Ik zie hem ook nog zo rijden, in het voertuig dat Rolls Royce werd genoemd, een motor met een bakje erachter om het extra stuk land tegenover ons te gaan bewerken, trouw elke dag.
P heeft er een keer een slacht bijgewoond, we zwaaiden altijd naar hem en ik deed af en toe een poging om hem een lift te geven als ik hem passeerde met zijn boodschappentas, maar dan zwaaide hij met z'n stok en zei dat lopen goed was voor het been.
Het proces van slopen was kort en hevig. In het najaar ingezet en deze winter afgemaakt zodat de Lente voor hem te laat kwam.
Toen afgelopen week de kerkklokken zongen op een tijdstip buiten de normale routine, wisten we ook hoe laat het was.
Vanaf zo'n eerste klok melding gaat het snel hier in het dorp. De verhalen over het sterven doen de ronde, niet allemaal even nauwkeurig of op waarheid berustend, maar in ieder geval leeft de dode.
Langs onze tuin wordt het drukker dan anders. Iedereen weet dat er een begrafenis aankomt en iedereen weet dat dan de andere graven ook extra mooi moeten zijn. Er wordt geschoffeld, gewied en er komen extra bloemetjes of plantjes.
Het luiden van de klokken is ook een verhaal apart. De riedel is veel langer dan normaal en ook elke keer anders. Met onze Hollandse geest vermoeden wij een prijslijst met daarachter het aantal minuten dat de riedel gaat duren. Of dit zo is zijn we nog niet achter, wat we al wel weten is dat er mannen- en vrouwenriedels bestaan.
De weduwe had via M en M laten weten dat ze het wel fijn zou vinden als P foto's zou maken van de begrafenis. Natuurlijk wil P dat doen, maar het voelt niet fijn. Verdriet van anderen op beeld zetten, met een camera voor je neus, liefst inzoomend om zo veel mogelijk herinnering vast te leggen. We gingen al iets eerder om in ieder geval de kist op het gemakje te fotograferen.
Ik heb al vaker geschreven over begrafenissen hier. Ze vinden bijna terloops plaats. Iedereen is bezig met zijn dingen van alledag. De klokken luiden, het werk wordt even neergelegd. De zwarte broek en rok komen tevoorschijn, even een natte kam door het haar en lopend naar de kerk en het kerkhof. Gemeend is het wel. Verdriet is verdriet en aandacht is aandacht. De aandacht hier is puur, niet gehinderd door protserigheid of opschepperij of kijk mij eens aanwezig zijn.
P deed het netjes en probeerde zo min mogelijk op te vallen. Ik keek rond en luisterde. De honden blaften gewoon hun dagelijkse blaffen en net voor het wegdragen van de kist naar het graf kwam luid en duidelijk de riedel van de groenteman naar boven waaien, die zijn paprika, tomaten en wortels door de microfoon aanprees. Niemand schijnt zich daar aan te storen. Ik zou wel voor een bord aan het begin van het dorp zijn dat opengeklapt wordt als er een begrafenis is, zodat de wagens weten dat ze even moeten wachten, een half uurtje maar, totdat iedereen weer op zijn eigen plekje is.
Hier in het dorp zijn de begrafenissen compleet. Het graf dat openligt wordt gevuld met de kist en dan ook echt dichtgemaakt waar iedereen bij is. De mannen van de begrafenisonderneming hebben een bestelauto bij zich en iedereen kan zien wat daar in zit. De wagen is ingedeeld in vakken door middel van OSB platen en in elke vak zitten andere benodigheden.
Deze keer zag ik weer wat nieuws, of liever gezegd, iets dat me nog niet eerder was opgevallen omdat wij nooit vooraan staan. De deksel was op het graf gelegd, de bloemen netjes gedrapeerd en daar kwam uit 1 van de vakken een siliconenspuit, waarmee de randen van het deksel en het graf netjes werden dichtgekit, tot en met het afstrijken van het overtollige kit met een vochtige vinger.
Toen het klaar was, liepen de dorpelingen weer naar hun werkzaamheden en werd de kleding weer verruild voor de overal en de luchtige bloesjes. Het betonnen pad dat langs onze tuin loopt was voor even zwart gekleurd. De bestelauto werd gestart en in z'n achteruit reed de wagen naar het zijportaal van de kerk, om zo praktisch mogelijk de spullen weer in te laden. Allemaal van die dingen die eigenlijk heel normaal zijn, maar die je in NL nooit zo meekrijgt.
Na 25 minuten was het leven weer zoals gebruikelijk.
We waren geen goede vrienden, alleen bekenden, maar we zullen de man met zijn zwaaiende wandelstok missen in het dorpsbeeld.
Hoe herkenbaar...De riedel moet inderdaad betaald worden, per aantal malen en per duur, klopt. Soms weten we dat een familie bij ons in het dorp er geen geld voor heeft. Dan regelen wij het met de koster, want voor ons rijkelieden is het peanuts. Eddy heeft inmiddels al 12 (!) complete fotoreportages gemaakt, met alles erop. De kist (en soms zelfs op speciaal verzoek de overledene), de dienst, de familie, de bloemen, noem maar op. Hij maakt er dan zo'n insteekboekje van en dat gaat naar de nabestaanden, die erom moeten huilen dat ze het krijgen. Blij dus. Intussen rekent iedereen in het dorp erop.... En ja het voelt wat ongemakkelijk ,maar met een zoomlens kom je ver. Mijn ongemak ligt meer bij die siliconenspuit...ik weet niet precies waarom. Ik denk dat het voor mij het ritueel verstoort. Elke keer sta ik te mopperen (inwendig hoor): kan dat nou niet morgen of zo? Maar alles went. De eerste keer dat ik het zag was het het ergste.
BeantwoordenVerwijderenIk wist niet dat ze dat ook bij begrafenissen doen. Wel zagen wij het hier met een crematie. De overledene is dan al as in een keurige urn die dan weer begraven wordt in een heel klein grafje en daarop een heel klein grafsteentje. Daar lag de spuit al klaar en ik kon mijn ogen niet geloven dat ze het tijdens de plechtigheid deden. Vijf minuten wachten en iedereen is weer over tot de orde van de dag. Maar wel mooi dat P gevraagd werd, zodat de herinnering in ieder geval blijft, zoals Frouke al schrijft.
VerwijderenMip
ja,we hebben het één keer gezien, een begrafenis hier in het dorp, een onderwijzer van de school. iedereen liep een week lang in het zwart. Het is een heel ritueel.
BeantwoordenVerwijderenEn van de week kregen we een foldertje in de brievenbus met allemaal grafstenen....daar kun je je als nederlanders ook niks bij voorstellen.....net als de verkoop van grafstenen bij de praktiker op de parkeerplaats. beetje luguber vind ik het altijd wel,maar het is hier heel normaal....
Ja linda, als wij naar Siófok rijden komen we altijd langs een voorbeeldkerkhof, vol met grafstenen. kun je uitkiezen wat je wilt hebben. Leuk idee voor de 2e paasdag misschien?? IPV meubelboulevard..
BeantwoordenVerwijderenEn wat is het toch een plechtige kist op de foto zeg, met dat mooie stofje er langs, als ik dan bedenk dat hij daar met de kitspuit langs gaat, zal nog best lastig zijn :-) Mooi verhaal!
Marti, een geruststelling: de spuit gaat niet langs het kantje rond de kist hoor. Over het graf wordt de grafsteen gerold als de kist er eenmaal in is neergelaten en díe steen wordt onmiddellijk vastgekit.....het rare ervan is dat dat dus midden in het ritueel gebeurt, want pas daarna wordt het graf helemaal overdekt met de standaard enorme hoeveelheid kransen en bloemen....
BeantwoordenVerwijderen