ik in Budapest ben, denk ik nog meer aan haar en steeds vaker heb ik bewondering voor haar dat ze in het grote, niet katholieke, Gelderse dorp haar weg gevonden heeft, na Budapest!
Gewend aan koffiehuizen, opera's, concerten, een omgeving met poëzie en de allure van De Stad, terecht komen in een dorp zonder schouwburg, bibliotheek, tram en ondergrondse. Gelukkig was er familie in Amsterdam, dat kwam met veel fantasie een beetje in de buurt.
Wat zou het geweldig geweest zijn, om haar hier te hebben. Wat zou ze hier uitstekend hebben gepast. Ze zou elke zondag naar de Templom gegaan zijn, in haar hart de Mis van de Mathyás kerk wel gemist hebben, maar het nooit hebben laten merken aan de mensen hier.
Ze zou in korte tijd iedereen hebben gekend en iedereen haar en ze zou een soort centrum van hulpvaardigheid zijn geworden, met haar kennis en haar goedigheid. Zo'n centrum was ze in NL namelijk ook al. Hoe vaak zat er niet een "vreemde" in haar huiskamer, met een brief op schoot. Oma vertaalde en toen haar schrift wat bibberig werd, kwam er een kleine box met typemachine. Regelmatig belde de rechtbank als er een landgenoot wat had uitgevreten en oma moest tolken. En voor iedereen was een goed woord.
Ze zou mijn kritiek op Hongaren om mij heen best begrepen hebben, maar ze zou hen altijd hebben verdedigd en hun casus haarscherp hebben verduidelijkt.
Ze zou beigli gebakken hebben met Kerst en het H meel hebben geprezen. Ze zou me geholpen hebben met het maken van strengen paprika's en we zouden samen op de markt een leuke hoofddoek hebben gekocht of misschien zelfs een hoed voor naar de stad.
Maar, ze zou ook 1x in de 2 maanden met mij naar Budapest willen of op zijn minst zou ze vragen of ik met dat Internet van mij 2 concerten zou kunnen bespreken in Pécs. Ze zou haar hoofd schudden over ons klungelige Hongaars en onvermoeid verbeteren.
Ik kan zoveel opschreven over wat er zou zijn gebeurd en over wat er had gekund. Helaas, het heeft niet zo mogen zijn. Ik probeer een beetje van haar geloof mee te pikken en vertrouw er op dat ze van Boven meekijkt en goedkeurt.
Ondertussen zorgen wij er met herinneringen en verhalen wel voor dat ze springlevend is. Wat er ooit gebeurd is op 11 september of nog gaat gebeuren maakt niet uit. Het is de dag van mijn Hongaarse oma!

Goud en hout
Eén van de mooiste producten uit onze moestuin is de Hongaarse hete peper. Niet alleen omdat hij zo lekker is en zo heet als moet, maar ook vanwege zijn kleur. De gouden groente noem ik hem in gedachten omdat goud ook niet alleen maar geel is. Vorig jaar hadden we ook een rijke oogst. We hingen ze aan strengen te drogen, we stopten ze in de diepvries en natuurlijk aten we er veel meteen op. Door de wokgerechten, de curry's, de gulyás en pörkölt of gewoon bij het brood met tomaat en paprika.
Dit jaar opnieuw een mooie opbrengst en weer een ander soort, puntiger, meer gelijkend op de Spaanse zuster, maar ook heerlijk pittig. Ik had gelezen over een andere bewaarmethode, in de olijfolie. Gewoon in potten dus. Dat deed ik deze week, vingertoppen gelig rood van het sap, een heerlijke geur en steeds oppassen om niet met de vingers langs neus of oog te wrijven....
En nu staan er een paar potten met het Goud op het aanrecht, zalig voor als er echt geen verse meer in de tuin te plukken valt! En het staat nog mooi ook.
De houtarbeid van P nadert zijn einde. Het zagen en slepen is klaar, vanmiddag moet er een pad worden gemaakt om binnenkort de tractor over te laten rijden die al de buit ophaalt uit het bos en dan kunnen we hier in de tuin verder hakken en stapelen.
Het weekend waren we met CF in het bos achter ons, we hoorden ook daar gezaag en vallende bomen. Wat ik met hete pepers heb, heeft P met hout, hij wordt er naar toe getrokken en moet het zien en het liefst ook hebben voor in de eigen schuur en voor warme winters. Er werd gekeurd en goed bevonden, er werd onderhandeld en als conclusie werd er maandag 2 kuub afgeleverd. Niet een mega grote hoeveelheid dus, maar er ligt voor komende winter al hout klaar, het met bloed zweet en tranen hout uit het bos komt nog met de tractor en.....het zagen in het bos achter ons is nog niet klaar dus wellicht volgt er nog een lading of misschien ook wel 2.
Goud en hout, voor winterwarme dagen.

Szüreti napok en een nieuw projectje
Dit weekend stond in het teken van de Szekszarder Szüreti Napok.
Gezellige dagen in onze provinciehoofdstad met oude, prachtige ambachten, wijn, volksdans en veel optredens. Voor het eerst in heel lange tijd vond ik het zero tolerance beleid voor wat betreft alcohol erg jammer. Ik had opeens zin in een glas wijn, of 2. Het geurde me tegemoet, de één nog mooier van kleur dan de ander, van aansprekende en inmiddels een paar bekende wijnhuizen uit de omgeving. Liever 1 glas goede in de hand dan vaten "bocht" om me heen.
Helaas. En versta me niet verkeerd, ik begrijp de maatregel en eerlijk gezegd kan ik het er ook wel mee eens zijn omdat ik bijna dagelijks om me heen zie dat maat houden hier schijnbaar erg moeilijk is. Er wordt niet alleen gedronken in Hongarije maar ook gezopen en dan is zo'n beleid goed te verdedigen.......maar soms zou 1 glaasje heerlijk zijn.
De stemming was goed, het was druk en gezellig, het weer was uitstekend, de klederdrachten prachtig, de paarden mooi glanzend en lief, kortom, een mooi evenement!
Zondag zijn we begonnen met wat hopelijk een nieuw projectje wordt. Toen we dit huis kochten, nu een jaar of 5,5 geleden, lagen er in de grote schuur stenen, of liever gezegd tegels die in een tegelkachel hadden gehoord. Ik vloog er toen al op af maar de verkopende partij zei dat het rotzooi was. Je hoeft maar tegen mij te zeggen dat iets rotzooi is en dan ben ik meteen nog belangstellender. De afgelopen jaren ondernamen we al weleens pogingen om een kachelbouwer te laten komen, om hier en daar eens te informeren maar concreet werd het niet. Tot nu. In een VVV folder van onze streek zag ik een adres van een tegelkachelbouwer in de buurt, wij zijn er geweest en als alles goed gaat komt hij vanavond of morgenavond kijken wat er kan.
Inmiddels hebben we de tegels uitgelegd en een beetje gefatsoeneerd. Ze zijn echt zo mooi als ik dacht. Het moet een schitterende tegelkachel geweest zijn, een luxe wel.
Verhalen uit het dorp vertellen dat er in onze pastorie minstens drie hebben gestaan, maar ze zijn er uitgesloopt en verpatst, behalve die stenen in onze schuur dus. We vonden 2 andere tegels, misschien het bewijs van die andere kachels?
Wij hopen op een enthousiaste kachelbouwer die ook wel wat ziet in onze oude tegels. Op Internet zag ik voldoende adressen, van restauratie ateliers, die van scherven van oude kachels nog wat moois kunnen maken, maar......ook wel met prijskaartjes die onze begroting wat te boven gaan.
Wordt vervolgd hoop ik.

Circuits
We hebben inmiddels 1 offerte binnen voor de tegelkachel. De bouwer zag er na wat zuchten en steunen brood in om met oude tegels iets moois te maken. We hebben wel vertrouwen in zijn kunnen, en toch ook in zijn enthousiasme. Eind van de week belde hij nog even om te zeggen dat hij nog een keer langs wil komen omdat hem nog iets moois te binnen geschoten is voor onze oude kachel. Wat het is, geen idee, we wachten af en in de tussentijd gaan wij nog 2 andere bouwers, die wij op aanraden hebben doorgekregen, vragen om te komen kijken.
Verder was het een normaal weekje. Hongaarse les en huiswerk, boodschappen hier en daar, de tuin die al droger en droger wordt, wandelen met CF omdat de temperatuur steeds beter wordt voor Hollandse zielen. Niks bijzonders te melden dus.
Of het zou de leuke Roemeense kookpot moeten zijn die ik dinsdag op de markt kocht van een Roma meisje. Of de hondenbakjes die ik bij Otto de pottenbakker besteld had en woensdag op kon halen. Of misschien het leuke droogboeketje dat ik vrijdag op de markt kocht uit de achterklep van een Trabantje. Of die 2 oude geborduurde keukendoeken met H tekst.
En zo is er toch wel weer wat te melden. Dat er vrijdag bij de markt opeens weer een rendör briefje onder mijn ruitenwisser zat. De kop is er af blijkbaar, en ruimte voor vervolg bekeuringen? Gelukkig begreep ik uit de tekst dat het deze keer slechts een waarschuwing betrof, dat ik illegaal had geparkeerd, dat mijn kenteken genoteerd was en dat ik dat niet meer mag doen op die plek. Jammer, was een mooie plek bij die drukke markt.
Donderdag waren we op pad om het sprokkelhout te betalen waar P samen met 2 dorpsbewoners 5 dagen hard voor heeft gewerkt. Het traject is als volgt. Bij de plek in het bos komt een man kijken. Die schrijft een briefje met het aantal kubieke meters dat er gesprokkeld is en de prijs per kuub. Met dat briefje moet je naar het kantoor van de boswachterij waar het stuk bos onder valt. Bij het loket lever je dat briefje in, er wordt een document gemaakt en een rekening. Je betaalt en dan krijg je de rekening en het document mee. Dit document lever je weer in bij het bos als je het hout komt ophalen. Lekker omslachtig, maar zo werkt het en als je dat weet is het ook zo gepiept. Het aparte is, dat het aantal werkelijk gesprokkelde kuubs hoger ligt dan het aantal dat genoteerd is op het briefje. Eén van de vele H grijze circuits, waar wij nog steeds verbaasd over zijn, maar verder niemand om ons heen.
In het kantoor troffen wij een boswachter, of liever gezegd, het hoofd van de gehele boswachterij/jachtgebied. Hij kon Duits en we maakten een leuk praatje over de soorten wild, het gebied, de mooi gelegen jachthuizen die je kunt huren als jager of als gewone familie of groepje vrienden, met of zonder catering. Op de terugweg ontdekten we een eettentje dat we nog niet kenden, in een soort wijnkelder. Lekker en zoals gewoonlijk niet duur en nog gezellig ingericht ook. Voor nog een keer dus. We pikten nog even de kerk mee van het dorp en zo werd het een soort dag uit!

Voortgang en losse eindjes
We zijn ons Nederlands tempo nog niet kwijtgeraakt, met andere woorden, de dadendrang die ons in NL dreef, hebben we nog steeds. Dit betekent dat we hier in H wat meer moeten oefenen op ons geduld en wat meer moeten relativeren. Dat lukt aardig. Morgen is er weer een dag en waarom zouden we iets vandaag of morgen doen als het overmorgen ook nog kan?
Nog geen afgeronde acties te melden dus over bijvoorbeeld de kachel. We hebben inmiddels al wel de 2e bouwer gesproken en die zal langskomen, ergens in de komende weken. Zijn voordeel is dat hij naast H ook Duitstalig is, dat is makkelijk.
Het hout ligt ook nog waar het ligt, tenminste, we hopen dat het nog niet is meegenomen door derden die blij verrast de stapel tegenkwamen. De man met de tractor heeft nog geen tijd en de tractor is nodig voor het vervoer. Het is toch nog geen winter en bovendien is het eigenlijk voor de winter 2010-11, dus waarom haasten?
Vandaag weer wat hersenwerk voor de H taal. Ik kom er hoe langer hoe meer achter dat H een prachtige, creatieve taal is. Door alle achtervoegels en tussenvoegsels die je kunt gebruiken, ook nog tegelijkertijd, heb je vaak maar één woord nodig, daar waar je in het NL een hele zin zou moeten gebruiken. Het is dan wel een veel-lettergrepig woord, maar dat drukt de pret natuurlijk niet.
Het weer is nog steeds mooi en droog. Zondag waren we in Pécs en genoten we van de (bio)wijn, de ambachten, de mannenkoren uit o.a. Polen, Letland, Kroatië, Slovenië en Hongarije natuurlijk. Gevolgd door een zeer matig gyrosbroodje en een heerlijk ijsje.
Gisteren hadden we een heel gezellige NL middag, een vriend die nog niet zo lang geleden het H avontuur weer inruilde voor NL was hier. Als je weer een paar uur met NL vrienden praat merk je des te beter hoe belangrijk die taal is, maar ook hoe groot de verschillen in opvattingen en achtergrond zijn, zeker hier in het kleine dorp. P was later nog even bij M en M, hun neef was er ook en het gesprek kwam weer eens op al die "zwarten" in NL en dat wij de "Turken" toch nooit hadden moeten binnenhalen.
Ik kan me nog goed herinneren hoe blij ik was met de eerste Turkse winkel in mijn NL woonplaats en ook met de tweede trouwens vanwege de lamskebab. Mij staat nog zeer helder voor de geest, ik was een jaar of 5, dat mijn vader voor alle Turkse collegae de kinderbijslag formulieren invulde. Als dank mochten wij bij hen op de thee en dat was heel erg leuk en gastvrij. Het stoort me dus, dit soort praat en P ook. Hij deed zijn best om het uit te leggen en om de voordelen en alle leuke dingen van de multi culti samenleving te benadrukken, maar het lijkt aan dovemansoren gezegd. Onbekend maakt onbemind, blijkbaar werkt het zo, maar wij zijn gelukkig dat wij anders zijn opgegroeid, dat neemt niemand ons nog af!
Herfst, oktober 2009
Nu kunnen we er niet meer omheen. Het is Herfst! Vannacht voor het eerst sinds maanden een beetje regen, ingeleid door een weifelend lichten en een nog aarzelender gedonder. Voor het eerst de korte broek vervangen door een lange en zelfs sokken en een trui voor 's avonds.
Heerlijk eigenlijk die wisseling van seizoenen. Deze temperatuur past ook beter bij het donker worden om 7 uur en de zuurkool die al ligt te wachten.
Het recept voor erwtensoep ligt klaar. De laarzen ook en binnenkort ga ik op jacht naar een winterjas.
De markt vanmorgen was ook echt weer eens een herfstmarkt. Truien, vesten, dekens, allerlei ingemaakte koolsoorten, wortel en selderie. Voor het eerst sinds máánden koffie binnen in plaats van het terras.
Deze week werden we ook nog verrast door een echt Herfstpakket van onze Haagse vrienden, met veel leesvoer en aardigheden waarbij zelfs CF zijn bedacht.
Oktober, de tijd vliegt, zeker als je het leuk hebt!

Dierendag!
Gisteren was het dierendag. Ik hoop dat iedereen met, maar ook zonder dieren erbij stil heeft gestaan!
Bij ons begon het natuurlijk al vroeg met een heerlijke boterham voor iedereen, gevolgd door een nieuw speeltje! Net als bij mensen is het geven net zo leuk als het ontvangen. De verwachtingsvolle blik, het ongeduldig dringen bij het pakje, de glinsterende oogjes bij het knisperen van het papier en dan uiteindelijk het onderzoeken van het nieuwe ding, er in bijten op zoek naar het piepje en dan net zo lang bijten tot er een draadje los gaat zitten waar de hoektand achter kan haken. Gedurende de dag natuurlijk nog wat lekkers, een lange wandeling en als afsluiting een mooi groot kauwbot.
Onze buurvrouw had de kinderen uit Pécs op bezoek, moderne kinderen wel, hoopvol vroegen wij of ze ook aan dierendag doen, maar helaas, hier in de buurt is dat flauwekul en dat zou ik niet erg vinden als het hier elke dierendag was, zoals eigenlijk de situatie bij ons is.....
Als ik in mijn vorige bericht de indruk heb gewekt dat we een totale weersomslag hebben gehad, dan is dat niet zo. Het is nog steeds erg warm in de zon, tijdens het wandelen lopen we te stikken met zonnebril op in korte broek met shirt. De tuin wordt al droger en droger. We plukken nog steeds vrolijke bloemen uit de wei. Alléén 's morgens vroeg en 's avonds koelt het af en is het behoorlijk fris en gaan de trui en kachel aan. Dus voor alle lezers, het is overdag Zomer en 's nachts Herfst.

Nazomer
Deze week keken we het NL journaal. Er was een burgermeester in beeld, die werd geïnterviewd over een ernstig onderwerp. Een paar minuten daarna, de Haagse redactie, over niet minder ernstige zaken. Wat precies weet ik niet eens meer want mij viel iets heel anders op.
Achter de sprekers een grote glazen wand. Uitzicht op dreigende luchten, auto's zuchtend achter elkaar in schemering, veel, vooral heel veel opspattend water dat weggespoten werd door de banden en druipend langs de glaswand naar beneden gleed.
De morgen erna. Achthonderd, 800 dus, kilometer file in NL vanwege mist en regen. Ik leef mee met iedereen uit ons vorig leven. Met regenjas toch heel nat worden op de fiets, het haar druipend en de rok kleddernat dankzij de voorbijrijdende bus. In pak al heel vroeg in de auto zitten en er toch weer veel langer over doen dan normaal. En wat is normaal? Twee uur, 2 dus, over een stukje van 100 kilometer?
Nu, at the spot, zie ik dat het 11 graden is in NL en het regent.
Hier is het koeler dan gisteren, 27 graden en de zon schijnt. We sproeien de tuin nog steeds en toch wordt het gras al bruiner en bruiner. Iedereen schreeuwt om regen en het komt maar niet. Het notenjaar is al verknald, de oogst is minimaal.
De druiven daarentegen zijn goed zoet. P is vandaag met Marton de velden op om te plukken voor de nieuwe wijn, Cabernet Sauvignon en Franc gaat het worden, maar daarover natuurlijk later meer.
Misschien tegen beter weten in, heb ik vanmorgen mijn winterkleding eens bekeken, ongeïnspireerd na een kwartiertje klaar en daarna heb ik mij weer gezet tot het opvouwen van mijn net gewassen korte broeken en shirtjes.
Nooit gedacht dat ik zo veel aandacht zou gaan besteden aan het weer. Het weer was er gewoon, het kwam en het ging en ik nam het zoals het kwam. Nu, wonend in H maar verleden, familie en vrienden in NL, wordt het plotseling een topic.
Ik ben eigenlijk ook wel klaar voor een fikse bui, wat storm en donkere lucht. Het vallend blad is er al volop...

Een prachtige plukdag
De druiven zijn binnen. Ze liggen, 500 kilo totaal, in een grote ton in onze schuur in afwachting van het zeer nabije gistingsproces. P had een lange, prachtige dag op de velden, hemelsbreed een kilometer hier vandaan misschien, met de auto een paar minuten.
Hierbij het fotoverslag. Het spreekt voort zich. Aardige en opgewekte mensen, heerlijk weer, zoete druiven en veel zorg voor de innerlijke mens!



Zielig verhaal
We liepen zondagmorgen onze wandeling met CF, voor het eerst nu echt in de herfstige sferen. Flink geregend, overal zompig, onze laarzen zakten diep weg in het leem. Naast ons de velden, net geoogst en nu met grote machines omgeploegd in mooie nette rijen klontige aarde.
We zagen vanuit de verte iets liggen op de donkere aarde, dichterbij gekomen zeiden we, goh, net een beest en toen we vlakbij waren zagen we het.
Een bolletje hond, donker, stroebelig in een heel klein mini rolletje. Eerst dachten we dat hij al dood was, maar toen we bij hem knielden zagen we het vachtje een beetje op en neer gaan.
En dan is goede raad duur. We hebben een heel duidelijke afspraak met elkaar gemaakt om er geen hondjes meer bij te nemen. Wie weet, hoe onze toekomst er nog uit gaat zien en met nog meer hondjes wordt het er niet makkelijker op.
We draalden en discussieerden en om een lang verhaal kort te maken, liepen we door.
Met een stervend hondje, alleen in de grote, koude en natte akker op ons netvlies, zaten we thuis in een warme eetkamer. Schuldgevoel bekroop ons van alle kanten. Zonder woorden trokken we onze laarzen weer aan, pakten een grote Ikea tas, een warme plaid, water en wat vetjes, en voor de zekerheid handschoenen.
We pakten het hondje op, zo licht als een stervend hondje maar zijn kan, probeerden hem te laten eten en drinken, zonder resultaat, lieten hem voorzichtig zakken in de tas en liepen naar huis.
Op een kussen, tussen 2 wollen plaids bekeken wij het hondje. Niks te missen, de oogjes volledig dichtgeplakt met viezigheid.
We gaven onszelf wat argumenten om de daad te beredeneren. Als het hondje dan moet sterven, dan liever bij ons op een kussen in een droge, tochtvrije ruimte, en wie weet, kunnen we hem nog oplappen?
Ogen schoongemaakt en gezalfd met goed spul uit onze hondenhuisapotheek. Blijven proberen met eten en drinken en uiteindelijk wat bouillon en water naar binnen met een grote injectiespuit uit diezelfde apotheek.
De volgende morgen loop ik aarzelend naar binnen, vermoedend dat ik een dood diertje aan zal treffen. Het diertje is echter sterker dan we denken, we zalven door en gaan door met de injectiespuit en gisteravond opeens een beetje gekookte rijst uit mijn hand.
Inmiddels een kwartiertje tuin achter de rug en 6 beschuiten in bouillon en wat brokjes verder is het hondje er nog. Nog steeds een scharminkeltje, het ene achterpootje doet niet goed mee en het zou me niet verbazen als het hondje, ook na genezing van zijn ontstoken ogen, blind blijkt te zijn. Hij strompelt en hij botst.
En wat nu verder? Moeilijk.
Onze afspraak blijft staan, wij nemen er geen hondje bij, maar proberen om het beestje op te lappen voor een nieuw bestaan is wel het minste wat we kunnen doen.
Wie altijd al een ruigharige teckel heeft willen hebben, een mank pootje niet zo'n punt vindt en eventueel al een hond in huis heeft die kan leiden, meld je alsjeblieft!
En mocht hij het uiteindelijk toch niet redden, dan hoop ik dat hij zich zijn laatste dagen als prettig herinnert.

Het pad van walnoten
Na de regen van het weekend is het gaan stormen. Niet zo maar een windje van een kwartier, nee, een fikse storm die aanhoudt. Onze bomen zwiepen dat het een lieve lust is, het dorre gras is bedekt met een dikke laag vochtig blad in de mooiste kleuren. Overal liggen takken die het geweld niet hebben doorstaan.
We zien geen tv, alleen een gehandicapte zending met veel happen eruit zodat het meest serieuze programma tot een raadspelletje verwordt. Storing aan de schotel denken we. Stabiel hangt hij wel, maar tegen deze wind is geen paal bestand, en het wiebelt dus een beetje. Sinds lange tijd kijken we gezellig een video bij de openhaard, Hotel Rwanda een prachtige film!
De Hongaar kleedt zich nu als een Poolreiziger, mutsen, wanten, shawls, dikke jacks, wollen broeken en laarzen. Wij zijn nog lang niet zo ver, een T-shirt onder de polo, een dunne lamswollen trui en sokken voor 's avonds, vooralsnog genoeg.
CF hebben de storm in hun kop, de wandeling is genieten voor ons allemaal, Coco voorop in halve galop, Flicka heen en terug, dubbele afstand, Coco en Flicka spelend op het zandpad en met de poten door de modderplassen. Wij leggen de weg gebukt af, ons pad is bezaaid met walnoten die als vanzelf bijna in onze schoot worden geblazen. We gaan niet meer op pad zonder tassen en vol raken ze!
Walnoten door de pesto, heerlijk. Gisteren door de zuurkool met appel, ook heel goed, door de sla, zomaar bij de borrel, voor notencake. Nu nog even kraken...........
Gevaarlijke fase
Het hondje gaat goed. Na de aanvankelijke weigering van al het voedsel en drank, gaat nu alles wat we voor zijn bekje houden, smakelijk naar binnen, op water na dan, meneertje heeft liever melk!
Hij heeft het overleeft, de gevaarlijke fase waar hij zich zondag en maandag in bevond is voorbij, hij gaat het redden.
Nu treedt een andere gevaarlijke fase in. Die bij onszelf, die van ratio en emotie. De ratio is oersterk maar de emotie ligt op de loer. We zijn naarstig op zoek naar een goede baas, maar zo makkelijk is dat natuurlijk niet.
Het lopen gaat prima, met het uur is de tred minder wankel. Als we ons bij hem melden, kwispelt het staartje. Vanmorgen toen ik hem begroette rekte hij zich uit, kwispelde, strekte zijn pootjes naar me en gaf 2 geluidjes, ingepakt was ik.
De ogen zijn nog zorgelijk. Het goede nieuws is, dat hij ze steeds meer opendoet, het vuil is weg en we zalven trouw. Hij lijkt echter nog niet te kunnen zien. In onze tuin is het al geen probleem meer, hij scharrelt rond, vindt zijn weg en volgt ons op onze stemmen.
Gisteren hebben we hem mooi gemaakt, onder de douche, 2x met Beau Beau hondenshampoo, de leemplakken eruit en nu weer mooie zwarte en bruine krullen. Geniet mee van dit mooie teckeltje en suggesties voor een goed tehuis zijn welkom.


Drank en spelen
Het schijnbaar beperkte zicht van het hondje weerhoudt hem niet van een vrolijk leventje. De tuin heeft al niet veel geheimen meer voor hem, of het moet een plotseling neergezette kruiwagen zijn...
Hij scharrelt langs het hek, volgt ons of CF op zijn gehoor of reuk en vermaakt zich uitstekend. Voor een potentiële nieuwe baas hoeft het dus geen groot issue te zijn, als hij het licht in zijn ogen niet meer terugkrijgt.
In het spel is hij er in ieder geval niet minder fanatiek door. Echt teckelbloed zullen we maar zeggen. Natuurlijk is Flicka op dit moment nog sterker maar op zijn wilskracht is hij een geduchte tegenstander.
Sinds gisteren is onze fruitpulp verworden tot liters prachtige heldere Palinka. Natuurlijk namen we even de proef op de som. Goed van smaak en dat nog in de wetenschap dat even laten staan de smaak alleen nog maar verbetert!
Het hondenfeuilleton
Gisteren waren we met het nieuwe hondje bij de dierenarts. Als altijd kost het wat lood in de schoenen om de arts te bellen en je dierbaarste bezit bloot te stellen aan de gezondheidszorg voor dieren hier in H.
Het nummer staat desondanks voor geprogrammeerd in onze mobielen en ik belde. Het nummer ging lang over, een harde klik en toen een bandje. Dat ging natuurlijk niet in één keer, maar bandjes zijn geduldig, dus belde ik nog eens. Ik begreep de boodschap, de dierenarts was vrij tot en met 27 oktober en er was geen sprake van een vervanger, ook geen telefoonnummer voor noodgevallen, niets. Goed om te weten dat dit zo werkt hier, nu we geen noodgeval hebben, maar het is dus zaak om meer dierenartsen in de telefoon te hebben staan.
We kregen van D dorpsgenoten een ander nummer van een vrouwelijke dierenarts die D kan. Ik belde en kreeg een afspraak voor gistermiddag 5 uur.
Op pad, het hondje, laten we hem even Tacskó, teckel, noemen voorin tussen de knieën van P, heel braaf en rustig. In Bonyhad richting de nieuwe wijk, de Goudkust zullen we maar zeggen. Het laatste huis uit de straat, een villa, net opgeleverd zo te zien met achter het huis een grote praktijkruimte.
De dierenarts kwam de deur al uit en zwaaide dat we goed zaten. Een jonge vrouw, begin 30 en heel vriendelijk. Probeer te vergeten hoe de dierenarts in NL is, probeer niet te zien dat er geen apparatuur is, geen instrumentarium achter slot en grendel maar gewoon in een bakje maar neem het zoals het is, we zijn namelijk niet in NL. Probeer niet te lang stil te staan bij het feit dat er geen chipzoeker aanwezig is, schijnbaar bij slechts 1 dierenarts in de buurt, omdat honden hier in H toch geen chip krijgen.
We vertelden ons verhaal, de dierenarts leefde mee, gemeend en dat gaf haar al veel punten. Ze bekeek Tacskó en voelde, kneep, keek nog eens. Op basis van zijn gebitje schat ze hem een jaar of 4. Behalve dat hij nog te mager is, lijken er geen gekke dingen aan de hand. De oogjes werden natuurlijk extra goed bekeken. Na onderzoek lijkt er goede hoop op in ieder geval 1 oog. We hebben druppeltjes gekregen, onze zalf was wel goed, maar nu Tacskó wat tieriger wordt, zijn druppels makkelijker toe te dienen. Verder kregen we wat zalf voor zijn huid en samen met orenzalf voor Flicka kostte ons dit samen bijna 16 euro, daar hoef je het niet voor te laten! Haar aandacht en onderzoek en meedenken waren dus gratis.
Natuurlijk brachten we ook ter sprake dat we een nieuw huis zoeken. Helaas is daarvoor niet zo makkelijk een oplossing te vinden en als het op asielen aankomt, wordt Szekszard in ieder geval afgeraden...
Intussen zijn de druppels toegediend, loopt Tacskó lekker buiten te struinen, reageert hij op onze stem, eet en drinkt hij alles en houden we onze vingers crossed voor een goede afloop.
Vanmorgen waren we met het andere stel een grote wandeling aan het maken. Het dorp achteraan uit, naar boven, een hele grote halve cirkel, om dan weer aan het begin van het dorp uit te komen. Akker, maïsvelden omzoomd door bos, hellingen en dalen. Prachtige herfsttinten, alle schakeringen bruin, grijs en geel.
Het stikt hier van het wild, de neuzen volgen ieder spoor. Opeens verdween Coco in het bos, daalde af in een diepe kuil en wilde niet meer terug. Roepen, smeken met een zak met brokjes, maar hij had een buit te pakken, een reeën-been van bijna een meter lang!
Uiteindelijk kwam hij trots met het been achter zich aan slepend het bos uit en slaagden we er in hem mee te nemen, onder groot protest en met achterlating van het been.
Tweehonderd meter verder verdween Flicka en blafte haar triomf blaf en we zagen al snel 2 reeën over het net geploegde veld wegrennen.
En nu liggen ze te dromen, alle drie, van hun spannende belevenissen en maken de geschiedenis vast en zeker nóg mooier dan de werkelijkheid.
Oktober
Vandaag is het de 23e oktober, een nationale Feestdag hier in Hongarije. Alles is dicht, zelfs de 24/7 Tesco's en de andere supermarkten. Vandaag wordt het begin van de revolutie van 1956 herdacht en in sommige kringen wordt de dag ook aangegrepen om te protesteren tegen de huidige regering.
Hier in het dorp merk je er niks van, we hebben niet de indruk dat men er mee bezig is of nog een gedachte aan vuil maakt. Er wordt gezaagd waar dat gisteren ook gebeurde, mais opgeruimd, moestuinen leeg gehaald, kortom business as usual.
Men is al wel bezig met Allerheiligen en Allerzielen, daar bespeuren we al zeker 2 weken voorbereidingen. De graven worden opgeruimd en mooi gemaakt. De graflichtjes zijn overal in de akcio en worden groot ingeslagen. Manden met violen lopen langs onze tuin richting temetö, begraafplaats.
Vanmorgen stond er tussen 10-11 een vrachtwagentje met bloeiende chrysanten bij de bushalte, dat wisten we omdat we op het bushokje een A-4tje hadden gelezen waarop dat stond aangekondigd. P kocht er vanmorgen 2 oranje voor binnen en 1 gele voor buiten. Het was er druk, de dorpelingen kochten ook groot in, allemaal voor de overleden familie op de temetö.
Voor diegenen die nog eens kort willen nalezen hoe het ook alweer zat met die revolutie in 1956, hieronder een stukje uit de krant.

Massale volksopstand van achttien dagen die gericht was tegen het stalinistische bewind in de Volksrepubliek Hongarije. De aanvankelijk vreedzame opstand koste duizenden burgers het leven.

Het is 23 oktober 1956 als een groep studenten van de technische universiteit in Boedapest openlijk hun steun betuigen aan de slachtoffers van het Poolse Poznan. In juni protesteert daar een groep fabrieksarbeiders tegen het communistische regime in Polen. De opstand wordt keihard neergeslagen, officieel vallen er 74 doden en zijn er duizend gewonden. Het echte dodental wordt echter hoger geschat.

De Hongaarse studenten die aanvankelijk dus gewoon de Polen een hart onder de riem willen steken, krijgen een grote groep mensen achter zich aan, waaronder ook veel arbeiders. De leuzen worden steeds meer anti-Sovjet. Als de groep aankomt bij het parlement worden vlaggen met het staatswapen en de rode sterren van de gebouwen gehaald, symbolen van de Sovjet-Unie. Ook het standbeeld van Stalin wordt neergehaald. Na een radiotoespraak van partijleider Ernõ Gerõ die de betogers kwalificeert als volksvijanden breekt er een ware revolutie uit. Geleid door generaal Pál Maléter schaart een deel van het leger zich achter de betogers en worden er wapens uitgedeeld. De opstandelingen vertrekken vervolgens - gewapend - naar de ÁVH, de geheime politie. Door de hevige gevechten trekken de Sovjet-troepen die in de stad gelegerd zijn zich terug.

De opstandelingen willen onder meer dat er een eind komt aan de Sovjet-bezetting, dat er vrije verkiezingen komen en dat de veiligheidspolitie wordt afgeschaft.
Imre Nagy (1896–1958)
De betogers vallen op 24 oktober het parlement binnen en dwingen de regering af te treden. De opstand heeft zich inmiddels uitgebreid over heel Hongarije. De partijvoorzitter en de premier vluchten naar de Sovjet-Unie en hervormingspoliticus Imre Nagy, die enkele jaren daarvoor uit de communistische partij is gezet, wordt het nieuwe staatshoofd. János Kádár wordt partijvoorzitter. De nieuwe regering stapt uit het Warschaupact, een militair bondgenootschap van communistische landen in Oost-Europa. Ook kondigen ze een neutrale status aan ten opzichte van de Sovjet-Unie en laten ze enkele gevangenen vrij, waaronder de katholieke kardinaal-priester József Mindszenty, die tegen communisme is. Het is een aantal dagen rustig en de opstand lijkt te zijn geslaagd. De Sovjet-Unie laat op 30 oktober weten kennis te hebben genomen van de ontwikkelingen en belooft een spoedige terugtrekking van alle Sovjet-troepen uit Hongarije.

Inval
Op 3 november reist een Hongaarse delegatie onder leiding van generaal Maléter naar het hoofdkwartier van de Sovjetbezettingstroepen. Het is de bedoeling om daar de details van de terugtrekking van de Russische troepen te bespreken. De delegatie wordt echter gearresteerd en tegelijkertijd vallen troepen van het Warschaupact het land binnen. De opstand wordt hardhandig neergeslagen. Na vier dagen is het verzet gebroken. Volgens Hongaarse cijfers kostte de opstand 5000 tot 6000 mensen het leven. In het westen gaat men er van uit dat het werkelijke slachtofferaantal veel hoger ligt.

Nadat Hongarije weer onder de invloedssfeer van de Sovjet-Unie is gekomen, worden ruim 13.000 mensen gearresteerd die betrokken zouden zijn geweest bij de opstand. Driehonderdvijftig mensen worden geëxecuteerd. Onder hen ook Imre Nagy. De kardinaal-priester Mindszenty vlucht naar de Amerikaanse ambassade, waar hij vijftien jaar zal blijven. In de maanden november en december vluchten ruim 200.000 Hongaren naar het vrije westen.

Hoewel er in veel westerse hoofdsteden wordt gedemonstreerd tegen het bloedbad, wordt er internationaal weinig stelling genomen. In Europa is men voornamelijk bezig met de Suez-crisis die aan de gang is en voor de Verenigde Staten ligt de zaak gevoelig omdat het land al op zeer gespannen voet staat met de Sovjet-Unie.

In 1991 biedt de Sovjet-Unie officieel zijn excuses aan voor het harde optreden.
Hout, honden en nog eens oktober
Leuk om te merken dat er, na de conversatie over de Fred, weer een nieuw gespreksonderwerp ontstaat in de reacties van dit weblog. Alle deelnemers hartelijk dank daarvoor!
In de laatste reactie is Frouke mij net voor, met het noemen van een interessante column over de 23e oktober, geschreven door Runa Hellinga, een bekend journaliste, die in Hongarije woont. Ik had hem ook gelezen en ik verwijs er graag naar. Voor diegenen die de reacties nooit lezen, de oproep om dit toch eens te gaan doen en anders in ieder geval op de volgende link te klikken voor de column.
http://www.scribblesfromhungary.com/2009/10/een-democratische-rechtstaat-waar.html
Dan een onderwerp van andere orde, wij hebben inmiddels een hoge bos hout voor de deur. Net voor het weekend kwam een vrachtwagen het door P gesprokkelde hout uit het bos brengen. Wij zitten er warmpjes bij voorlopig, waarschijnlijk wel net zo warm als P het had tijdens het harde werk in het bos met 38 graden Celsius. En nu maar zagen en stapelen!
's Morgens gaat de tegelkachel in de eetkamer aan, die houdt het uren lekker behaaglijk. Wij zijn nu nog steeds veel buiten, dus tegen het einde van de middag gaat de grote houtkachel in de woonkamer branden en die heeft het snel goed warm in huis. Het einde van de zomertijd is goed te merken, de avond valt vroeg in en de ochtend dan dus ook. Geen probleem en heel gezellig.
Het Tacskó hondje gaat heel voorspoedig. Een nieuw baasje heeft zich nog niet aangediend, maar T wordt al tieriger en speelser. Sinds 3 dagen hebben wij het idee dat hij ziet met zijn linkeroog. Hij reageert op onze lekentestjes, hij botst niet meer, ook niet als hij op vreemd terrein loopt. Hij is mee geweest met een korte wandeling, hij luistert goed en lijkt er veel lol in te hebben. Sowieso is hij zeer goed gehumeurd en overal voor in.
Flicka is de grote speelkameraad, maar soms zoekt ze het hogerop om even alleen en rustig in de zon te kunnen liggen. Honden, soms veel zorg maar ook altijd leuk!
Van de hak op de tak, maar nog even een paar woorden over de Aldi. Elk weekend krijgen wij een krantje en soms staan er echte verrassingen in. Zoals gisteren, stroopwafels, echte Holländische, in zo'n doorzichtig plastic zakje met oud-hollandse huizen er op. En een spatel om deeg mee te spatelen als je aan het cake bakken bent. Op zondag dus even naar Bonyhad, want meestal moet je er wel snel bij zijn.....P zal binnenkort de wafels keuren.
Vandaag zijn P en Marton bezig met de druiven die tot wijn gaan worden. Uit de grote bak wordt eerst het sap/de wijn afgetapt in grote glazen ballonnen. De druivenpulp wordt daarna een aantal keer flink uitgeperst, aan het sap toegevoegd en dan is er weer een tijdje rust, tot aan het moment dat de wijn geproefd gaat worden. Bij M&M is dat meestal zo omstreeks de Kerst, bij ons later.

Pomelo en paddo
Laatst trof ik bij de Lidl een pomelo aan. In NL niet zo bijzonder, maar redelijk aan de prijs, hier een klein wonder. Ik nam hem mee, voorzichtig in de tas, tussen de hazelnotenchocolade, de kefir en de rijst.
Om een beetje te acclimatiseren legde ik hem op een mooi plekje in de vensterbank in de keuken. Ik keek er elke keer verlekkerd naar en wachtte een goed moment af om hem te slechten.
Het was zo ver. Ik legde de pomelo op het aanrecht. Hij was goed verpakt, in een groen netje en daarvoor ook nog in doorzichtig folie. Ik knipte het netje voorzichtig weg en trok daarna het folie er af. Ik bekeek de vrucht. Prachtig, gaaf, mooi ovaal, geen plekken of butsen.
Ik had visioenen van druipend sap, zo langs mijn vingers richting pols en daarom stond ik bij het aanrecht en had ik de pomelo niet op een bordje op schoot, naast mijn boek.
Met een scherp mesje maakte ik de eerste incisie en wipte het kapje eraf. De geur was bemoedigend. Zurig, net als een grapefruit, maar dan frisser, lichter en ik bedacht dat de vrucht zo groot was dat ik er wel 4 x van zou kunnen eten.
Ik had toch beter kunnen weten, na al die teleurstellingen over het hier gekochte citrusfruit, op de markt, bij de goedkope super, en ook bij de duurdere. Ik had mijn verwachtingen toch zelf wel kunnen temperen, oen die ik ben....
Na de frisse geel/groenige schil begon ik achterdochtig te worden bij de witte velletjes, hard en droog. Toch nog vol goede moed ging ik door, verwijderde alle witte laagjes totdat ik bij de pomelo zelf uitkwam. Ik stopte mijn duim in het bovengat, duwde met alle macht om de ruimte groter te maken. De vrucht gaf niet mee, was sterk als de beul en ik stopte mijn andere duim erbij. Met al het doorzettingsvermogen dat in me is, splitste ik de pomelo in 2-en. De moed zonk in mijn schoenen. Geen drupje, geen geurtje, nergens een scheurtje in het velletje van de partjes.
Het was gewoon een mislukte pomelo, hard, kurkdroog, zo droog dat de samenhang binnen het partje ook al weg was. Ik verwijderde het velletje met mijn mes en had pomelo flintertjes in mijn hand.
En toch proefde ik, tegen beter weten in. Het smaakte zoals het toonde, niet. Teleurgesteld maar nog niet verslagen probeerde ik een paar andere partjes, met helaas hetzelfde resultaat. Ik legde de pomelo op een bordje en verliet de keuken.
Vanmorgen een nieuwe poging, P en ik zaten op 1 lijn, maar misschien de inmiddels 3 hondjes in onze huishouding? Ze namen alle drie de parten aan, liepen er mee in de mond weg en gingen het op het gras ontleden. De conclusie was unaniem. Rotzooi, niet geschikt voor consumptie. "Waarom" vragende hondenoogjes. Ik pakte de pomelo en gooide hem in de container.
Ik zal nog 10 x nadenken voor ik me weer eens waag aan citrusfruit, op citroenen na, die zijn oké!
Nee, dan de paddo's van onze vriendin M!
Ik had een recept gekregen voor pasta met paddenstoelen, crème fraiche, citroensap, gerookte ham, met als afmaker een potje paddo in olie van M. Geheim recept.
Ik maakte het gerecht klaar, smokkelde hier en daar omdat ik alleen gewone champignons in huis had en geen bijzondere, zelfs geen cantharellen. Ik proefde, zoals het recept voorschrijft een paddenstoel, lekker, vooral die citroensmaak er aan.
We pakten ieder een diep bord, namen van de pasta met de paddenstoelen en voegden daarna voorzichtig wat in stukjes gesneden paddo's van M toe en maakten het geheel af met een lepeltje van de paddo olie.
Bijzonder was het, en bijzonder lekker ook nog! We proefden natuurlijk paddenstoel, maar ook nog....truffel leek het wel, en noten, we waren in een donker bos, op vochtige aarde, varens om ons heen. We vlijden ons neer op onze luie stoelen, het bord op schoot en we genoten nog even verder.
En, er zit nog meer in dat potje paddo's van M. We kunnen dus nog een keer!

Allemaal Hongaren!
Even een leuk tussendoortje. Dit filmpje kreeg ik van mijn Hongaarse neef, klik of kopieer de link en geniet van alle slimme, intelligente en creatieve Hongaren.
En dan te weten dat dit maar een klein gedeelte is van de Beroemde Hongaar!
http://www.youtube.com/watch?v=e0wkokaybWA
Roepnaam Daksi
Het Tacskó hondje is er nog. Na de aanvankelijke aarzeling zijn we tegelijkertijd ook praktisch en vinden we dat het Tacskó hondje een eigen naam moet krijgen. Nu we hem een tijdje kennen, is dat ook makkelijker kiezen.
Zijn naam is Dsingiz Deodát Mezöröl.
Velen van jullie begrijpen waar de keuze vandaan komt, het Tacskó hondje is een held, een soort Godsgeschenk, afkomstig van een akker.
Roepnaam Daksi, dat is gewoon een leuke teckelnaam, waar hij ook nog eens heel goed naar luistert. Tijdens wandelen, ook vanaf de andere kant van de tuin, op de roep Daksi, komt hij aangerend, steeds beter ziend met zijn linkeroog en de kruiwagen en tuintafel mijdend.
Betekent dit nou dat Daksi blijft. Nee, dat betekent het niet, nog steeds zouden we blij zijn met een goed tehuis voor dit moedige en vrolijke hondje, maar in between moet hij wel gewoon een naam hebben en moet hij de verzorging krijgen die hij verdient.
Inmiddels voelt hij zich zo goed en sterk dat hij al pogingen heeft ondernomen om hier Hoofdhond te worden, leider van de roedel. Dat verliep natuurlijk niet harmonieus en de onderlinge stemming is helaas niet optimaal. Daksi zoekt het hogerop, ook letterlijk. Nu al weet hij ook de weg van de grond naar de tuinbank, naar de tuintafel, naar de trui van P die daar ligt en een lekker bedje vormt in de zon.
Als we ons in gedachten nemen hoe Daksi er bij lag op die akker, meer dood dan levend, dan is zijn herstel wonderbaarlijk!
We vermoeden dat hij toch ooit binnen heeft geleefd. Hij is in ieder geval hartstikke zindelijk. Hij lust alles, is gek op melk, maar drinkt inmiddels ook gewoon water, hij is enthousiast over de speeltjes van CF en heeft al een draakje in 20 stukjes gebeten, en een tennisbal en een oude slipper van P....
Roepnaam Daksi.
Terug van even weg, november 2009
We waren 4 nachten uut van huus om ons verblijfje bij onze Westerburen kort samen te vatten. Oostenrijk, even zin in een beetje luxe, in een waarachtig Kurort dat al eeuwen beroemd is.
Een mooie aanbieding via de Internet nieuwsbrief, lekker dichtbij, net over de grens en thuis moet je toch ook eten nietwaar? Mooi hotel met eigen zwembad, prima kamer en honden welkom.
Prachtige herfstkleuren de eerste dagen, alle schakeringen die je je kunt voorstellen. Zeer vriendelijke bevolking, het Gruss Gott is niet van de lucht, lekkere koffie, een zalig ontbijt.
Lange wandelingen door het bos en door de weide, uitgezet door een blijkbaar zeer actieve VVV, geweldig aangegeven met degelijke bordjes die tot het eind van de route ook stand hielden, al lang niet meer zo meegemaakt. Eén route is uitgezet door de VVV in samenwerking met de Katholische Kirche en heet Herzspur, speciaal voor setjes om hun liefde nog eens onder de loep te nemen, met als startpunt een prachtige ligbank om de eerste ontmoeting nog eens samen terug te halen.
Een andere route, het Walderlebnispfad, waar we verrast werden door de 1e sneeuw en waar we leerden dat we onszelf kunnen vergelijken met een boom, elke geboortedatum is gelinkt aan een bepaalde boom met bijbehorende beschrijving. Ik ben een Eibe en de beschrijving klopte wonderbaarlijk. Kijk maar of je het kunt lezen, foto komt van mijn mobiele en is dus duister en wazig......
Het hotel eten 's avonds was het niet. Totaal niet eigenlijk.
Gelukkig was er een bistro van Maria voor een lunch en ook een keer 's- avonds met gamba's en inktvis! Zo dichtbij Hongarije, waarom zwemt die vis toch niet ietsjes verder???? Het zou het uit eten hier zoveel leuker en lekkerder maken.....en handig als je er niet voor naar Budapest moet.
Het Kurbad was prachtig. Zeer schoon, geweldige baden, douches, tot aan de omkleedruimte, toiletten en lockertjes toe. Een bad van 34 graden, buiten met uitzicht op het geweldig gevarieerde park van tig hectaren er om heen, zwemmend, omgeven door de damp die opsteeg in de koude lucht.
Het park, waar F er van door ging om op fazanten te jagen, waar we een schat van een hond ontmoetten met zijn Oostenrijkse baas die vertelde dat hij het hondje toen het 4 weken oud was uit een afvalbak bij een Hongaars tankstation had gevist en met veel moeite en de fles had grossgezogen.
En Daksi dan?
Daksi was bij onze NL overbuurvrouw die zeer attent wilde helpen en oppassen, Daksi, de dag beginnend met een boterhammetje met smeerworst, mee ging met wandelen en 's avonds keurig op zijn kussentje ging liggen, bij de andere 2 aanwezige honden.
Wij haalden hem gisteravond op en het weerzien was blij!
Het huis heeft even nodig om weer totaal doorwarmd te worden, maar met een erwtensoep gisteravond kwamen we al een heel eind.
Bad Gleichenberg heet het Kurort, voor wie eens zin heeft.

Inclusief snavel
Inmiddels weer echt terug op het Hongaarse platteland genieten we nog een beetje na van het Oostenrijkse. Op 1 van de dagen kwamen we bij een zogenaamde boerenwinkel, met allerlei producten van de locale boeren.
Natuurlijk zou dit zelfde principe in H kunnen, maar zo ver is het helaas nog niet. Een sfeervolle en mooie winkel, met wijnen, lekker vers troebel appelsap, kazen van koe, schaap en geit, hammen en worsten, diverse marmelades van pompoen, peer etc, olie van de pit van dezelfde pompoen, azijnsoorten, knabbels van pompoen en zonnebloem en in de koeling ook nog paté van het Wolvarken, hetzelfde varken dat hier Mangalica heet.
Eigenlijk dus dezelfde producten die hier ook gemaakt zouden kunnen worden en ook binnen de muren van de boerderijen worden vervaardigd, alleen hun weg niet vinden naar het grotere publiek, via zo'n mooie winkel, inclusief tafeltjes en stoeltjes voor koffie met eigengebakken taart.
Een soort coöperatie leek het, een samenwerkingsverband van zo'n 20 boerderijen met ieder hun eigen specialiteit. En samen in ieder geval een goede marketing met mooie folders, goede borden onderweg en herkenbare etiketten en ander materiaal.
Bij ons in de keuken ligt nu een grote haan van 3,5 kilo te wachten op bereiding, in de akcio bij de poelier. Wij gaan dat ongeveer op dezelfde manier aanpakken als de keukenprins, die deze zomer bij ons was, heeft laten zien. De grootste braadslee gepakt waar het ding net in kan, een mes in de aanslag om de kop inclusief het snaveltje er af te snijden alvast voor de soep. De onderbenen inclusief het pootje met de teentjes vonden we in de buikholte.
Het is zondag, we hebben geen afspraak, het is niet zo lekker buiten, dus een prima dag om elke keer naar de haan te lopen en hem te bedruipen.
Zo langzamerhand merken we ook al de voorbereidingen voor Sint Maarten. Anders dan in NL, waar we er steevast elk jaar te laat achterkwamen dat er zingende kinderen om snoep kwamen vragen, die wij dan met mandarijnen probeerden tevreden huiswaarts te laten keren, wat nooit lukte omdat mandarijnen geen snoep zijn en dus "stom" in kinderogen.
Hier gaat het anders. Sint Maarten is in Hongarije geboren, dat op de eerste plaats. Over zijn benoeming als bisschop gaat het volgende verhaal. Maarten vond zichzelf niet capabel genoeg om bisschop te worden en verstopte zich in een ganzenhok. De ganzen gakten zo hard dat Maarten werd ontdekt en alsnog tot bisschop werd benoemd. Dat dus ten tweede.
Hier in Hongarije moet je dus op Sint Maarten gans eten. Maakt niet uit wat, een poot, een borst, het hele beest, als het maar gans is. Doe je het niet, zelf weten, dan zul je in het komende jaar in je lege portemonnee kijken. Een financiële crisis dus.
Deze week nog maar eens naar de poelier.


Voor de eventuele ongelovigen in NL, aanschouw het zelf.
Gevogelte en Daksi
Daksi is alweer meer dan een maand bij ons. Wij beginnen hoe lang hoe meer ingepalmd te raken door dit kleine ding. In ieder geval voelt hij zich dermate ingeburgerd dat ondeugendheden er snel insluipen. Wij vinden hem regelmatig op de bank of stoel, als hij de kans zou krijgen zou hij eten stelen en vanmorgen tijdens het wandelen stoof hij er opeens van door en deed alsof hij doof was voor ons geroep. Sprong een slootje over en verdween in het struikgewas. De andere honden volgden maar kwamen terug, Daksi niet. Stoer riepen we naar de ruimte achter hem in de vrije natuur, dat hij zeker naar zijn eigen huis op weg was, maar in ons hart hadden we al visioenen van stropersvallen, van een riempje dat is blijven hangen aan een rietstengel, van pootjes die verstrikt zijn geraakt in het riet, een kopje dat onder water dreigt te geraken en oogjes die de weg niet meer weten. Na dik een half uur, P was ook al over de sloot gesprongen, was Daksi weer terecht, gelukkig, die schobbejak! Vermanend toegesproken, maar als Daksi slim is, en dat is hij, hoorde hij de opluchting in onze stem.
In de woonkamer heeft hij inmiddels een eigen plekje, onder in de kast hebben we een plank leeggemaakt, een kussen en deken neergelegd en hebben we verteld aan Daks dat dit zijn plaatsje is. Vol minachting werden we aangekeken, maar wat schetst onze verbazing, sinds eergisteren kruipt Daksi 's avonds in zijn hol en weet onze ogen op hem gericht omdat hij onder de tv ligt.
Zoals het hoort hebben we op Sint Maarten gans gegeten. Op de terugweg van H les, scoorden we bij de poelier 4 ganzenlevertjes, lekker waren ze en in de wetenschap dat dit eenvoudige gebaar ons uit financiële crises houdt....
Helaas was de haan een mislukking. Hij ziet er nog wel mooi uit op de foto, maar hij was oud en taai. Misschien onze eigen schuld en hebben we per ongeluk een soephaan gekocht?
CFD waren er blij mee en wij zijn weer een ervaring rijker waar we hopelijk wijzer van geworden zijn.

Lente
Het is al weer lente. Ik geloof dat we dit jaar de winter gaan overslaan. Voor niks al dat hout, leuk voor de bbq misschien.
Het is buiten 20 graden, we lunchen in de tuin en we doen boodschappen zonder jas en met een dunne trui. Gek, we hadden ons nu wel op winter ingesteld. We hebben al linzensoep gemaakt, erwtensoep, zuurkool met worst in huis....
Gelukkig koelt het tegen de avond flink af en komen de winterse gerechten van pas. Gisteren kwam er weer een trouwe enveloppe binnen met de Allerhande winterrecepten. Die winter gaat toch zeker komen?
Met het hondenspul gaat het goed, ondeugend maar goed. De reacties op Daksi zijn wisselend. De vrouwen vinden hem schattig, lief en leuk klein, en ook nog slim. De mannen kijken zorgelijk, trekken een meesmuilende blik, zeggen dat het een jachthond is en zetten hun woorden kracht bij door een gebaar te maken van armen die een geweer vasthouden en een hondje doodschieten. We ergeren ons wezenloos, maar aan de andere kant, we zijn gewaarschuwd en zullen extra op Daksi moeten passen.
Vandaag weer eens goed aan het Hongaars gezeten, het moet sneller wat mij betreft, na zo'n tijd hier in het land moet het toch beter kunnen? Begrijpen gaat redelijk, praten slecht is mijn mening. Natuurlijk kun je alles relativeren en zeggen dat het allicht beter gaat dan vorig jaar. Dat klopt maar dat is te makkelijk! Eigenlijk moet je er elke dag mee bezig zijn, goede voornemens zijn weer gemaakt....

Mijnheer V
Mijnheer V is dood.
Zijn zoon, al sinds de middelbare school mijn vriend, belde gisteren met dit treurige nieuws. Gek is dat, tijdens het korte telefoongesprek, schieten er jaren voorbij. De zoon belt vaker, heeft altijd geintjes paraat en de gesprekken zijn vol grap en grol, maar gisteren was het rustig, zakelijk bijna, precies goed om alle emoties in toom te kunnen houden.
Mijnheer V, ik weet niet meer anders dan dat ik hem ken. Een entertainer, net als zijn zoon, maar wel heel duidelijk omgeven met een grote zorgzaamheid, bezorgdheid en hartelijkheid.
Ik vraag mijn vriend meteen naar zijn moeder want gelukkig is er nog een mevrouw V.
Mevrouw V, geen entertainer maar wel humorvol en zeer opgewekt en net zo lief, zorgzaam en gastvrij als haar man. Een mooi duo om het maar eens zo te zeggen, een twee-eenheid, altijd samen, een hechte club, zelfs jarig op dezelfde dag, bestemd om altijd samen te blijven.
Ik heb er veel herinneringen en voetstappen liggen, de praktische achterom, de handige binnenplaats, de trap naar boven naar de prachtige woonkamer. Mijnheer en mevrouw V woonden in het centrum en dat maakte hun huis tot begin en eindpunt van onze afspraken. Mevrouw V, ook wel eens blij dat er damesbezoek kwam in haar mannenhuishouding, altijd een vers kopje thee in een schitterend kopje met op tafel een mokje met mooie zilveren lepeltjes.
En dan mijnheer V, die dan stelselmatig informeerde of er wat "te bikken" moest komen en eigenlijk kwam dat er altijd.
Ik herinner me een verjaardag van een klasgenoot waar we met een klein groepje naartoe gingen. Het huis van mijnheer en mevrouw V was het vertrekpunt. De verjaardag viel wat tegen en sneller dan verwacht vervoegden we ons weer in het gezellige huis V. Mijnheer V concludeerde, terecht in dit geval, dat we niet genoeg "te bikken" hadden gehad en verdween naar de keuken. Binnen een minuut of twintig kwam hij terug met een grote schaal heerlijke gehaktballetjes en een prachtig opgemaakte huzarensalade, zelf gemaakt! Mevrouw V, als altijd smaakvol, volgde met mooi porselein, bestek en bijpassende servetjes. En zo werd het toch nog laat en heel gezellig.
En zo waren er veel bijeenkomsten de afgelopen jaren. Verjaardagen, bruiloften en overal mochten wij bij zijn, en P was net zo welkom als ik altijd was geweest. Op ons huwelijk waren ze ook en dansten ze de sterren van de hemel, altijd in voor een goed feest en behalve goede gastgever ook goede gast.
Veel later kwamen er zorgen. Grote zorgen over de gezondheid van mijnheer en mevrouw V. Daarna ook weer opluchting als zij zich er met al hun kracht en levenswijsheid weer doorheen hadden geslagen.
En nu is er toch gebeurd wat onvermijdelijk is.
Mijn beste vriendin A en ik belden met elkaar want mijnheer en mevrouw V zijn net zo goed van haar als van mij. Wij haalden nog meer herinneringen op en somberden met zijn tweetjes dat we de komende 20 jaar op meer van deze telefoongesprekken voorbereid moeten zijn. Niet teveel bij stilstaan.
De zoon van mijnheer V sluit ons gesprek positief af. Petrus wrijft zich in zijn handen en zwaait met een ruim gebaar de poorten open. Hij neemt mijnheer V mee naar de keuken en wijst hem de gehaktmolen. Mijnheer V maakt een grap en zorgt dat er wat "te bikken" is, voor iedereen, want iedereen is welkom.
Ik heb alleen de herinneringen nog, maar die zijn alleen maar positief. Mijnheer en mevrouw V kunnen terugkijken op heel veel mooie bijdragen aan mijn leven en hun bezorgdheid en hartelijkheid zie ik wel weer terug in hun zoon.
Herinnering, uit de oude keuken
Wie van jullie kan zich herinneren dat er thuis in de keuken een Römertopf stond? Een terracotta schaal, onderzijde met dito deksel. De grap van het ding was, dat je geen vet, boter of olie hoefde te gebruiken. De Römertopf, het begin van de gezonde keuken? Het begin van de Gezonde Voeding beweging, of terreur, net hoe je er in staat....
Je moest het ding van te voren in water leggen zodat het poreuze materiaal tijdens het kookproces het water weer afgaf in stoom. Bij mij thuis vonden we het gedoe en een groot ding in de kast voor een heel klein huishouden en vet gebruikten we sowieso al heel weinig. P heeft er wel herinneringen aan, goede ook, alles in het ding, wegzetten en niet meer naar kijken, tot het klaar is.
En warempel, hier in H zagen we regelmatig een soort Römertopf in de krantjes staan. We hadden er al een paar keer naar gekeken maar onze eigen jeugdervaringen meenemend was het ding nog niet aangeschaft. P had wel een nieuw argument dat hout sneed, als het ding in de tussenruimte van onze houtkachel zou passen, dan zou het behalve makkelijk ook nog eens goedkoop zijn, alles in het ding, in de kachel zetten en niet meer naar kijken, tot het klaar is.
Sinds deze week zijn wij in het bezit van een Pataki Kerámia Európa Tál. Een Römertopf nieuwe stijl. Het is keramiek uit Sárospatak, vandaar de naam en de schaal heet Europa. Om dat nog eens te verduidelijken staan er vlaggetjes op de doos en zit er een receptenboekje bij van een groot aantal lidstaten.
Er staat ook een recept uit Hollandia in en als we de ingrediënten lezen kunnen we niet anders concluderen dan dat het om hutspot gaat. Daar zijn wij het nou eens een keer over eens, dat zullen we er niet in gaan maken.
Behalve dat het een leuke taaloefening is, zullen we een paar andere lidstaten wel gaan bereiden, waaronder Griekenland met een aubergineschotel. Onze primeur was zuurkool met worst.
De kachel was opgestookt. Zuurkool er in, aardappels er in, weliswaar voorgekookt wat toch eigenlijk niet de bedoeling zou moeten zijn, appels er in en een worst uit NL. Toch regelmatig kijken, nieuwsgierigheid, de spanning van de eerste keer. Ons maaltje vult de bodem van het ding en een paar centimeter, de rest is leeg.
De woonkamer begint te geuren, wat vóór het eten heel leuk en lekker is maar zo bij en na de koffie een stuk minder.
Het resultaat is goed, alles smaakt prima en lekker. Niet dat we dit gerecht ooit mét vet hebben bereid, maar afgezien daarvan is het een leuk ding om te zien en dat eet al lekkerder. Hij staat nu op de kast want er in is niet zo veel plaats.....maar al met al is het een aanwinst voor nieuwe experimenten.
Aangestoken door dit verhaal? Er is een webwinkel, kijk maar op www.patakikeramia.hu , niet alleen voor de Römertopf maar voor nog veel meer.

Betovering
De afgelopen week liet ik mij weer eens betoveren door onze hoofdstad.
Elke keer als ik kom lijkt het mooier en grootser en elke keer voel ik mij er meer thuis. Ik versta de gesprekken in de tram, steeds vaker kan ik opschriften lezen maar elke keer sta ik ook weer met beide benen op de grond als ik een boekhandel binnenstap...
Dat deed ik deze keer regelmatig. Op de Andrássy ut staat een Pariszi Aruhaz, een warenhuis dus. Een prachtig gebouw dat de laatste paar keer in de steigers stond. Het is klaar en het is prachtig geworden! Bijna het gehele vloeroppervlak wordt ingenomen door de boekhandel Alexandra, op een wijnbar van Bock na, direct na binnenkomst rechts. Maar dan, een roltrap omhoog en binnen een paar seconden zit je in een andere wereld, het meest prachtige koffiehuis dat je je maar kunt voorstellen. Zo majestueus, zo weelderig en zo gezellig druk met vooral belezen Hongaren is mijn indruk. De koffie is goed en niet duur, het gebak ziet er mooi uit, de bediening is vriendelijk en het geheel is tot 's avonds 10 uur open, ideaal voor na de Opera of voor een afzakkertje na het eten. De eerste keer dat ik er plaatsnam werd ik nog extra verrast door een operette concert, georganiseerd door Alexandra, op een klein podium met vleugel aan de zijkant. Zeer sfeervol, een echte aanwinst!
Van heel andere orde is het nieuwe winkelcentrum aan de Fehervari ut, een beetje aan de buitenrand van Buda. Op de plek van een foeilelijk warenhuis uit de communistische tijd is een ware shoppingmall verrezen, naast de overdekte markt waar ik ooit veldbloemenhoning kocht en waar van alle markten de meeste bloemenkramen staan. Een shoppingmall, eigenlijk zo'n ding dat niet typisch Hongaars is maar in elke Europese stad zou kunnen staan. En toch vond ik het leuk, als je al een hele tijd geen hippe winkels hebt gezien en als je je omringd weet door prachtige spullen. En een heerlijke juice bar met allerlei verse sapjes en cocktails.
Mijn hotel was prima, een geweldige aanbieding voor slechts 26 euro per nacht, mits je minimaal 4 nachtjes boekte dan en daar hoefde ik niet zo lang over na te denken. Een mooi uitzicht op de Vár(burchtwijk), goede tramlijnen voor de deur, een leuk park tegenover waar elke morgen om 8 uur minstens 13 hondjes bijeen komen voor de ochtendwandeling, inclusief baasjes en bazinnetjes. En op 2 minuten afstand mijn favoriete ontbijttent, Déryné. Alleen voor Hongaren, uit de buurt, regelmatige bezoekers die elkaar kennen en de hand schudden. Schijnbaar vrije beroepen, welke loonslaaf heeft 's morgens de tijd om zo heerlijk een half uurtje te pakken voor een ontbijt? De vrije beroepen hebben een eigen dresscode. Ze komen zonder jas, ze dragen een colbert, een hippe, met daaronder een tamelijk casual broek, rib, spijker of katoen, een gestreept of geruit overhemd zonder stropdas en allemaal een shawl op de Borsato manier om de nek. In de hand een laptop, een fancy telefoon, de autosleutels. Heel soms komt er een setje, leuke rokjes, hippe panty's en chique laarzen. Na het halve uur gaat ieder zijns weegs op weg naar werk. Het ontbijt is lekker, alles er aan eigenlijk. Het Franse ontbijt met de croissant en de eigengemaakte jam en de verse jus, het yoghurt ontbijt met muesli en een bakje vers fruit, inclusief aardbeitjes en frambozen. En naast de heerlijke thee en espresso een mooie cappuccino waar de barrista een hartje op getoverd heeft.
Een prettiger begin van de dag is er bijna niet.
Ik sjouwde wat af, straat na straat en vooral de straten achter de straten die net zo mooi zijn en vaak voor leuke ontdekkingen zorgen. Prachtige binnenplaatsen, met een geweldige hal en trappenhuis ervoor, een piepklein cukraszda-tje met maar 2 tafeltjes waar ik koffie dronk en een praatje maakte met een H mevrouw die Engels en Duits kon en die elke dag haar vader van 99 bezocht en daarna even binnenwipte voor koffie met een zak pogacsa(zoute koekjes).
Ik heb ooit geschreven over de familie Auguszt en de start van hun familie cukraszda imperium dat nu wordt geleid door de 5e generatie. Ik was in alle drie hun zaken deze keer en overal is het goed en overal is het vriendelijk en overal ruikt het zoals het in een goede patisserie moet ruiken. In zaak 2 zag ik een zwarte vlag en tot mijn spijt hoorde ik, dat de opa Auguszt van 93 net was overleden. In zaak 1 was ik de dag erna en daar werden dochter en kleindochter net gefilmd door een ploeg die opnamen maakten naar aanleiding van het overlijden van de oude Heer.
En eindelijk was ik ook in het Mai Manohuis, een uitzonderlijk mooi pand alleen al, met foto tentoonstellingen, dit keer over de gereformeerde kerk in Hongarije. Mai Mano was een beroemd fotograaf aan het begin van de vorige eeuw en de link die ik er mee heb is dat we een leuke kinderfoto van oma hebben die in zijn studio is gemaakt. Ik had een kopie gemaakt en meegenomen en liet de foto zien aan de mevrouw van het museum. Ze vond het schitterend en zei dat mijn oma wel "famous" geweest moest zijn, want Mai Mano maakte niet zo maar van iedereen een foto.....op vleugeltjes liep ik verder door het mooie huis.
En dan de markten, overdekt en vrij en altijd lekker vers, mooi uitgesneden vlees, zelfs beleg, natuurkazen van koe en geit, gekvormige paddenstoelen en een echte H hond, het foto-geniekste item van de Kerstmarkt op Vörösmarty tér.
Het leeft, vanaf het moment dat je het hotel uitloopt tot het moment dat je bed weer opzoekt. En daar tussenin leeft het ook, sirenes, de razende trams, altijd voetgangers op straat. En de meest aparte eettentjes, deze keer bezocht ik onder andere een Syriër/Libanees met een super zalig gerecht van humus, aubergine en andere heerlijkheden. Op wat Engelsen na was de clientèle van Arabische origine, de voertaal was dat ook en plotsklaps was ik er wel uit dat Hongaars toch niet de moeilijkste taal ter wereld is. Vol bewondering keek ik naar de Arabieren die zonder enige moeite hun telefoon opnamen in het Hongaars, een vloeiend praatje maakten, afsloten en weer overschakelden naar de taal met de keelklanken. En dan de bediening, die er ook nog eens gewoon Engels bij sprak.
Ik was 5 dagen druk en kwam nog tijd te kort, wat een geweldige stad is het toch en heerlijk om zo de mogelijkheid te hebben om er alleen rond te struinen. Heerlijk alleen, maar niet eenzaam in deze vriendelijke stad!
Natollend en met een tas, zwaar van de nieuw ingeslagen goede ketjap keerde ik terug naar het rustige platteland. P en CFD luisteren al 2 dagen naar mijn verhalen, zijn blij dat ik het leuk had en ook dat zij niet hoefden.....
Honden Sint, december 2009
We waren in Pécs, het hondenvoer van CFD was al weer op en dat is nou eenmaal niet dichterbij te koop. De zaak heet Fressnapf en is mooi en leuk om doorheen te lopen voor addicten zoals wij.
Natuurlijk is er in Bonyhad ook best voer, goedkoper ook nog, maar op onze honden worden geen bezuinigingsoperaties doorgevoerd. Met twee grote zakken en nog wat kauwstaafjes gingen we verder, richting Interspar.
Interspar is mooi, met heel veel fantasie kun je de groente-, fruit- , vlees- en diepvriesafdeling wel vergelijken met een grote AH. Omdat we maar weinig nodig hadden hielden we ons echt in, maar wasabi nootjes en wat flesjes Leffe gingen nog net mee.
Bij de slager hielden we wat langer halt, keken bij de ganzenlevers en de konijnenpoten, maar P had al wat anders in het hoofd. Nog een cadeau voor ons dierenspul. Hij kocht een zak met grote varkensbotten en op de terugweg verkneukelden we ons al. Ik ben anders nooit zo voor echte botten, ik ben bang voor splinters en onze CF zijn ze niet gewend. De deal derhalve, ze krijgen ze op een plek waar wij ze goed in het oog kunnen houden, voor eventuele hulp, binnen dus. Daksi draait zijn pootje er niet voor om, die draait het bot buiten door het zand voor extra aroma en eet sneller dan CF.
Wat een pret, 6 grote botten voor 150 Forint......
Geniet maar mee.
Wij gaan zo meteen weer voor een gerecht uit de Römertopf, kippenpoten met ansjovis, olijven, knoflook, tomaat en rode wijn, met een bietensalade uit eigen tuin.

Vooral véél
Aanstaande dinsdag is Maria jarig en ter gelegenheid daarvan waren we gisteren uitgenodigd om samen te vacsorazni-en, avondeten in Bonyhad.
Afgelopen week waren we al met de auto langsgeweest om te bespreken, Maria wist precies wat ze wilde, gelukkig.
Gisteravond kleedden we ons netter dan gemiddeld, want als Maria uitgaat doet ze dat ook. Dus een rok zelfs, met panty en mooie laarzen en vest. Ik reed voor tegen half 6, P ging naar binnen en daar zaten M en M al klaar met de jas aan.
Ik zat nog in mijn hoofd met een zielig nieuw zwervertje dat hier al weken rondbanjert, elke dag langs een ander hekje in ons dorp, een schat van een beestje, precies mijn soort hond, een ras waarin alle rassen verenigd zijn in alle gangbare hondenkleuren. Dit soort gedachten houd je hier beter voor jezelf en we gingen op weg naar het feest.
Het is wel een aardige tent, wij zijn er al vaker geweest, in de zomer op hun kleine binnenplaats en de mensen die er werken zijn uiterst vriendelijk. Voor de december maand had de gehele bediening een Kerstmuts op met rode flikkerlichtjes en waren de trapleuningen en lambriseringen al versierd met takken en ballen. We dronken al wat en wachtten op het andere setje vrienden dat was uitgenodigd.
Dat duurde nogal en we gaven alvast onze cadeautjes, niet dat Maria een cadeau wilde, maar dat vinden wij nou eenmaal leuk. Cadeaus geven hier in het dorp is soms lastig. Men vindt het niet nodig en indien toch, moet het vooral heel praktisch zijn. Naar ons idee hadden we wel een aardig compromis gevonden bij onze favoriete pottenbakker. Een kruisje met daarop, God zegene dit huis, want Maria is goed Katholiek, en een prachtige kan waar we voor de lol wat linzen, servetjes, maanzaad en hazelnoten in hadden gestopt. Bij uitpakken kreeg ons lolletje meer aandacht dan die mooie kan.....nou ja, voor bloemen in de zomer zal hij vast wel gebruikt worden.
Toen we compleet waren werd er geklonken met een borrel en voor mij als Bob met water en niet lang daarna kwamen De Schalen.
Iedereen die hier vaker komt of woont zal het herkennen. Hongaren in een groepje bestellen graag De Schalen, veel, vooral heel véél, voor niet te veel. Rijst, 2 verschillende soorten aardappels, frites en gebakken, gepaneerde kaas, gevulde schnitzels, gewone schnitzels, varkenslapjes en kip.
We werden er stil van en begonnen. Het zag er mooi uit en het smaakte ook prima, een nadeel is dat alles zijn warmte al een beetje verloren heeft tijdens het opmaken van De Schalen en zonder rechaud op tafel. We hadden er ieder een zalige salade bij, met komkommer die erg lekker was gekruid met paprikapoeder en veel knoflook.
Omdat het zaterdag was, had het restaurant nog een verrassing. Een man achter een synthesizer die speelde en zong, van het bekende H repertoire. Maria is daar gek op, kent alles en kan alles meezingen en het duurde ook niet lang, voordat ze met P op de dansvloer stond, ras gevolgd door het andere setje en M en ik.
Voordat alles begon had Maria mij al gevraagd of ik kastanje puree of een Gundel palacsinta toe wilde. Beide toetjes zijn loodzwaar, na De Schalen zou je er eigenlijk niet meer aan denken, maar tegen zoveel lieve gastvrijheid en zorgzaamheid om het etentje zo voortreffelijk mogelijk te regelen kon ik niet op, zelfs P niet, en we kozen een Gundel.
De Schalen waren weg, de restanten ingepakt voor M en M en de toetjes kwamen, lekker en mooi, met een nieuw Kerstservetje.
Hongaren zijn niet van de uitgebreide koffie, de muziek was al wat aan de luide kant geworden om makkelijk te kletsen, sowieso was dat niet heel makkelijk omdat 1 uit de groep geen Duits kan en 1 totaal geen Hongaars, dus na het toetje rekende Maria af en pakten we onze jassen.
Om 9 uur reden we het dorp weer in, bedankten M en M nog eens hartelijk voor de mooie uitnodiging en reden verder. In het midden van het dorp zag ik het zwervertje, ik stopte, pakte het zakje brokjes uit het portier en stapte uit. Het zwervertje was bang en vermoedde geen goede bedoelingen. Schichtig liep hij een donkere tuin in en verdween.......
Onze kleding hangt uit vanwege de lucht van De Schalen, ik ontbeet met wat fruit...... en straks gaan wij ook Kerstversiering ophangen!
Erg lief dat wij werden uitgenodigd, zeker omdat verjaardagen hier in H over het algemeen niet eens worden gevierd en de naamdagen veelal een familieaangelegenheid zijn.
Uitdagingen
Sinds eergisteren hebben we problemen met onze mail en laptop. Ik ben in mijn werkende leven zo uitgebreid getraind dat ik eigenlijk helemaal nooit problemen heb, maar slechts uitdagingen op mijn pad vind. Maar toch, hier in H en dan een uitdaging met je laptop en mail.....een beetje veel gevraagd?
Er kwam maar geen mail binnen en dat is raar. Ook al zijn vrienden en familie te druk, dat merken we aan mailfrequentie, een Volkskrantje of een Wereldkrantje komt er altijd wel binnen. Argwanend bekeken we de laptop en gelukkig had mijn zus de tegenwoordigheid van geest om per sms even te waarschuwen dat haar mail terugkwam, onverrichterzake.
We keken verder en gelukkig wist P een omweg, alle mail komt nu weer binnen, via een omweg in onze webmail, niet handig, verre van dat, maar we missen tenminste niks meer. Uitdaging 1 ten dele geslecht.
Gisteravond overleed onze adapter. Morsdood, de stroom in het huis ging er zelfs van uit, zo dood ging hij. De batterij is bijna leeg, we kregen al een waarschuwing, dus snel de laptop uit en over naar plan B. We hebben nog een hele oude laptop, waar Internet op zit. Weliswaar een hele trage, maar hij doet het. Via een lokale tovenaar een site doorgekregen die adapters verkoopt en er 1 besteld, on line in het Hongaars.....we kregen een bevestiging en vanmorgen weer een mail, en als ik alles goed begrijp krijgen we binnen 3 werkdagen een nieuwe adapter. Dan nog is dat mail issue niet opgelost, maar ook dat zal goed komen.
Gisteren kwamen we terug van H les en midden in het dorp zag ik mijn zwervertje, elke keer als ik hem zie lijkt hij magerder. Voorzichtig stapte ik uit, in mijn hand een zak brokjes. Het hondje trilde van angst maar liet me toch op 2 meter afstand komen. Wat een schatje, wat een mooi, lief kopje en wat is hij zielig en bang. Ik probeerde de afstand te overbruggen met mijn arm en mijn gevulde hand, maar het hondje kwam niet dichterbij. Ik gooide een brokje en na een angstsprongetje ging het hondje toch kijken en at het brokje op. Ik leegde het zakje op de stoep en liep 2 meter terug, te weinig, ik liep terug naar de auto en zag het hondje eten. Over uitdagingen gesproken en nog wel wat belangrijker dan een laptop......
Ook gisteren waren we even bij onze pottenbakker om bestelde yoghurtkommetjes op te halen. Het ritueel is altijd hetzelfde. We rijden het erf op en speuren naar Maxi, de terriër. Maxi is altijd snel paraat en loopt naar de bestuurderszijde omdat hij weet dat daar wat lekkers ligt dat voor hem is. Ik zat aan de andere kant en op niets verdacht opende ik mijn portier. Een ukje, een mini terriërtje van ongeveer 5-6 weken, trillend van de kou. Ik pakte het beestje op, stopte het in mijn trui en keek O, de pottenbakker vragend aan.
Een gedumpt hondje wederom, uit de auto gegooid op het rechte stuk weg waar het pad naar O aan ligt. Wat een geluk dat het hier gebeurde! Er is al een tijdelijk hokje gebouwd, van dik karton met een oud gebreid vest en een handdoek er in en met plastic op het dak tegen het vocht. Het hondje mag blijven, iedereen is er weg van en Maxi vindt het goed. Gered!
Een vervolg op deze uitdagingen zal er zeker komen, de oude laptop wordt vertroeteld en geduldig wachten wij op elke stap die hij overdacht uitvoert....
Nu al een vervolg
Ze blijven komen die uitdagingen. Helaas heb ik de mail van de adapterfirma toch niet helemaal goed begrepen. Ze gaan zeker een adapter sturen en die is dan ook binnen 3 werkdagen hier, maar, pas nadat ze mijn geld, dat ik heb overgemaakt, binnen hebben. Tsja, en dan vallen we weer door de mand, want on line bankieren deden we met de andere laptop, gegevens die we nodig hebben, staan daar in en na een poging daarnet weet ik echt zeker dat die laptop pas weer in gebruik kan zijn als we een nieuwe adapter hebben. Bij uitdagingen horen tegenslagen en bij tegenslag hoort een ferme vloek en een stamp, een paar eigenlijk wel.
Geduld, morgen naar de bank en ouderwets laten overmaken en maar wachten tot we de adapter hebben.
Er kwamen wat vragen over Daksi. Terecht want al die verhalen over dat nieuwe diertje zouden de indruk wekken dat Daksi uit beeld is. Niets is minder waar. Daksi is hier gewoon en het gaat hem goed, heel goed! Hij is vrolijk, speelt de hele dag met de bal, is heel graag buiten, maar komt ook lekker binnen, op het kleed voor de tv, eet als een havenwerker en lijkt in niets op het zielige dingetje dat we vonden op de akker.
Ondeugend is hij ook. Hij is al een paar keer weggelopen tijdens het wandelen. En steeds komt hij terug via een onontdekt gaatje in het hek. Vanmorgen was het weer raak, C en F waren terug, D niet. Toch ongerust zochten we en riepen we. Na verloop van tijd kwam hij terug, het boerenzakdoekje om zijn nek aan flarden, dus blijkbaar was het wel een mooie tocht geweest.
Het dorpszwervertje was vandaag in goede doen, nog steeds bang maar wel tierig en dansend en blaffend draaide hij rondjes en ging eten toen ik wegliep....
Hij heeft een vriend aan de andere kant van het hek en dat is mooi want de vriend heet Nero en Nero is van de burgermeester en die is niet onaardig tegen honden. We vermoeden dat er wel eens wat over het hek richting hondje wordt gegooid, uit de voerbak van Nero. Nog geen foto kunnen maken, maar wie weet?

Blij…..en ook weer niet
Vanmiddag komt mijn zus even langs, ze is een weekendje met een collega op pad, naar het huisje van haar collega en naar de Kerstmarkt in Budapest natuurlijk. En vandaag naar ons, hartstikke gezellig!
Ik was dus gisteren even naar Bonyhad voor wat laatste lekkere dingen. Op mijn lijstje stonden varkensbotten, voor CFD maar wat extra voor mijn zwervertje en natuurlijk ook voor zijn vriend Nero. Op de heenweg zag ik mijn zwervertje niet en ook Nero stond niet vooraan het hek. Op de terugweg, met de bottenbuit achter mijn stoel, handig voor de pak, reed ik stapvoets en tuurde overal. Ik zag geen zwervertje. Ik lachte in mezelf en vond het zwervertje erg slim om met dit gure weer een plekje in een schuur te zoeken en ik zag hem voor me, in een rolletje in het stro, en in mijn mooiste fantasie zag ik hem, samen met Nero onder een afdak, lachend om die rare buurvrouw in die rode auto die steeds stopt.....
's Middags was P op pad in het dorp. Even naar M en M en naar Anna en Arpad van de boerderij aan het begin van het dorp.
Met glanzende ogen kwam hij terug en zei dat hij een heel leuk bericht, heel goed nieuws voor me had. Prachtig zoals hersenradertjes werken want ik wist natuurlijk meteen dat het om het hondje moest gaan. A en A hebben het hondje opgenomen.
Het hondje was ter sprake gebracht in de "gemeenteraad" waar Anna ook in zit. A en A hebben een hondje nodig op de boerderij voor de bewaking. Eén en één is twee, het hondje werd gevangen en naar de boerderij gebracht. Verwachtingsvol keek P me aan en net zo verwachtingsvol maar tegelijkertijd niet verlangend naar het antwoord dat ik al ken, vroeg ik, "magtie los?"
Ik twijfel niet over goede intenties van A en A. Ik ben heel blij dat als men hier een hondje wil, er niet eerst karakterschetsen van de hele familie, vooral van de kinderen, worden gemaakt, om de uitkomsten dan naast alle raskenmerken van de bekende rassen, maar liefst van de onbekende rassen te leggen. Ik ben heel blij dat er hier niet gewacht hoeft te worden op een beroemde dekvader, niet op een nestje dat in mei 2010 zal ontstaan. Ik ben heel blij dat men hier niet 3,5 uur rijdt naar een zogenaamde goede fokker, die het echt niet voor het geld doet.....
Maar.....ik kan niet wennen aan sommige gebruiken hier. Die ketting en het zwervertje, ik kon er niets aan doen, dat een machtig groot "van de regen in de drup gevoel" mij overviel.
P ziet het minder somber. De ketting is tijdelijk zeggen ze, tot het hondje gewend is en niet meer weg zal lopen. P heeft het hondje geaaid, nu hij weet dat hij toch niet weg kan liet hij zich benaderen, wegkruipend en trillend van angst.
Ik probeer me te verplaatsten in een hond, wat mij trouwens geen enkele moeite kost, en ik ben er van overtuigd dat de ketting averechts werkt. Het hondje zwierf al een maand in het dorp, maar altijd op 1 plek, op de stoep, voor bij de burgermeester en bij Nero. Niks weglopen, alleen af en toe een ommetje, als Nero slecht gehumeurd was, en als het hondje even bij de buren een praatje wilde maken.
Als hij over 2 weken, want dat is de termijn die men hier noemt, van de ketting mag, vermoed ik dat hij weg wil rennen, want een vrij maar onzeker leven voor bij Nero is toch mooier dan een zeker bestaan aan de ketting?
P zegt dat ik niet alles kan hebben, en dat is ook zo, maar waarom ben ik nou toch niet blij? Binnenkort waarschijnlijk wat foto's van dit diertje, hij kan nu toch niet uit mijn lens bereik weg.....
Ik zal nog wat pogingen wagen, diplomatiek voorzichtige, maar wel gemeende, en wie weet ......maar ik heb er een hard hoofd in.
Ik ga nu naar de tuin, even spelen met Daksi en de bal, en kijken of mijn zus er al aankomt.
Druk, druk, druk en verrassingen
Gelukkig zijn we laptopwise weer helemaal ingeschakeld. De mail doet het ook weer op de normale manier, wat de oorzaak was van de hick-up zullen we wellicht nooit weten, maar de narigheid is voorbij. De adapter functioneert, de batterij is kaduuk, maar als de stroom ons niet in de steek laat, zijn we on-line.
Op onze manier zijn we druk. Eigen schuld want het zijn de consequenties van beslissingen die we zelf hebben genomen.
Allereerst is er een transportje van NL naar H gereden met spullen die we misten en die stonden opgeslagen. In NL is het inladen perfect begeleid door familie en vrienden en gisteren kwam de wagen hier.
Beter gezegd, helemaal hier kwam hij niet, want helaas kon hij de draai niet maken onze oprit op. We hadden er al een hard hoofd in. Het was een 90m3 wagen, zeker niet vol met onze spulletjes, wij waren maar bijlading op een retourrit van een transport, dat altijd vol van H naar NL rijdt en dan lading retour bij elkaar zoekt. Desondanks, ook al waren we bijlading, de wagen wordt er niet kleiner op...
Plan B trad in werking. P reed met onze Dacia met aanhangwagen naar beneden, de lading werd overgeladen en met een snelle vaart trotseerde P de sneeuw en de gladdigheid om boven in de tuin aan te komen. Daar uitpakken en verdelen en dan opnieuw met de aanhanger naar beneden.
Het lijkt er op dat de lading de rit en het sjouwen goed heeft doorstaan. De grote stukken, een prachtige kast met laden bijvoorbeeld, staat al weer te pronken in de kamer en wat er allemaal uit de dozen komt is vooralsnog een verrassing. Ik zag al wel dat het wollen shawltje dat ik hier miste er bij zat.
En er waren 3 dozen met spoed er op! Met kaas en rookworst en ontbijtkoek. En nog meer verrassingen van de familie, voor de Kerst echte NL boodschappen, Kerststol, Kerststaaf, chocolaatjes etc etc. Heel erg leuk!
Ten tweede hebben we een beslissing genomen over de zolder. We gaan hem toch aanpakken. Niet om kamers te maken zoals we ooit dachten, iets minder ambitieus, maar wel om de zolder begaanbaar en dus bruikbaar te maken. Dat betekent, dak isoleren en een vloer leggen en omdat het een grote ruimte is, is het in onze ogen toch wel een grote klus. Begin deze week kwamen de materialen, de isolatie, het hout en het gips. Gelukkig verdeeld over 2 wagentjes zodat het, weliswaar met 4-wheel drive, omhoog kon komen.
De komende tijd weten we dus waar we mee bezig zijn, heerlijk om hier de tijd voor te hebben en het steeds mooier te zien worden.
Hoe het gaat met het zwervertje weet ik niet. Ik durf eigenlijk niet te gaan kijken. We hebben inmiddels van onze Belgische buren een hondenhokje gekregen dat bij hun huis stond, dat gaan we opknappen en naar het hondje brengen. Vast warmer dan zijn huidige lege olievat.....

Toch geweest
Ik ben gisteren toch bij het hondje geweest. Samen met P heb ik het Belgische hondenhokje in de auto geladen en zijn we naar "boven" gereden.
Fototoestel mee en een zakje brokjes. Het weer was goed, de zon straalde, geen warmte maar wel een mooi licht en de heuvel waar de boerderij tegenaan ligt, lag er stralend wit bij.
We werden opgewacht door A die het hokje heel mooi vond, voor een andere hond want voor het nieuwe hondje was inmiddels een ander hokje gemaakt. Dat vond ik nou eens een goed teken.
Ik blijf gemengde gevoelens houden. De ketting is dik en houdt het hondje vast op de plek, de waterbak is bevroren en verder ligt er een oud bevroren brood. Maar, het hokje vind ik wel mooi en er ligt veel stro in, en, nog belangrijker, het hondje kwispelt als A hem roept.
Ik ga knuffelen, het hondje is bang maar laat het toe en langzamerhand blijft hij dichtbij me staan en neemt de brokjes uit mijn hand aan. Het is een schat, zijn ogen kijken bezorgd en nieuwsgierig tegelijk. Ik zou hem willen losmaken, in mijn jas willen verstoppen en meenemen, maar dat gaat nou eenmaal niet.
Ik breng de ketting ter sprake en tot nu toe hoor ik hetzelfde als P, een paar weken en dan mag hij wel los samen met Caesar, die nu aan de ketting zat, maar ook vaak los is. Laten we het hopen!

Winter, klus en hondje
Even een varia berichtje tussen door.
Zoals wel bekend heeft de Winter toegeslagen. Temperaturen van -22 's nachts, eigenlijk wel normaal voor Hongarije, maar wij hadden het nog niet eerder zo mee gemaakt. We genieten er ook wel van. Is ook makkelijk, we kunnen tot 7 uur in bed blijven, hoeven niet in een net pak om 5 uur op en om kwart voor 6 weg, om aan te sluiten bij lotgenoten. We hebben standaard-outfits klaar liggen op de stoel. Voor deze periode is dat de laagjes-outfit, t-shirt korte mouwen, t-shirt lange mouwen, P nog een blouse, dan een dikke trui en eventueel een dasje, handschoenen en dikke sokken natuurlijk.
En niet te vergeten de houtkachels, af en toe aangevuld met gas.
De klus boven is goed begonnen. De eerste actie bestaat er uit om een soort raamwerk te maken, waar straks de isolatie, de folie en de gips tegen aan kan. Geen standaard werkje, want alles is hier oud en alles is hier reuze scheef. Verder is P bezig om een kleine schoorsteen af te breken, die gebruikten we niet en bovendien was hij erg zwaar voor de vloer. Zonde vind ik het eigenlijk wel, ik had hem wel willen integreren in de styling, straks...De grote schoorstenen blijven natuurlijk! Het vordert goed. Vandaag wordt er ook gewerkt en tussen Kerst en Oud en Nieuw ook.
Ik schreef in een vorig weblog over het lieve, superleuke en schattige aanloophondje van pottenbakker O. Nu de beelden erbij. Het is een snoetje!

Zachte Kerst
Hoe anders is Kerst geworden dan het leek. Dachten we van de week nog aan ploegen in de sneeuw, de dikste truien en sokken voor de houtkachel en winterse gerechten als erwtensoep en zuurkool, de wereld ziet er weer totaal anders uit.
We hadden CFD een wandeling beloofd, was er met al het gedoe bij in geschoten. De lucht deed ons al besluiten om de dikste trui weer op te ruimen en ik pakte zelfs mijn dunste, net meegekomen uit Nederland. De jas aan, zonder voering en geen handschoenen natuurlijk. Er waaide een zacht windje, een soort föhn eigenlijk en al snel hing de jas over de arm. Genietend bleven we af en toe staan, het gezicht omhoog gericht om het te laten verwarmen.
CFD waren net zo verbaasd en als snel hingen de tongen naar buiten. Thuisgekomen puften we uit op het tuinbankje dat we gelukkig nooit opruimen en dronken we buiten koffie. De winter lijkt al weer voorbij? Niks is zeker, de voorspellingen zeggen dat het morgen weer winters wordt, maar voorlopig hebben wij geen Witte Kerst, geen slee met een warme plaid, geen Glühwein, maar zonnestralen, warme wind en was aan de lijn.
Zalig Kerstfeest!

Aan het eind van het oude jaar
Bijna is het zo ver. 2010 Nadert met rasse schreden. Wij zijn niet zo van de terugkijkerij en van de voornemens, maar zo in die laatste week ontkom je er niet aan om even een blik over je schouder te werpen naar wat was.
Wat deden we veel maar wat deden we tegelijkertijd ook weinig, net welke bril je even opzet....Ik dacht altijd dat de tijd zo snel ging omdat het druk was met werk, maar nu, zo zonder een betaalde werkkring, lijkt de tijd nog sneller te gaan. Het glipt je door de vingers, terwijl je het soms zou willen vasthouden.
En waarom lijkt het soms alsof we weinig deden? Het komt door ons verleden, altijd hectiek en haast en veel dynamiek. Door de rust hier, en het gebrek aan dynamiek, lijkt het soms of we stilstaan, terwijl we ook weten dat het niet zo is. Maar het komt ook door onze plannen, die altijd grootser zijn, verstrekkender, dan de praktijk toelaat.
Dit Kerst weekend keken we nog wat verder terug. In één van de dozen lagen onze oude video filmpjes, van vakanties, verjaardagen en feestjes. Max en Coco aan het strand, Max en Coco in de tuin, Max en Coco aan het Lauwersmeer. Hondje Hippi die in de familie komt bij mijn zus. Kennismaking Max en Hippi. Verjaardagen, trouwdagen en andere feestjes. Een leuk tijdsbeeld en een mooie herinnering, ook aan al die mensen, die er nu al niet meer zijn. Een feestje, nog maar 6 jaar geleden, en als op een gruwelijke Bingo kaart, kun je aan de gang blijven met kruisjes zetten.
Gelukkig worden we er niet treurig van. Het waren mooie feestjes en het blijven mooie herinneringen, want die kan niemand ons afpakken. En dan komt er toch een klein voornemen om de hoek, we moeten van meer dingen een klein feestje maken en dat dan ook vastleggen op een filmpje!
De Kerst ging heel rustig voorbij. We gingen even langs bij Marton en Maria en onder hun boom lag nog een pakje dat Jezuska voor ons had achtergelaten. Dit jaar hadden we afgesproken, ook met M en M, om geen cadeautjes te doen, maar Jezuska laat zich niet sturen, zei Maria....
In ons dorp speelt de Kerk nog wel een rol met Kerst. Voor het allereerst zijn wij dit jaar niet geweest. Niet op Kerstavond, niet op de 1e dag en niet op de zondag er na. Op de een of andere manier waren we niet in de stemming.
Onze houding ten opzichte van de Kerk is ambivalent geworden. We geloven wel, in onszelf, maar niet zozeer in het Instituut. We gingen trouw in ons dorp, maar meer voor de integratie dan voor de Mis. En nu we behoorlijk geïntegreerd zijn, valt die reden weg.....maar, achteraf gezien, gaan we volgende keer waarschijnlijk toch weer, en met Pasen en hopelijk niet eerder met een begrafenis.
De eerlijkheid gebiedt ook wel om te zeggen dat we Katholiek genoeg zijn om wel te houden van de show, van de opsmuk, van een mooi koor en orgel en van een inspirerende preek, en daarvoor moet je niet ons dorpskerkje zijn bij ons pastoortje dat het ongetwijfeld heel goed meent, maar niet zo inspireert, zeker niet voor slecht H horenden zoals wij.
De val van de Paus in de Sint Pieter was groot nieuws bij M en M.
Wij pikten ander nieuws op over de Paus, blijkbaar in Nederland actueler dan hier. Het heeft de Paus behaagd, om zijn voorganger Pius XII, een andere status te geven, die nog maar 1 stap verwijderd is van een Zaligverklaring. En dan te weten dat Pius XII op zijn minst omstreden is, vanwege zijn houding in WOII....
We proberen dat nog te bespreken, hier, met M en M, maar we hadden inmiddels beter moeten weten. De Kerk en haar discipelen zijn boven alle twijfel verheven. Als je meer wilt lezen, kijk dan op onderstaande link.
http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/De-Gedachte/article/detail/1046029/2009/12/24/Paus-Pius-XII-was-geen-heilige.dhtml
De klus op zolder vordert goed. Aan één zijkant is het raamwerk van hout, waarin de isolatie en het gips een plaats moeten krijgen gereed. Voor de zekerheid is er al een rol isolatie naar boven getild, voor een eventueel proefstukje. Wat zal het mooi worden!
Ook deze week, lijkt er eindelijk een einde te komen aan de discussie over de Muur. Even ter opheldering. De voor muur van ons huis staat uit het lood. Al heel erg lang blijkbaar, want iedereen weet er van en iedereen heeft er een mening over. We wisten er van toen we het huis kochten, maar hadden het verdrongen. Telkens popte de Muur op in de afgelopen jaren, meestal als er weer een grote scheur in het stucwerk ontstond, of als de Muur nog schever leek dan voorheen. Er kwamen deskundigen voorbij en iedereen had een andere oplossing en in geen van de oplossingen hadden wij vertrouwen. Een jaar of 2 geleden lieten wij een Statiker komen die een tekening maakte van de mogelijke oplossing, en die gaan we nu eindelijk uitvoeren.
Het is een oplossing van metaal. Een soort H profiel van staal wordt tegen de voorgevel geplaatst. Een H op zijn kant wel te verstaan. De 2 staande pootjes van de H gaan ook een heel stuk naar binnen en worden daar met een speciale boor en met speciaal plakspul in de binnenmuren verankerd. De deskundige op dit gebied is 2x langs geweest, komt vertrouwd en kundig over, is ook aangeraden door de architecten waar wij begonnen met raad vragen over de Muur, en, heel belangrijk, de klus is voordeliger dan wij allemaal hadden gedacht.


Als het goed is, zal vanaf 15 januari de discussie over de Muur gesloten zijn. Eindelijk. Iedereen meende dat de Muur nooit zou vallen maar niemand durfde te beweren dat hij het niet zou doen en dan werden er zorgelijke gezichten getrokken en schouders opgehaald. Tegen die tijd foto's ter verduidelijking. Nu nog een paar van de zolder met de kundige mannen.